Komisja postanowiła dziś pozytywnie odpowiedzieć na europejską inicjatywę obywatelską „End the Cage Age” (Zakończmy epokę klatek). Jest to już szósta udana inicjatywa wsparta przez ponad milion obywateli w całej UE. W ramach swojej odpowiedzi Komisja przedstawia plany dotyczące przygotowania do 2023 r. wniosku ustawodawczego w sprawie zakazu stosowania klatek w odniesieniu do różnych zwierząt gospodarskich. Wniosek będzie częścią trwającego przeglądu przepisów dotyczących dobrostanu zwierząt w ramach strategii „Od pola do stołu”.

Ta inicjatywa obywatelska odzwierciedla postulat przejścia na bardziej etyczne i zrównoważone systemy rolnicze, w tym przeglądu obowiązujących przepisów unijnych dotyczących dobrostanu zwierząt. Odpowiedź na to zapotrzebowanie społeczne jest dla Komisji jednym z priorytetów zgodnie z jej zobowiązaniami w ramach strategii „Od pola do stołu” i Europejskiego Zielonego Ładu.

Odpowiedź Komisji na europejską inicjatywę obywatelską

Chociaż wszystkie zwierzęta gospodarskie korzystają z obowiązujących przepisów dotyczących ochrony zwierząt, przepisy dotyczące trzymania w klatkach obejmują jedynie kury nioski, brojlery, lochy i cielęta. W odpowiedzi na europejską inicjatywę obywatelską Komisja zobowiązuje się do przedstawienia do końca 2023 r. wniosku ustawodawczego w sprawie stopniowego znoszenia i ostatecznie zakazu stosowania systemów klatkowych w odniesieniu do wszystkich zwierząt wymienionych w tej inicjatywie.

Wniosek Komisji będzie dotyczył w szczególności:

- zwierząt już objętych prawodawstwem: kur niosek, loch i cieląt;
- innych zwierząt wymienionych w europejskiej inicjatywie obywatelskiej: królików, młodych kur, hodowlanych kur niosek, hodowlanych kur brojlerów, przepiórek, kaczek i gęsi. W przypadku tych zwierząt Komisja zwróciła się już do EFSA (Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności) o uzupełnienie istniejących dowodów naukowych w celu określenia warunków koniecznych do wprowadzenia zakazu stosowania klatek.

W ramach swojej strategii „Od pola do stołu” Komisja zobowiązała się już do zaproponowania przeglądu przepisów dotyczących dobrostanu zwierząt, w tym przepisów dotyczących transportu i hodowli, które obecnie poddawane są ocenie adekwatności, mającej się zakończyć do lata 2022 r.

Równolegle do prawodawstwa oraz w celu ułatwienia zrównoważonego i ekonomicznie opłacalnego przejścia na hodowlę bezklatkową Komisja będzie poszukiwać konkretnych środków wspierających w kluczowych powiązanych obszarach polityki takich jak handel oraz badania naukowe i innowacje. W szczególności nowa wspólna polityka rolna zapewni wsparcie finansowe i zachęty – takie jak nowy instrument dotyczący ekoprogramów – aby pomóc rolnikom w przejściu na obiekty bardziej przyjazne zwierzętom zgodnie z nowymi normami. Ponadto państwa członkowskie mogą korzystać z Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji oraz Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności, aby wesprzeć rolników w dostosowaniu się do systemów bezklatkowych.

Kolejne działania

Ponieważ zaprzestanie stosowania klatek będzie wymagało zmian w obecnych systemach rolniczych, Komisja rozważy społeczno-ekonomiczne i środowiskowe skutki środków, które mają zostać wprowadzone, oraz korzyści dla dobrostanu zwierząt w ocenie skutków, która ma zostać ukończona przed końcem 2022 r. W związku z tym konsultacje publiczne zostaną przeprowadzone najpóźniej na początku 2022 r. Komisja oceni wykonalność dążenia do wprowadzenia w życie proponowanego prawodawstwa od 2027 r.

