W trudnym okresie pandemii koronawirusa zaufanie do UE pozostaje stabilne, a Europejczycy ufają, że Unia podejmie właściwe decyzje w odpowiedzi na pandemię. W standardowym badaniu Eurobarometr obywatele Unii Europejskiej jako trzy główne problemy na szczeblu UE wskazali sytuację gospodarczą, stan finansów publicznych państw członkowskich i imigrację.

Sytuacja gospodarcza jest również głównym przedmiotem obaw, jeśli chodzi o poszczególne kraje, a kolejnymi problematycznymi dziedzinami są zdrowie i bezrobocie.

W nowym badaniu Eurobarometr przeprowadzonym w lipcu i sierpniu obawy dotyczące sytuacji gospodarczej znajdują odzwierciedlenie w postrzeganiu obecnego stanu gospodarki. 64 proc. Europejczyków uważa, że sytuacja jest „zła”, a 42 proc. uważa, że gospodarka ich kraju odbuduje się po negatywnych skutkach pandemii koronawirusa „w 2023 r. lub później”.

Europejczycy są podzieleni (45 proc. „zadowolonych”, a 44 proc. „niezadowolonych”), jeśli chodzi o środki podjęte przez UE w celu walki z pandemią. 62 proc. respondentów oświadcza jednak, że ufa, iż UE podejmie w przyszłości właściwe decyzje, a 60 proc. wyraża się optymistyczne co do przyszłości UE.

Zaufanie do UE i jej postrzeganie

Pomimo różnego postrzegania przez opinię publiczną w czasie pandemii zaufanie do Unii Europejskiej utrzymuje się od jesieni 2019 r. na stałym poziomie i wynosi 43 proc. Wzrosło zaufanie do rządów i parlamentów krajowych (odpowiednio 40 proc., +6 punktów procentowych i 36 proc., +2 punkty procentowe).

W 15 państwach członkowskich większość respondentów wyraża zaufanie do UE, przy czym najwyższy poziom odnotowano w Irlandii (73 proc.), Danii (63 proc.) i na Litwie (59 proc.). Najniższy poziom zaufania do UE odnotowano we Włoszech (28 proc.), Francji (30 proc.) i Grecji (32 proc.).

Odsetek respondentów postrzegających UE pozytywnie jest taki sam jak odsetek respondentów mających neutralny obraz UE (40 proc.). 19 proc. respondentów postrzega UE negatywnie (-1 punkt procentowy).

W 13 państwach członkowskich większość respondentów ma pozytywny obraz UE, przy czym najwyższy odsetek odnotowano w Irlandii (71 proc.), Polsce i Portugalii (po 55 proc.). W 13 innych państwach członkowskich Unia ma dla respondentów w przeważającej mierze neutralny wizerunek, a najwyższy odsetek w tym względzie odnotowano na Malcie (56 proc.) oraz w Hiszpanii, na Łotwie i w Słowenii (po 48 proc.)

Główne obawy w skali UE i na poziomie krajowym

Najpilniejszym problemem w UE jest według obywateli sytuacja gospodarcza; tak wyraziła się ponad jedna trzecia wszystkich respondentów (35 proc.), co stanowi znaczny wzrost – o 16 punktów procentowych – od jesieni 2019 r. i awans z trzeciego na pierwsze miejsce, jeśli chodzi o przedmiot obaw. Obawy dotyczące sytuacji gospodarczej nie były tak duże od wiosny 2014 r.

Europejczycy są również coraz bardziej zaniepokojeni stanem finansów publicznych państw członkowskich (23 proc., +6 punktów procentowych, najwyższy poziom od wiosny 2015 r.). To zagadnienie awansowało z piątego na drugie miejsce, które zajmuje razem z imigracją (23 proc., -13 punktów procentowych, przy czym obecny poziom jest najniższy od jesieni 2014 r.).

W dobie pandemii koronawirusa zdrowie (22 proc., nowa pozycja) jest czwartym najczęściej wymienianym problemem na szczeblu UE. Na znaczeniu straciła kwestia środowiska i zmiany klimatu – spadek o 8 punktów procentowych do 20 proc., a na kolejnym miejscu znajduje się bezrobocie (17 proc., +5 punktów procentowych).

Sytuacja gospodarcza (33 proc., +17 punktów procentowych) wyprzedziła zdrowie jako najważniejszy problem na szczeblu krajowym i znajduje się teraz nie na siódmej, lecz na pierwszej pozycji. Na drugiej pozycji znajduje się zdrowie, które od jesieni 2019 r. nabrało zdecydowanie na znaczeniu (31 proc., +9 punktów procentowych), co oznacza najwyższy poziom tego odsetka w ciągu ostatnich sześciu lat.

Znacznie wzrosło również znaczenie bezrobocia (28 proc., +8 punktów procentowych), a na kolejnych miejscach znajdują się takie dziedziny jak rosnące ceny/inflacja/koszty utrzymania (18 proc., -2 punkty procentowe), środowisko i zmiana klimatu (14 proc., -6 punktów procentowych) oraz dług publiczny (12 proc., +4 punkty procentowe). Odsetek osób wskazujących imigrację (11 proc., -5 punktów procentowych) znajduje się na najniższym poziomie w ciągu ostatnich sześciu lat

Obecna sytuacja gospodarcza

Odsetek osób w Europie, którzy uważają, że obecna sytuacja gospodarcza ich kraju jest „dobra”, od jesieni 2019 r. znacznie spadł (34 proc., -13 punktów procentowych), natomiast odsetek respondentów, którzy uważają, że sytuacja ta jest „zła”, gwałtownie wzrósł (64 proc., +14 punktów procentowych).

