Komisja przedstawia pierwsze sprawozdanie z postępu prac w ramach nowego europejskiego Bauhausu (NEB).

Podsumowano osiągnięcia z pierwszych dwóch lat realizacji inicjatywy, a także pierwsze narzędzie oceny projektu europejskiego Bauhausu: kompas NEB. Nowy europejski Bauhaus skupił szeroką społeczność organizacji i obywateli w całej Europie, którzy pracują nad wspólną wizją łączącą zrównoważony rozwój, włączenie społeczne i estetykę. Kluczowe działania NEB – w tym nagrody NEB, pierwszy festiwal, laboratorium nowego europejskiego Bauhausu – realizują swoje cele i tworzą oddolną sieć ponadnarodową. Dzięki przyznanemu dotychczas finansowaniu europejskiemu w wysokości ponad 100 mln euro małe i zakrojone na szeroką skalę projekty NEB są obecnie realizowane w całej Europie. Komisja zwiększy również finansowanie, przeznaczając dodatkowe 106 mln euro wyłącznie na specjalne fundusze programu „Horyzont Europa” na lata 2023–2024.

Ruch NEB

Inicjatywa ta przerodziła się w ruch gromadzący aktywną i rosnącą społeczność ze wszystkich państw członkowskich UE i spoza niej.

Nowy europejski Bauhaus obejmujący ponad 600 oficjalnych organizacji partnerskich – od ogólnounijnych sieci po lokalne inicjatywy – dociera do milionów obywateli. Inicjatywa skupia ludzi z różnych środowisk – od świata sztuki i wzornictwa, sektora kultury i kreatywnego, instytucji dziedzictwa kulturowego, po nauczycieli i wykładowców, naukowców i innowatorów, przedsiębiorstwa, władze lokalne i regionalne oraz inicjatywy obywatelskie.

Od samego początku nowy europejski Bauhaus zachęcał i inspirował podmioty lokalne, regionalne i krajowe do tworzenia własnych inicjatyw NEB. Aby dać dostęp do przejrzystych informacji na temat zaproszeń do składania wniosków dotyczących NEB, beneficjentów i członków społeczności, Komisja stworzyła tablicę wskaźników NEB – kompleksową bazę danych w formie interaktywnej mapy.

Społeczność nowego europejskiego Bauhausu działa również w Ukrainie. Wnosi tam wkład zarówno w rozwiązania dotyczące zakwaterowania zastępczego, jak i w długoterminowe plany odbudowy. Laboratorium NEB prowadzi trzy projekty pilotażowe (pilne potrzeby mieszkaniowe, obieg zamknięty i budowanie zdolności), sporządzono również wykaz potrzeb ukraińskich gmin i zainteresowanych stron (np. architektów, urbanistów, studentów i przedsiębiorstw budowlanych) w zakresie krótko- i długoterminowej odbudowy. Na podstawie wyników projektów pilotażowych w pierwszym kwartale 2023 r. udostępniony zostanie szereg narzędzi do budowania zdolności dla Ukraińców, partnerów NEB i międzynarodowych ekspertów ds. odbudowy.

Znaczne inwestycje UE zaczynają przynosić owoce

Dzięki ukierunkowanemu finansowaniu z różnych programów UE nowy europejski Bauhaus zaczął wprowadzać rzeczywiste zmiany w terenie. W 2022 r. wybrano i uruchomiono pierwsze sześć instalacji demonstracyjnych NEB – wielkoskalowych, możliwych do powielenia lokalnych projektów transformacji – finansowanych w ramach programu „Horyzont Europa”. W 2023 r. kolejne 10 zostanie wybranych w ramach europejskich innowacyjnych działań polityki spójności. W latach 2021–2022 w projekty NEB wspierane przez różne programy WRF, oraz w mniejsze projekty w całej Europie, zainwestowano ponad 100 mln EUR.

Wszystkie państwa członkowskie odniosły się do NEB w swoich programach polityki spójności na lata 2021–2027, torując projektom inspirowanym nowym europejskim Bauhausem drogę do otrzymywania środków w ramach polityki spójności.

Nowy kompas nowego europejskiego Bauhausu wytyczy kierunek tworzenia i oceny projektów

Komisja przedstawia dziś również kompas NEB, który jest narzędziem oceny pomagającym ustalić, w jakim stopniu dany projekt odzwierciedla filozofię nowego europejskiego Bauhausu. Wyjaśniono w nim, co oznaczają trzy wartości NEB – zrównoważony rozwój, włączenie społeczne i piękno – w konkretnych kontekstach; w jaki sposób można je zintegrować i połączyć z zasadami działania dotyczącymi uczestnictwa i transdyscyplinarności. Na podstawie kompasu opracowane zostaną bardziej szczegółowe narzędzia oceny – w pierwszej kolejności środowiska zbudowanego.

Przyszłe działania

Komisja będzie również kontynuować prace nad włączeniem aspektów nowego europejskiego Bauhausu do programów UE, m.in. w ramach zarządzania dzielonego w polityce spójności, oraz nad zwiększeniem finansowania inicjatywy. W latach 2023 i 2024 na specjalne zaproszenia do składania wniosków NEB w ramach misji i klastrów programu „Horyzont Europa” przydzielonych zostanie ponad 106 mln euro.

W kontekście Europejskiego Roku Umiejętności tegoroczna edycja nagród NEB będzie ukierunkowana tematycznie na edukację i swoim zasięgiem geograficznym obejmie nie tylko państwa członkowskie UE lecz również Bałkany Zachodnie. W 2023 r. nowy europejski Bauhaus utworzy również Akademię NEB i wprowadzi szkolenia z zakresu zrównoważonego budownictwa, obiegu zamkniętego i materiałów pochodzenia biologicznego, aby przyspieszyć transformację sektora.

Kontynuowane będą bieżące projekty takie jak laboratorium nowego europejskiego Bauhausu, które pomogą zakorzenić NEB we wszystkich obszarach polityki. Jednym z ważnych zadań nowego europejskiego Bauhausu jest zwiększenie swojej obecności w krajach i regionach, w tym na obszarach wiejskich, gdzie dotychczas działania NEB są znikome.

Dzięki trasom NEB w ramach działania „DiscoverEU” programu Erasmus+ młodzi Europejczycy będą mieli wkrótce możliwość odkrywania zachwycających europejskich krajobrazów i miast, a jednocześnie poznawania projektów nowego europejskiego Bauhausu.