Wypowiedzi członków kolegium komisarzy:

Wiceprzewodnicząca ds. wartości i przejrzystości, Věra Jourová, powiedziała: Jak pokazuje pomyślny wynik tej inicjatywy, wkład obywateli może przynieść realne zmiany i prowadzić do konkretnych wniosków ustawodawczych ze strony Komisji. Usłyszeliśmy obawy milionów ludzi dotyczące warunków życia zwierząt gospodarskich i zareagujemy na nie. Moje przesłanie skierowane do obywateli UE jest proste: europejska inicjatywa obywatelska jest dla Was, nie wahajcie się z niej korzystać!

Stella Kyriakides, komisarz ds. zdrowia i bezpieczeństwa żywności, stwierdziła: Zwierzęta są istotami zdolnymi do odczuwania i jako społeczeństwo ponosimy moralną odpowiedzialność za to, by warunki w gospodarstwach to odzwierciedlały. Dzisiejsza odpowiedź jest kluczowym krokiem w kierunku ambitnego przeglądu przepisów dotyczących dobrostanu zwierząt w 2023 r., który stanowi priorytet od początku mojej kadencji. Oto nasze zobowiązanie: stopniowe znoszenie klatek dla zwierząt gospodarskich będzie częścią naszych działań w ramach strategii „Od pola do stołu” i doprowadzi do bardziej zrównoważonego rolnictwa i systemów żywnościowych. Jestem zdecydowana zadbać o to, by UE nadal odgrywała wiodącą rolę w zakresie dobrostanu zwierząt na arenie światowej i by spełniała oczekiwania społeczne.

Janusz Wojciechowski, komisarz do spraw rolnictwa, powiedział: Zrównoważony system żywnościowy nie może istnieć bez wysokich standardów w zakresie dobrostanu zwierząt. Dzięki naszym obywatelom działania Komisji w tym obszarze będą jeszcze bardziej ambitne, a stosowanie systemów klatkowych w gospodarstwach hodowlanych będzie stopniowo znoszone. Zielony Ład i strategia „Od pola do stołu”, wspierana przez nową wspólną politykę rolną, będą miały kluczowe znaczenie dla przejścia na zrównoważone systemy żywnościowe. Ta inicjatywa obywatelska jedynie potwierdza, że transformacja taka stanowi również odpowiedź na społeczne zapotrzebowanie na bardziej etyczne i zrównoważone rolnictwo.

Kontekst

Europejska inicjatywa obywatelska (EIO) została uruchomiona w kwietniu 2012 r. jako środek umożliwiający obywatelom określanie programu działań w wielu obszarach polityki. Uczestnicząc w takiej inicjatywie, milion obywateli z przynajmniej siedmiu państw członkowskich UE może wezwać Komisję Europejską do zaproponowania środków prawnych w dziedzinach należących do kompetencji Komisji.

Europejska inicjatywa obywatelska jest jednym z kluczowych innowacyjnych narzędzi promowania demokracji uczestniczącej na poziomie UE.

Komisja otrzymała do tej pory 104 wnioski o uruchomienie europejskiej inicjatywy obywatelskiej, łącznie z dwoma nowymi wnioskami zarejestrowanymi dziś. 81 spośród tych wniosków dotyczyło obszarów kompetencji UE i zostało zarejestrowanych. Do tej pory sześć z nich osiągnęło próg miliona podpisów i zostało przedłożonych Komisji, a „End the Cage Age” jest najnowszą z tych inicjatyw.

Pierwsze przepisy UE dotyczące dobrostanu zwierząt zostały przyjęte w 1974 r. i od tego czasu były zmieniane i rozszerzane. Obecne ramy prawne dotyczące trzymania zwierząt gospodarskich obejmują ogólną dyrektywę dotyczącą ochrony zwierząt hodowanych oraz cztery dyrektywy szczegółowe. Dyrektywa ogólna określa ogólne zasady i pozostawia państwom członkowskim swobodę w zakresie przyjmowania bardziej rygorystycznych przepisów, pod warunkiem że są one zgodne z przepisami UE. Cztery dyrektywy szczegółowe regulują dobrostan kur niosek, brojlerów, cieląt i świń. W odniesieniu do pozostałych zwierząt, o których mowa w europejskiej inicjatywie obywatelskiej, nie istnieją szczegółowe przepisy unijne dotyczące dobrostanu zwierząt.