Na konferencji COP 27 w Szarm el-Szejk UE i Egipt poczyniły kolejny krok w kierunku zacieśnienia długoterminowej współpracy w zakresie przejścia na czystą energię, ustanawiając strategiczne partnerstwo na rzecz wodoru odnawialnego i przygotowując grunt pod sprawiedliwą transformację energetyczną w Egipcie.

Komisja Europejska, reprezentowana przez wiceprzewodniczącego wykonawczego Fransa Timmermansa i komisarza Simsona, podpisała dwustronny protokół ustaleń w sprawie strategicznego partnerstwa na rzecz wodoru odnawialnego z egipskim ministrem ds. ropy naftowej Tarekem El Mollą oraz ministrem energii elektrycznej i energii ze źródeł odnawialnych Mohammedem Shakerem El-Markabim. Podpisano również wspólne oświadczenie z Europejskim Bankiem Odbudowy i Rozwoju (EBOR)i egipską minister współpracy międzynarodowej Ranią El Mashat, w którym zapowiedziano wkład Komisji w wysokości do 35 mln euro na wsparcie egipskiej inicjatywy energetycznej – Energy Wealth Initiative.

Partnerstwo strategiczne na rzecz wodoru odnawialnego

Podpisanie protokołu ustaleń nastąpiło dziś w następstwie wspólnego oświadczenia przewodniczącej Ursuli von der Leyen i prezydenta as-Sisiego wydanego w zeszłym tygodniu podczas COP 27. Jest to kluczowe partnerstwo w dziedzinie energii dla UE i będzie stanowić centralny element w budowaniu unijno-śródziemnomorskiego partnerstwa na rzecz wodoru odnawialnego. Obie strony postrzegają wodór odnawialny jako kluczowy czynnik redukcji emisji i zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego, stanowiący jednocześnie okazję do współpracy przemysłowej, zrównoważonego wzrostu gospodarczego i tworzenia miejsc pracy.

Protokół ustaleń posłuży jako ramy wspierania długoterminowych warunków rozwoju przemysłu wodoru odnawialnego i handlu nim w UE i Egipcie, w tym w odniesieniu do infrastruktury i finansowania. Przyczyni się on do dążenia UE do osiągnięcia 20 mln ton zużycia wodoru odnawialnego w 2030 r., jak określono w planie REPowerEU, a tym samym pomoże zmniejszyć zależność od rosyjskich paliw kopalnych. Protokół ustaleń ułatwi również inwestycje w odnawialne źródła energii i pobudzi proces dekarbonizacji w Egipcie. W szerszym ujęciu przyczyni się on do ustanowienia ram światowego, regulowanego przepisami rynku rozwiązań opartych na wodorze, w tym zharmonizowanych norm bezpieczeństwa i norm środowiskowych. Jego realizacji będzie przewodniczyć grupa koordynacyjna ds. wodoru UE-Egipt; będzie ona obejmować forum biznesowe z udziałem przedstawicieli przemysłu, organów regulacyjnych, instytucji finansowych i ekspertów.

Sprawiedliwa transformacja energetyczna w Egipcie

„Energy Wealth Initiative” została uruchomiona przez rząd Egiptu i EBOR w celu wdrożenia filaru energetycznego inicjatywy „Nexus Water, Food and Energy” mającej na celu przyspieszenie realizacji nowej krajowej strategii w zakresie zmiany klimatu na 2050 r. zainicjowanej w maju 2022 r. Celem inicjatywy w dziedzinie energii jest zamknięcie 5 000 MW istniejących i nieefektywnych mocy wytwórczych opartych na gazie (co odpowiada około 5 proc. całkowitych dostaw energii elektrycznej w Egipcie) oraz ułatwienie inwestycji wspierających instalację 10 000 MW nowych mocy wytwórczych energii ze źródeł odnawialnych. Jako że Egipt poszukuje partnerów międzynarodowych w celu wspierania inwestycji w infrastrukturę sieciową, wycofania z eksploatacji i likwidacji istniejących aktywów, rozwoju łańcucha dostaw oraz środków zapewniających sprawiedliwą transformację, Komisja ogłosiła dziś, że zamierza wnieść wkład do EBOR na tę inicjatywę w postaci dotacji w wysokości 35 mln euro, w ramach planu gospodarczo-inwestycyjnego dla południowego sąsiedztwa. 

Kontekst

W ostatnich latach UE i Egipt zacieśniały współpracę w dziedzinie energii i klimatu. Łączy je determinacja w walce ze zmianą klimatu i degradacją środowiska przy jednoczesnym wspieraniu zrównoważonego rozwoju, bezpieczeństwa energetycznego oraz zrównoważonej i sprawiedliwej transformacji ekologicznej. Obie strony są zdecydowane osiągnąć cele porozumienia paryskiego i utrzymać w zasięgu ograniczenie wzrostu temperatury do 1,5 stopnia Celsjusza.

Dzisiejsze podpisy na COP 27 stanowią konkretne kroki w ramach współpracy UE-Egipt w zakresie transformacji ekologicznej, zgodnie z układem o stowarzyszeniu UE-Egipt, unijną strategią Global Gateway, programem UE na rzecz regionu śródziemnomorskiego i planem gospodarczo-inwestycyjnym oraz priorytetami partnerstwa UE-Egipt. Są one również następstwem wspólnego oświadczenia w sprawie klimatu, energii i transformacji ekologicznej wydanego na początku roku przez przewodniczącą Komisji Europejskiej Ursulę von der Leyen i prezydenta Arabskiej Republiki Egiptu Abd al-Fattaha as-Sisiego.

Protokół ustaleń pomoże UE zastąpić wodór produkowany z wykorzystaniem gazu ziemnego oraz zwiększyć bezpośrednie wykorzystanie wodoru jako surowca przemysłowego i źródła energii, zmniejszając tym samym emisje. Obecnie UE zużywa około 8 mln ton wodoru rocznie, z czego 98 proc. pochodzi z gazu ziemnego. W ramach planu REPowerEU Unia wyznaczyła ambitny cel, jakim jest osiągnięcie unijnej produkcji na poziomie 10 mln ton wodoru odnawialnego i import kolejnych 10 mln ton do 2030 r. Jeśli chodzi o bezpieczeństwo dostaw, ma to na celu zmniejszenie zależności UE od importu rosyjskiego gazu. Szacuje się, że mogłoby to zastąpić 27 mld metrów sześciennych importowanego rosyjskiego gazu ziemnego, 4,7 mld metrów sześciennych importowanej rosyjskiej ropy naftowej i 156 kT importowanego węgla koksowego.

Dzisiejsze podpisanie protokołu ustaleń w sprawie wodoru przy okazji COP 27 nastąpiło po podpisaniu w zeszłym tygodniu protokołu ustaleń UE-Namibia w sprawie surowców i wodoru odnawialnego oraz protokołu ustaleń UE-Kazachstan w sprawie surowców, baterii i wodoru odnawialnego.