Komisja przyjmuje dzisiaj pierwszą unijną strategię dotyczącą dobrowolnych powrotów i reintegracji. Z pomocą tej strategii wspieramy dobrowolne powroty i reintegrację jako integralną część wspólnego unijnego systemu powrotów, kluczowego elementu nowego paktu migracji i azylu. Określono w niej praktyczne działania służące wzmocnieniu prawnych i operacyjnych ram dobrowolnych powrotów z Europy i z państw tranzytu, podniesieniu jakości programów powrotowych i reintegracyjnych, nawiązanie lepszych powiązań z inicjatywami rozwoju i wzmocnienie współpracy z państwami partnerskimi.

Wiceprzewodniczący ds. promowania naszego europejskiego stylu życia, Margaritis Schinas, powiedział: UE tworzy nowy ekosystem powrotów, pogłębiając współpracę w zakresie readmisji, udoskonalając ramy zarządzania, wyposażając Fronteks w nowe uprawnienia operacyjne w zakresie powrotów oraz mianując unijnego koordynatora ds. powrotów. Dzisiejsza strategia dotycząca dobrowolnych powrotów i reintegracji to kolejny element tej układanki. Powroty są skuteczniejsze, gdy odbywają się na zasadach dobrowolnych i gdy towarzyszą im rzeczywiste możliwości reintegracji. Strategia przyczyni się do wypracowania bardziej jednolitego i skoordynowanego podejścia wśród państw członkowskich oraz uruchomienia ich pełnego potencjału.

Komisarz do spraw wewnętrznych Ylva Johansson skomentowała: Jedynie jedna trzecia osób niemających prawa do pozostania w UE powraca do swoich państw pochodzenia. Z tej grupy mniej niż 30 proc. osób robi to dobrowolnie. Dobrowolny powrót jest w każdym wypadku lepszym rozwiązaniem: skupia się na powracającej osobie, jest skuteczniejszy i tańszy. Nasza pierwsza strategia dobrowolnych powrotów i reintegracji pomoże powracającym – czy to z UE, czy to z państw trzecich – skorzystać z możliwości oferowanych w ich państwach pochodzenia, przyczyni się do rozwoju społeczności oraz wzmocni zaufanie do naszego systemu migracji, który stanie się dzięki temu efektywniejszy.

Skuteczne ramy prawne i operacyjne

Do niskiego wykorzystania programów wspomaganych dobrowolnych powrotów przyczyniają się luki między procedurami azylowymi a powrotowymi, wyzwania związane z zapobieganiem ucieczkom, niedostateczne zasoby, brak danych, ogólne rozdrobnienie, a także ograniczona zdolność administracyjna, która pozwalałaby na realizację decyzji powrotowych. Dzięki wnioskowi w sprawie przekształconej dyrektywy powrotowej, zmienionemu wnioskowi w sprawie rozporządzenia dotyczącego procedur azylowych, rozporządzeniu w sprawie zarządzania azylem i migracją oraz zmienionemu rozporządzeniu Eurodac Komisja nadal działać będzie na rzecz wprowadzenia szybszych i rzetelniejszych procedur i przepisów dotyczących azylu i powrotów, będzie monitorować przyznawanie pomocy w powrotach i reintegracji oraz ograniczać ryzyko nielegalnego przemieszczania się. Na wszystkich etapach procesu dobrowolnego powrotu i reintegracji, w tym podczas konsultacji poprzedzających powrót, wsparcia po przybyciu, a także monitorowania skuteczności wsparcia w reintegracji, państwa członkowskie będą mogły liczyć na pomoc Fronteksu, którego zakres uprawnień zostanie rozszerzony. Dodatkową pomocą techniczną dla państw członkowskich i wsparciem w łączeniu różnych dziedzin unijnej polityki powrotowej posłużą koordynator ds. powrotów oraz sieć wysokiego szczebla ds.powrotów.

Lepsza jakość wspomaganych dobrowolnych powrotów

Zapewnianie z wyprzedzeniem dostosowanych do potrzeb i skutecznych porad związanych z powrotem, uwzględniających indywidualne okoliczności, potrzeby dzieci i grup szczególnie wrażliwych, zwiększa szanse na skuteczną i trwałą reintegrację po powrocie do społeczności pochodzenia. Komisja będzie współpracować z Fronteksem, aby wypracować wspólny program dla doradców ds. powrotów, który będzie uzupełnieniem realizowanego już przez agencję wsparcia, i który pozwoli wykorzystywać narzędzia internetowe, takie jak wykaz wsparcia w powrotach i reintegracji oraz narzędzie wsparcia w reintegracji. Komisja opracuje także, we współpracy z państwami członkowskimi, Fronteksem oraz europejską siecią powrotów i reintegracji, ramy jakości dla podmiotów realizujących usługi w zakresie reintergacji. Ramy te oparte będą na wspólnych normach zarządzania projektami wspieranymi ze środków UE.

Pogłębienie współpracy z państwami partnerskimi

Współpraca w zakresie dobrowolnych powrotów i reintegracji to kluczowy aspekt partnerstw w obszarze migracji, który zostanie umocniony przez UE w ramach nowego paktu migracji i azylu. UE wesprze zasadę odpowiedzialności za procesy reintegracji w państwach partnerskich, z pomocą tworzenia potencjału, udostępniania pracowników dysponujących niezbędnymi umiejętnościami lub wspierania struktur zarządzania. Pomoże to odpowiedzieć na specyficzne potrzeby ekonomiczne, społeczne i psychospołeczne osób powracających. UE będzie także nadal udzielać wsparcia w zakresie dobrowolnych powrotów i reintegracji migrantów, którzy są zablokowani w innych państwach. Będzie to realizowane między innymi w ramach nawiązywania nowych partnerstw. I wreszcie, UE wzmocni powiązania między programami reintegracji i innymi istotnymi inicjatywami rozwojowymi w państwach partnerskich. Komisja zapewni bardziej skoordynowane stosowanie zasobów finansowych, które będą udostępniane w ramach różnych funduszy UE, aby wspierać całość procesu dobrowolnych powrotów i reintegracji.

Kontekst

Dzisiejsza strategia to element unijnych działań w kierunku stworzenia wspólnego unijnego systemu powrotów oraz powołania do życia nowego paktu migracji i azylu.

Strategia opiera się na wynikach i doświadczeniu zyskanemu w procesie wdrażania programów krajowych i finansowanych ze środków UE inicjaty w państwach partnerskich, w tym na pracach wykonanych w ramach europejskiej sieci powrotów i reintegracji, Fronteksu oraz podjętej przez UE i przez Międzynarodowa Organizacja ds. Migracji inicjatywy na rzecz ochrony i reintegracji migrantów.