Szeroko zakrojone badanie pokazuje, że obywatele europejscy popierają politykę energetyczną prowadzoną przez UE w ciągu ostatnich pięciu lat.

Patrząc w przyszłość, wyrażają silne poparcie dla większej koordynacji w całej UE oraz dla jeszcze większych wysiłków na szczeblu unijnym i krajowym, aby ceny energii stały się bardziej przystępne, ponieważ dążymy do przejścia na czystą energię i zapewniamy naszą niezależność energetyczną. Zdecydowana większość respondentów (77 %) twierdzi, że Unia Europejska powinna odgrywać silniejszą rolę koordynacyjną w kwestiach energetycznych, w zależności od różnych okoliczności.  

79 % ankietowanych osób zgadza się, że nasze cele klimatyczne pobudzą nowe miejsca pracy i przyciągną inwestycje w sektorze czystej energii. 76 % uważa, że nasza polityka zmniejszy zależność od importu energii, a 69 % uważa, że zapewni obniżenie rachunków za energię dla gospodarstw domowych i przedsiębiorstw. Aby zapewnić osiągnięcie tych celów, 62 % stwierdziło, że Europa powinna zdywersyfikować swoje źródła energii, w tym poprzez inwestowanie w odnawialne źródła energii, a 54 % stwierdziło, że w miarę możliwości powinniśmy oszczędzać energię.

Na pytanie, co oznacza dla nich polityka energetyczna UE, w odpowiedziach obywateli położono duży nacisk na przystępność cenową energii: 40 % respondentów stwierdziło przede wszystkim, że polityka energetyczna UE powinna zapewniać konsumentom bardziej przystępne ceny energii, podczas gdy 33 % stwierdziło, że UE powinna inwestować w innowacyjne technologie energetyczne, a 30 % stwierdziło, że powinna koncentrować się na zmniejszaniu zużycia energii. Poproszone o nazwanie polityki UE z ostatnich pięciu lat, która zapewniła państwom członkowskim wartość dodaną, 35 % podkreśliło wsparcie dla inwestycji w energię ze źródeł odnawialnych, a 27 % stwierdziło, że UE wnosi wartość dodaną, inwestując w innowacyjne technologie energetyczne. Tymczasem 25 % respondentów stwierdziło, że Europa przyczyniła się do zapewnienia jak największej przystępności cen energii, a inni stwierdzili, że ułatwiła konsumentom wybór dostaw energii (24 %) lub energooszczędnych produktów (18 %). Trzy czwarte respondentów zapytanych konkretnie o etykietę energetyczną UE (75 %) twierdzi, że miała ona wpływ na ich wybór przy zakupie urządzenia w ciągu ostatnich pięciu lat.

Konsumenci dokonują transformacji energetycznej, ale chcą większego wsparcia

Ponad trzy czwarte respondentów (77 %) twierdzi, że w ciągu ostatnich pięciu lat podejmowało działania osobiste, znacząco zmieniając swoje nawyki, aby zużywać mniej energii w domu. 55 % respondentów stwierdziło, że dostosowało swoje środki transportu w celu zmniejszenia zużycia energii, a czterech na dziesięciu (41 %) oświadczyło, że zmieniło swoje modele zużycia energii w miejscu pracy.

Konkretne odpowiedzi na środki podejmowane przez obywateli pokazują, że w całej Europie trwa fala renowacji zainicjowana przez Komisję. Spośród 44 % respondentów, którzy podjęli działania w celu zmniejszenia zużycia energii w domu, prawie połowa zgłosiła izolację dachu, ścian, okien lub podłogi. Więcej niż jeden na pięciu respondentów wspomina o zmianie kotła (27 %) lub instalacji paneli słonecznych (22 %). Tymczasem prawie cztery na dziesięć środków nie zostały podjęte ze względów finansowych (37 %) lub że decyzja podejmowana jest z ich właścicielami domów lub współwłaścicielami budynku (36 %).

Jeśli chodzi o przyszłość, większość respondentów, poproszona o wybranie z listy wariantów strategicznych służących osiągnięciu neutralności klimatycznej, twierdzi, że UE powinna zachęcać państwa członkowskie do skupienia się na środkach, które wspierają gospodarstwa domowe dotknięte ubóstwem energetycznym (53 %), zmniejszają zużycie energii (50 %) lub na środkach, które pomagają obywatelom produkować lub zużywać energię ze źródeł odnawialnych (50 %). 38 % respondentów stwierdziło, że UE powinna zachęcać państwa członkowskie do skupienia się na środkach na rzecz przemysłu i przedsiębiorstw; na pytanie, jakie konkretne strategie polityczne miałyby służyć temu celowi, 35 % respondentów stwierdziło, że UE powinna to zrobić, wspierając innowacje w dziedzinie czystych technologii, a 30 % uważa, że powinna zachęcać do oszczędzania energii.

Tło

W ciągu zaledwie kilku lat UE przeprojektowała prawie każdą część swojego prawodawstwa energetycznego, zgodnie z Europejskim Zielonym Ładem oraz w odpowiedzi na nielegalną agresję Rosji na Ukrainę i wykorzystywanie jej zasobów energetycznych jako broni. Podniesiono cele w zakresie odnawialnych źródeł energii i efektywności energetycznej, przyspieszono renowację budynków oraz zreformowano funkcjonowanie rynków energii elektrycznej i gazu.

Dzięki nowym instrumentom finansowania na szczeblu UE poczyniono imponujące postępy we wspieraniu obywateli i gospodarki na drodze do dekarbonizacji, z myślą o osiągnięciu przez UE neutralności klimatycznej do 2050 r.

Rekordowo wysokie koszty energii ponoszone przez gospodarstwa domowe i przedsiębiorstwa, spowodowane większym popytem po pandemii COVID-19 i inwazją Rosji na Ukrainę, stały się obciążeniem dla budżetów krajowych i w ostatnich latach napędzały inflację. Chociaż szczyt kryzysu jest w dużej mierze za nas, a energia nie jest już dominującym czynnikiem inflacyjnym, ceny energii pozostają wysokie.

Wyniki dzisiejszej ankiety dobrze odzwierciedlają ambicje nowej Komisji na lata 2024–2029 określone w wytycznych politycznych przewodniczącej Ursuli von der Leyen oraz w pismach określających zadania, które skierowała do kandydatów na komisarzy.