Ratowanie życia i wspieranie źródeł utrzymania w czasach ostrego kryzysu mają zasadnicze znaczenie. Komisja podejmuje dalsze kroki, proponując stworzenie instrumentu solidarności (zwanego SURE) w wysokości 100 mld euro, aby wspierać pracowników w utrzymaniu dochodów i pomóc przedsiębiorstwom w utrzymaniu się na rynku. Proponuje również przekierowanie wszystkich dostępnych funduszy strukturalnych na działania w kontekście koronawirusa.

Wsparcie otrzymają również rolnicy i rybacy, a także osoby najbardziej potrzebujące. Wszystkie te środki opierają się na obecnym budżecie UE i wykorzystają każde dostępne euro. Wskazują one na potrzebę solidnego i elastycznego długoterminowego budżetu UE. Komisja będzie podejmować działania, aby UE dysponowała silnym budżetem, który umożliwi jej wyjście z kryzysu oraz poczynienie postępów na drodze do ożywienia gospodarczego.

Pandemia COVID-19 wystawia Europę na próbę, która jeszcze kilka tygodni temu byłaby nie do pomyślenia. Rozmiar tego kryzysu i jego zasięg wymagają bezprecedensowej reakcji pod względem skali, szybkości i solidarności.

W ostatnich tygodniach Komisja podjęła działania mające na celu zapewnienie państwom członkowskim wszelkiej elastyczności niezbędnej do finansowego wspierania systemów opieki zdrowotnej, ich przedsiębiorstw i pracowników. Koordynowała, przyspieszała i wzmacniała działania w zakresie zamówień publicznych dotyczących sprzętu medycznego oraz kierowała środki finansowe na badania naukowe w celu opracowania szczepionki. Dołożyła wszelkich starań, aby zagwarantować możliwość przemieszczania się pracowników przygranicznych i transportu towarów na całym terytorium UE, tak aby utrzymać funkcjonowanie szpitali, fabryk oraz dostawy do sklepów. Wspierała i nada wspiera repatriację obywateli UE, ich rodzin i rezydentów długoterminowych do Europy z całego świata.

Podejmując te kroki Komisja działa zgodnie ze swoim przekonaniem, że jedynym skutecznym rozwiązaniem kryzysu w Europie jest współpraca, elastyczność, a przede wszystkim solidarność.

Przedstawione dzisiaj wnioski nadają tym działaniom nowy, szerszy wymiar.

Komentując przyjęte dziś wnioski, przewodnicząca von der Leyen powiedziała: W czasach kryzysu spowodowanego pandemią COVID-19 tylko najbardziej zdecydowana reakcja przyniesie efekty. Musimy wykorzystać wszystkie środki, którymi dysponujemy. Każde dostępne euro w budżecie UE będzie przekierowywane na rzecz walki z pandemią. Wprowadzimy wszelkie ułatwienia, aby umożliwić szybki i skuteczny przepływ środków finansowych. Dzięki nowemu instrumentowi solidarności uruchomimy 100 mld euro na utrzymanie miejsc pracy i przedsiębiorstw. Współpracujemy z państwami członkowskimi w celu ratowania życia i ochrony źródeł utrzymania. Tak wygląda europejska solidarność.

100 mld euro na utrzymanie miejsc pracy i przedsiębiorstw: inicjatywa SURE

Musimy złagodzić skutki ekonomiczne, aby gospodarka UE mogła powrócić do normalnego funkcjonowania, gdy spełnione zostaną odpowiednie warunki. Aby to osiągnąć, musimy utrzymać zatrudnienie i przedsiębiorstwa. Wszystkie państwa członkowskie wprowadziły lub wkrótce wprowadzą systemy skróconego czasu pracy, aby pomóc w osiągnięciu tego celu.

Inicjatywa SURE to odpowiedź Komisji. Jest to nowy instrument, który zapewni do 100 mld euro pożyczek dla krajów, które tego potrzebują, aby zapewnić pracownikom dochody i utrzymanie zatrudnienia w przedsiębiorstwach. Dzięki temu ludzie będą nadal mogli płacić za czynsz, rachunki i zakupy żywności. Instrument ten zapewni niezbędną stabilność gospodarki.

Pożyczki będą opierać się na gwarancjach udzielonych przez państwa członkowskie i będą skierowane tam, gdzie są najbardziej potrzebne. Wszystkie państwa członkowskie będą mogły skorzystać z tej możliwości, ale będzie ona miała szczególne znaczenie dla najbardziej dotkniętych kryzysem.

SURE będzie wspierać systemy skróconego czasu pracy i podobne środki, aby pomóc państwom członkowskim w ochronie miejsc pracy, pracowników i osób samozatrudnionych przed ryzykiem zwolnienia i utraty dochodów. Firmy będą mogły tymczasowo zmniejszyć liczbę godzin pracy lub całkowicie zawiesić pracę oraz skorzystać ze wsparcia dochodowego udzielanego przez państwo za nieprzepracowane godziny. Osoby samozatrudnione otrzymają dochody zastępcze w związku z obecną sytuacją kryzysową.

