Komisja Europejska wybrała 24 projekty, w ramach których zostaną opracowane nowe lub rozbudowane już istniejące programy pobierania osocza od dawców, którzy przeszli COVID-19. Osocze będzie przeznaczone na leczenie chorych na COVID-19. Dotacje te są wynikiem wystosowanego w lipcu ubiegłego roku do wszystkich publicznych i nienastawionych na zysk służb krwi w całej UE oraz w Zjednoczonym Królestwie zaproszenia do ubiegania się o finansowanie zakupu sprzętu do pobierania osocza. Działanie to jest finansowane z instrumentu wsparcia w sytuacjach nadzwyczajnych na łączną kwotę 36 mln euro. Projekty, które będą realizowane w 14 państwach członkowskich* i w Zjednoczonym Królestwie, mają charakter krajowy lub regionalny i w większości przypadków będą obejmować dystrybucję funduszy do dużej liczby lokalnych ośrodków pobierania krwi lub osocza (łącznie ponad 150).

Stella Kyriakides, komisarz ds. zdrowia i bezpieczeństwa żywności, oznajmiła: Jeśli chodzi o badania leków na COVID-19, musimy przeanalizować wszystkie możliwości, aby zapewnić jak najszybsze udostępnienie bezpiecznych i skutecznych terapii. Na zaproszenie Komisji odpowiedziało wielu wnioskodawców. Teraz, dzięki wybranym projektom, możemy pobierać większe ilości osocza, co przyczyni się do wykorzystania osocza ozdrowieńców jako możliwej obiecującej terapii. Robimy wszystko, co w naszej mocy, aby zapewnić obywatelom bezpieczne i skuteczne leki na COVID-19.

W ramach dotacji wspierany będzie zakup szeregu urządzeń do plazmaferezy i związanego z nimi sprzętu, w tym zestawów do pobierania, urządzeń do magazynowania, testowania i charakteryzowania osocza oraz działania organizacyjne w centrach krwiodawstwa. Wnioski otrzymano z 14 państw członkowskich i Zjednoczonego Królestwa. We wszystkich tych państwach zaakceptowano projekty do finansowania.

Leczenie polega na przetoczeniu osocza ozdrowieńców pacjentom, aby zwiększyć ich odporność i zdolność do zwalczania choroby. Można je również dostarczyć branży, która wykorzysta przeciwciała do wytworzenia produktu leczniczego na COVID-19 (immunoglobina).

Skuteczność obu tych podejść jest badana na całym świecie, w tym w ramach projektów badawczych UE finansowanych z „Horyzontu 2020”, np. tu i tu. Oba sposoby leczenia opierają się na gromadzeniu znacznych ilości osocza ozdrowieńców przekazanych przez pacjentów, którzy przeszli tę chorobę.

Wyniki wstępne są obiecujące i wskazują na bardzo niską częstotliwość występowania działań niepożądanych oraz potencjalną skuteczność. Oczekiwane są dalsze wyniki pełnych badań klinicznych. Dotychczasowe wyniki wskazują, że wczesna transfuzja osocza od dawców z wysokim stężeniem przeciwciał jest najskuteczniejsza w zmniejszaniu śmiertelności pacjentów. Oznacza to, że należy pozyskać jak największą liczbę dawców, aby zapewnić pacjentom dostęp do wysokiego poziomu przeciwciał. Osocze, które nie nadaje się do transfuzji jako osocze ozdrowieńców, może być wykorzystywane do innych rodzajów transfuzji lub do wytwarzania innych podstawowych produktów leczniczych.

Obecnie publiczne służby krwi i Czerwony Krzyż pobierają głównie krew pełną, od której następnie oddziela się osocze. Jest to znacznie mniej wydajna metoda pobierania w porównaniu z plazmaferezą – procedurą, podczas której pobiera się osocze, a pozostałe składniki krwi są zwracane dawcy. W przypadku plazmaferezy dawcy mogą jednorazowo przekazać większą ilość osocza i mogą je oddawać raz na 2 tygodnie, podczas gdy dawcy krwi pełnej mogą ją oddawać raz na 3–4 miesiące.

Podstawowe informacje

Przyjęty przez Radę w kwietniu 2020 r. instrument wsparcia w sytuacjach nadzwyczajnych daje możliwość wykorzystania środków z budżetu UE na wsparcie w sytuacjach nadzwyczajnych, dzięki czemu Unia jako całość będzie mogła sprostać skutkom gospodarczym kryzysów, np. trwającej pandemii.

Instrument ten zapewnia UE szeroki zestaw narzędzi służących wsparciu państw członkowskich w walce z pandemią COVID-19 przez reagowanie na potrzeby, które można najskuteczniej spełnić w strategiczny, skoordynowany sposób na szczeblu europejskim.