Na poziomie krajowym w 10 państwach większość respondentów twierdzi, że krajowa sytuacja gospodarcza jest dobra (jesienią 2019 r. takich państw było jeszcze 15). Odsetek respondentów, którzy twierdzą, że sytuacja gospodarcza ich kraju jest dobra, waha się od 83 proc. w Luksemburgu do 9 proc. w Grecji.

Pandemia koronawirusa a opinia publiczna w UE

Obywatele UE są podzieleni, jeśli chodzi o działania podjęte przez instytucje UE w celu walki z pandemią koronawirusa (45 proc. „zadowolonych” a 44 proc. „niezadowolonych”). W 19 państwach członkowskich większość respondentów jest jednak zadowolona z działań podjętych przez instytucje Unii Europejskiej w celu walki z pandemią koronawirusa. Najwyższy poziom zadowolenia odnotowano w Irlandii (71 %) oraz na Węgrzech, w Rumunii i Polsce (po 60 proc.). W siedmiu krajach większość respondentów jest „niezadowolona”, zwłaszcza w Luksemburgu (63 proc.), we Włoszech (58 proc.), Grecji i Czechach (po 55 proc.) i Hiszpanii (52 proc.). W Austrii odsetek respondentów zadowolonych i niezadowolonych jest jednakowy (po 47 proc.).

Ponad sześć osób na dziesięć ufa jednak, że UE będzie podejmować właściwe decyzje w przyszłości (62 proc.). Najczęściej wymieniane priorytety działań UE w odpowiedzi na pandemię koronawirusa to: opracowanie strategii walki z podobnym kryzysem w przyszłości oraz udostępnienie środków finansowych na znalezienie leczenia lub szczepionki (po 37 proc.). 30 proc. respondentów uważa, że priorytetem powinno być opracowanie europejskiej polityki zdrowotnej.

Osobiste doświadczenia obywateli UE w zakresie środków izolacji były bardzo zróżnicowane. Ogólnie rzecz biorąc, co trzecia osoba (31 proc.) twierdzi, że dość łatwo było sobie z tymi ograniczeniami poradzić, natomiast jedna czwarta respondentów twierdzi, że było to trudne (25 proc.). I wreszcie 30 proc. respondentów odpowiedziało, że było „i łatwo, i trudno poradzić sobie ze środkami izolacji”.

Kluczowe obszary polityki

Zapytani o cele Europejskiego Zielonego Ładu obywatele UE jako najważniejsze priorytety nadal wymieniają „rozwój energii odnawialnych” oraz „walkę z odpadami z tworzyw sztucznych i zajęcie się kwestią tworzyw sztucznych jednorazowego użytku”. Ponad jedna trzecia uważa, że głównym priorytetem powinno być wspieranie rolników w UE (38 proc.) i promowanie gospodarki o obiegu zamkniętym (36 proc.). Nieco ponad trzech respondentów na dziesięciu (31 %) uważa, że priorytetem powinno być ograniczenie zużycia energii.

Poparcie dla unii gospodarczej i walutowej oraz dla euro pozostaje wysokie, a odsetek osób w strefie euro opowiadających się za wspólną walutą UE wynosi 75 proc. W całej UE-27 poparcie dla euro wzrosło do 67 proc. (wzrost o 5 p.p.).

Obywatelstwo UE i demokracja europejska

Większość osób w 26 państwach członkowskich UE (z wyjątkiem Włoch) i 70 proc. w całej UE ma poczucie, że są obywatelami UE. Na poziomie krajowym najwyższe wyniki odnotowano w Irlandii i Luksemburgu (po 89 proc.), w Polsce (83 proc.), na Słowacji i w Niemczech (po 82 proc.), na Litwie (81 proc.), na Węgrzech, w Portugalii i Danii (po 80 proc.).

Większość Europejczyków (53 proc.) oświadcza, że jest zadowolona ze sposobu funkcjonowania demokracji w UE. Odsetek respondentów, którzy są „niezadowoleni”, wzrósł od jesieni 2019 r. o 3 punkty procentowe do 43 proc.

Optymistyczne postrzeganie przyszłości UE

Ponadto w tym trudnym okresie 60 proc. osób w Europie oświadcza, że optymistycznie patrzy na przyszłość UE. Najwyższy poziom optymizmu odnotowano w Irlandii (81 proc.), na Litwie i w Polsce (po 75 proc.) oraz w Chorwacji (74 proc.). Najniższy poziom optymizmu obserwuje się natomiast w Grecji (44 proc.) i we Włoszech (49 proc.), gdzie pesymizm przeważa nad optymizmem, oraz we Francji, gdzie opinie są równo podzielone (po 49 proc.).

Kontekst

Standardowe badanie Eurobarometr „Lato 2020” (EB 93) zostało przeprowadzone osobiście i wyjątkowo uzupełnione wywiadami internetowymi w dniach od 9 lipca do 26 sierpnia 2020 r., w 27 państwach członkowskich UE, w Wielkiej Brytanii i w krajach kandydujących[1]. W 27 państwach członkowskich przeprowadzono 26.681 wywiadów.