• Pomoc dla osób najbardziej potrzebujących – Europejski Fundusz Pomocy Najbardziej Potrzebującym

Mając na uwadze, że większość państw w Europie wprowadza ograniczenie kontaktów personalnych w celu spowolnienia rozprzestrzeniania się wirusa, tym ważniejsze jest, by osoby, które są zależne od innych w zakresie zaspokajania najbardziej podstawowych potrzeb, nie zostały bez pomocy. Europejski Fundusz Pomocy Najbardziej Potrzebującym będzie modyfikowany, aby sprostać temu wyzwaniu: w szczególności wprowadzone zostanie wykorzystanie bonów elektronicznych w celu zmniejszenia ryzyka zakażenia, jak również możliwość zakupu wyposażenia ochronnego dla osób udzielających pomocy.

• Wspieranie rybaków i rolników

Europejskie rolnictwo i rybołówstwo odgrywają zasadniczą rolę w dostarczaniu żywności, którą spożywamy. Kryzys mocno uderzył w te branże, a w konsekwencji w nasze łańcuchy dostaw żywności i gospodarki lokalne, którym te sektory pozwalają przetrwać.

Podobnie jak w przypadku funduszy strukturalnych, wykorzystanie Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego będzie bardziej elastyczne. Państwa członkowskie będą mogły udzielać wsparcia:

• rybakom w przypadku tymczasowego zaprzestania działalności połowowej;
• rolnikom z sektora akwakultury w przypadku tymczasowego zawieszenia lub ograniczenia produkcji i w celu zapewnienia pomocy;
• oraz organizacjom producentów zajmujących się czasowym składowaniem produktów rybołówstwa i akwakultury.

Komisja zaproponuje wkrótce szereg środków mających na celu zapewnienie, aby rolnicy i inni beneficjenci mogli uzyskać wsparcie, jakiego potrzebują ze strony wspólnej polityki rolnej, na przykład poprzez: przyznanie większej ilości czasu na wprowadzenie wniosków o wsparcie i większej ilości czasu na umożliwienie administracji rozpatrywania tych wniosków, zwiększenie zaliczek na płatności bezpośrednie i płatności z tytułu rozwoju obszarów wiejskich oraz zapewnienie dodatkowej elastyczności w odniesieniu do kontroli na miejscu, aby zminimalizować potrzebę fizycznego kontaktu i zmniejszyć obciążenia administracyjne.

Ochrona naszej gospodarki i obywateli za pomocą wszelkich dostępnych środków

• Przekierowanie wszystkich funduszy polityki spójności na walkę z kryzysem

Wszystkie niewykorzystane środki z trzech funduszy polityki spójności – Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego i Funduszu Spójności – zostaną uruchomione w celu przeciwdziałania skutkom kryzysu w zakresie zdrowia publicznego.

Aby zagwarantować, że fundusze mogą zostać przekierowane tam, gdzie są najpilniej potrzebne, możliwe będzie przekazywanie środków między funduszami, jak również między kategoriami regionów oraz między celami polityki. Ponadto zrezygnowano z wymogów dotyczących współfinansowania, ponieważ państwa członkowskie wykorzystują już wszystkie środki do walki z kryzysem. Zarządzanie zostanie uproszczone.

• Instrument na rzecz wsparcia w sytuacjach nadzwyczajnych

Unia Europejska nigdy w swojej historii nie zmagała się z kryzysem zdrowotnym na taką skalę i o takiej szybkości rozprzestrzeniania się. W związku z tym pierwszym priorytetem jest ratowanie życia i zaspokojenie potrzeb naszych systemów opieki zdrowotnej oraz specjalistów dokonujących rzeczy niemożliwych każdego dnia w całej Unii.

Komisja dokłada wszelkich starań, aby zapewnić zaopatrzenie w środki ochrony i aparaturę wspomagającą oddychanie. Pomimo znacznych wysiłków produkcyjnych przemysłu państwa członkowskie nadal borykają się z poważnym niedoborem środków ochrony i aparatury wspomagającej oddychanie na niektórych obszarach. Nie dysponują one również wystarczającymi placówkami leczenia pacjentów i skorzystałyby z możliwości przenoszenia pacjentów na obszary, na których istnieje więcej zasobów, a także z wysyłania personelu medycznego do miejsc najbardziej dotkniętych kryzysem. Konieczne będzie również wsparcie w zakresie masowego przeprowadzania testów, badań medycznych, wprowadzania nowych metod leczenia oraz produkcji, zakupu i dystrybucji szczepionek w całej UE.

UE proponuje dziś wykorzystanie wszystkich pozostałych dostępnych środków z budżetu UE na ten rok, aby pomóc w zaspokojeniu potrzeb europejskich systemów opieki zdrowotnej.

Na instrument wsparcia w sytuacjach nadzwyczajnych zostaną przeznaczone 3 mld euro, z czego 300 mln euro zostanie skierowane na RescEU w celu wsparcia wspólnych zapasów sprzętu. Głównym priorytetem będzie zarządzanie kryzysem w dziedzinie zdrowia publicznego i zapewnienie niezbędnego sprzętu i zaopatrzenia, od wentylatorów po środki ochrony indywidualnej, od mobilnych zespołów medycznych po pomoc medyczną dla osób znajdujących się w najtrudniejszej sytuacji, w tym w obozach dla uchodźców. Drugi obszar działań skupiałby się na zwiększeniu wysiłków w zakresie przeprowadzania testów. Wniosek umożliwi również Komisji bezpośrednie udzielanie zamówień w imieniu państw członkowskich.