W tym roku UE obchodzi 30. rocznicę utworzenia jednolitego rynku – jednego z głównych osiągnięć integracji europejskiej i jednej z jej głównych sił napędowych.

Ustanowiony w dniu 1 stycznia 1993 r. jednolity rynek europejski umożliwia swobodny przepływ towarów, usług, osób i kapitału w całej UE, ułatwiając życie ludziom i otwierając nowe możliwości dla przedsiębiorstw.

W ciągu 30 lat jednolity rynek doprowadził do bezprecedensowej integracji rynków między gospodarkami państw członkowskich, stanowiąc siłę napędową wzrostu gospodarczego i konkurencyjności oraz wspierając potencjał gospodarczy i polityczny Europy na szczeblu globalnym. Odegrał również kluczową rolę w przyspieszeniu rozwoju gospodarczego nowych państw członkowskich, które przystąpiły do UE, usuwając bariery wejścia na rynek i pobudzając wzrost gospodarczy.

W ostatnich czasach jednolity rynek miał zasadnicze znaczenie dla wsparcia Europy w radzeniu sobie z pandemią COVID-19 i kryzysem energetycznym wynikającym z rosyjskiej inwazji na Ukrainę. Zachowanie i wzmocnienie integralności jednolitego rynku nadal będzie niezwykle istotne dla umożliwienia Europie skoordynowanego reagowania na nowe wyzwania i dalszego wspierania konkurencyjności gospodarek europejskich.

Dzięki jednolitemu rynkowi UE była w stanie poprawić jakość życia wszystkich Europejczyków, w tym poprzez: 

• przyspieszenie przejścia na bardziej ekologiczną i cyfrową gospodarkę: Europejski Zielony Ład to strategia UE na rzecz wzrostu gospodarczego. Na podstawie wniosków UE dotyczących pakietu „Gotowi na 55” i cyfrowej dekady UE wprowadza ramy regulacyjne, które mają stanowić podstawę transformacji ekologicznej i cyfrowej Europy. Strategia przemysłowa UE wspiera europejski przemysł w tych przemianach. Jednolity rynek pomaga również zapewnić naszym przedsiębiorstwom stałą dostępność podstawowych nakładów, w tym surowców krytycznych i zaawansowanych technologii, takich jak półprzewodniki;
• zagwarantowanie wysokiego bezpieczeństwa i czołowych światowych norm technologicznych: przepisy UE umożliwiają konsumentom zaufanie, że wszystkie produkty na jednolitym rynku są bezpieczne i opierają się na wysokich standardach ochrony środowiska, pracy, danych osobowych i praw człowieka. Te zasady i normy są często stosowane na całym świecie, dając europejskim przedsiębiorstwom przewagę konkurencyjną i wzmacniając pozycję Europy na świecie, a jednocześnie zachęcając do równania w kierunku najwyższych standardów. Obecnie UE wyznacza światowe standardy;
• reagowanie na ostatnie kryzysy z niespotykaną dotąd szybkością i determinacją: reagowanie na niedawne kryzysy, takie jak pandemia COVID-19 i obecny kryzys energetyczny, opiera się na wspólnym i skoordynowanym podejściu europejskim. Podczas pandemii COVID-19 utrzymanie otwartych granic wewnętrznych i zapewnienie sprawnego funkcjonowania jednolitego rynku umożliwiło dotarcie szczepionek, sprzętu medycznego i innych materiałów krytycznych do potrzebujących. Dzisiejsza reakcja Europy na kryzys energetyczny to plan REPowerEU, który opiera się na zdolności jednolitego rynku UE do wspólnego zamawiania bardziej zróżnicowanych źródeł energii i znacznego przyspieszenia rozwoju i wdrażania czystej i odnawialnej energii. Doprowadziło to już do zmniejszenia zależności UE od rosyjskich paliw kopalnych.

Aby jednolity rynek pozostał wspólnym dobrem, który przynosi korzyści wszystkim mieszkańcom UE, Komisja stale pracuje nad jego rozwojem w nowych obszarach i dba o to, by przepisy, które już obowiązują, funkcjonowały w praktyce. W tym celu Komisja ściśle współpracuje z organami publicznymi państw członkowskich, które ponoszą wspólną odpowiedzialność za skuteczne egzekwowanie przepisów dotyczących jednolitego rynku. 

W grudniu 2022 r., podczas inauguracji serii wydarzeń z okazji 30. rocznicy utworzenia jednolitego rynku, Komisja przedstawiła dokument analityczny na temat stanu jednolitego rynku 30 lat po jego ustanowieniu i jego roli jako siły napędowej odporności UE. W 2023 r. odbędzie się wiele debat, wystaw i kampanii współorganizowanych z zainteresowanymi stronami w całej UE, aby promować sukcesy jednolitego rynku i angażować obywateli w dyskusje na temat jego przyszłości. W tym kontekście Komisja wyda komunikat, w którym przedstawi znaczące osiągnięcia i korzyści płynące z jednolitego rynku, a jednocześnie określi luki w jego wdrażaniu i jego przyszłe priorytety, które będą nadal odgrywać kluczową rolę.

Kontekst

Jednolity rynek został ustanowiony w dniu 1 stycznia 1993 r., po podpisaniu traktatu z Maastricht w dniu 7 lutego 1992 r. Początkowo w skład jednolitego rynku wchodziło 12 państw UE: Belgia, Dania, Niemcy, Irlandia, Grecja, Hiszpania, Francja, Włochy, Luksemburg, Holandia, Portugalia i Wielka Brytania. Obecnie jednolity rynek obejmuje 27 państw członkowskich, a także Islandię, Liechtenstein i Norwegię, przy czym Szwajcaria ma dostęp częściowy.