Komisja Europejska przedstawiła program prac Europejskiej Rady ds. Badań Naukowych na 2021 r. Jest to pierwszy program prac w ramach nowego unijnego programu ramowego w zakresie badań naukowych i innowacji na lata 2021–2027 „Horyzont Europa”. Obejmuje on trzy główne zaproszenia do składania wniosków dotyczących badań pionierskich, a ich łączna wartość wynosi 1,9 mld euro. Europejska Rada ds. Badań Naukowych (ERBN) oferuje granty dla najlepszych naukowców z całego świata, którzy są gotowi przyjechać do Europy lub w niej pozostać. Finansowanie ma im pomóc w dokonywaniu przełomowych odkryć naukowych i technicznych, które mogą stanowić podstawę nowych gałęzi przemysłu, rynków i innowacji społecznych na miarę przyszłych wyzwań.

Komisarz ds. innowacji, badań naukowych, kultury, edukacji i młodzieży Marija Gabriel oznajmiła: Bardzo się cieszę, że przyjęliśmy dziś program prac Europejskiej Rady ds. Badań Naukowych. Jest to ważny krok, gdyż dzięki temu najlepsi naukowcy i ich zespoły będą mogli składać wnioski o wsparcie w prowadzeniu badań pionierskich na różnych etapach swojej kariery. W ramach pierwszego konkursu młodzi naukowcy z całej Europy uzyskają wsparcie w tworzeniu własnych, niezależnych zespołów i programów badawczych. Od nich zależy bowiem przyszłość europejskich badań naukowych.

Prof. Jean-Pierre Bourguignon, przewodniczący Europejskiej Rady ds. Badań Naukowych, powiedział: Rada Naukowa ERBN z zadowoleniem przyjmuje fakt, że w ramach programu „Horyzont Europa” Europejska Rada ds. Badań Naukowych może nadal wspierać europejskich naukowców i ich najbardziej innowacyjne pomysły. Będziemy mogli przyznać więcej grantów niż kiedykolwiek wcześniej. Dzięki zaangażowaniu Komisji Europejskiej i niezrównanemu poświęceniu pracowników agencji wykonawczej jesteśmy gotowi, aby 25 lutego ogłosić zaproszenie do składania wniosków o granty dla początkujących naukowców na 2021 rok.

Pierwsze zaproszenie do składania wniosków w 2021 r.

W całym okresie obowiązywania długoterminowego budżetu UE na lata 2021–2027 Europejska Rada ds. Badań Naukowych ma otrzymać z programu „Horyzont Europa” ponad 16 mld euro, a więc o 22% więcej niż w ramach programu „Horyzont 2020”.

W ramach nowej serii konkursów pierwsze zaproszenie do składania wniosków, jakie opublikuje Europejska Rada ds. Badań Naukowych, będzie dotyczyło grantów dla początkujących naukowców. Najlepsi badacze otrzymają za ich pośrednictwem wsparcie w stworzeniu własnego, niezależnego zespołu lub programu badawczego. Zaproszenie zostanie ogłoszone 25 lutego, jego budżet wyniesie 619 mln euro, a termin składania wniosków wyznaczono na 8 kwietnia.

Inne konkursy na granty zostaną przeprowadzone zgodnie z harmonogramem programu: 11 marca otwarte zostanie zaproszenie do składania wniosków o granty dla naukowców u progu samodzielności badawczej, którzy konsolidują własny niezależny zespół lub program badawczy – budżet tego zaproszenia wyniesie 633 mln euro. Termin zgłaszania kandydatur upływa 20 kwietnia. Wreszcie 20 maja Europejska Rada ds. Badań Naukowych ogłosi zaproszenie do składania wniosków o granty dla doświadczonych naukowców, którego budżet wyniesie 626 mln euro, a termin składania wniosków upłynie 31 sierpnia.

Ze względu na przejście do nowego programu ramowego w programie prac na 2021 r. nie będą dostępne granty w zakresie synergii. Ich przyznawanie zostanie najprawdopodobniej wznowione w ramach programu prac na 2022 r. Grant na weryfikację poprawności projektu jest obecnie weryfikowany przez Radę Naukową – organ zarządzający Europejskiej Rady ds. Badań Naukowych – a więc on też nie figuruje w tegorocznym programie prac.

Program prac na 2021 r. obejmuje także inne działania i zamówienia publiczne, które umożliwią Radzie Naukowej wykonywanie obowiązków i powierzonych jej kompetencji, m.in. wyznaczanie niezależnych ekspertów na etapie oceny wniosków i przygotowania zaproszeń w celu przeprowadzania oceny etycznej i monitorowania bieżących projektów. Program obejmuje również zobowiązania Rady Naukowej dotyczące ustanowienia ogólnej strategii Europejskiej Rady ds. Badań Naukowych oraz monitorowania jakości realizacji programu z naukowego punktu widzenia.

Kontekst

Europejska Rada ds. Badań Naukowych przyznaje, w drodze otwartych konkursów, granty na realizację projektów prowadzonych przez początkujących lub doświadczonych naukowców. Jako że jedynym stosowanym przez nią kryterium wyboru jest doskonałość naukowa, stara się ona przyciągać do Europy najlepszych badaczy z całego świata, a następnie zachęcać ich do pozostania. Do tej pory Europejska Rada ds. Badań Naukowych sfinansowała prace badawcze ponad 9,5 tys. najlepszych naukowców na różnych etapach kariery i ponad 70 tys. naukowców ze stopniem doktora, doktorantów i innych pracowników wchodzących w skład ich zespołów badawczych. W wyniku niezależnego przeglądu przeprowadzonego w 2020 r. stwierdzono, że około 80 proc. sfinansowanych w ten sposób przez UE projektów przyniosło przełomowe odkrycia naukowe lub znaczne postępy, co świadczy o ich wyjątkowej jakości.