Komisja przedstawia program na rzecz silnej Europy socjalnej, która koncentruje się na zatrudnieniu i umiejętnościach w przyszłości, a także toruje drogę do sprawiedliwego, sprzyjającego włączeniu społecznemu i zwiększającego odporność ożywienia społeczno-gospodarczego. Plan działania na rzecz Europejskiego filaru praw socjalnych przedstawia konkretne kroki mające na celu dalsze wdrażanie zasad Europejskiego filaru praw socjalnych w ramach wspólnych wysiłków państw członkowskich i UE, przy aktywnym zaangażowaniu partnerów społecznych i społeczeństwa obywatelskiego. Przedstawiono w nim również główne cele UE w zakresie zatrudnienia, umiejętności i ochrony socjalnej, które mają zostać osiągnięte do 2030 r.

Plan ten jest dla Europy okazją do aktualizacji zbioru przepisów socjalnych, a jednocześnie do pomyślnego przeprowadzenia transformacji wynikającej z przemian społecznych, technologicznych i gospodarczych, jak również ze społeczno-gospodarczych skutków pandemii. Komisja rozpoczęła już wdrażanie zasad filaru, proponując w 2020 r. inicjatywy takie jak pakiet wsparcia na rzecz zatrudnienia ludzi młodych oraz wniosek w sprawie adekwatnych wynagrodzeń minimalnych. Przedstawia dziś również zalecenie w sprawie skutecznego aktywnego wspierania zatrudnienia w następstwie kryzysu związanego z COVID-19 (EASE) w celu wsparcia ożywienia gospodarczego sprzyjającego zatrudnieniu.

Wiceprzewodniczący wykonawczy ds. gospodarki służącej ludziom Valdis Dombrovskis powiedział: Ożywienie gospodarcze w Europie musi być sprawiedliwe, a także sprzyjać włączeniu społecznemu i tworzeniu miejsc pracy. Dlatego Komisja proponuje ambitny program wdrażania Europejskiego filaru praw socjalnych i zachęca państwa członkowskie do aktywnego wspierania zatrudnienia na etapie odbudowy po kryzysie związanym z COVID-19. Chcemy w ten sposób podkreślić znaczenie stopniowego przechodzenia od polityki kryzysowej do polityki naprawy gospodarczej na rzecz naszych rynków pracy, które to przejście UE będzie wspierać za pośrednictwem wszystkich dostępnych źródeł finansowania, w tym EFS+ oraz Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności.

Komisarz do spraw miejsc pracy i praw socjalnych Nicolas Schmit stwierdził: Europejski filar praw socjalnych stał się punktem odniesienia dla budowy silnej Europy socjalnej. Teraz chcemy w ten projekt tchnąć nowe życie, przekształcając zasady w działania. Jednym z naszych priorytetów jest tworzenie miejsc pracy i dbanie o to, by wszyscy dysponowali odpowiednimi umiejętnościami. Taki jest cel EASE. Spoczywa na nas wszystkich także obowiązek zwalczania ubóstwa w UE i budowania społeczeństwa integracyjnego. Wszyscy mamy do odegrania rolę, aby osiągnąć ten cel. Z niecierpliwością oczekuję ponownej deklaracji zaangażowania na rzecz praw socjalnych podczas majowego szczytu społecznego.

Cele wspólnego ambitnego programu UE do 2030 r.

W planie działania określono trzy główne cele, które UE powinna osiągnąć do 2030 r.:

1. co najmniej 78 proc. osób w wieku 20–64 lat powinno mieć zatrudnienie;
2. co najmniej 60 proc. wszystkich osób dorosłych powinno każdego roku uczestniczyć w szkoleniu;
3. liczba osób zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym powinna zmaleć o co najmniej 15 mln.

Nowe główne cele na 2030 r. są spójne z celami zrównoważonego rozwoju ONZ i wyznaczają wspólne ambicje na rzecz silnej Europy socjalnej. Zmieniona tablica wskaźników społecznych umożliwi Komisji monitorowanie postępów państw członkowskich w ramach europejskiego semestru. Komisja zwraca się do Rady Europejskiej o zatwierdzenie powyższych trzech celów i wzywa państwa członkowskie do określenia własnych celów krajowych w ramach tego wspólnego wysiłku.

Zapewnienie skutecznego aktywnego wsparcia zatrudnienia (EASE)

Jako konkretne działanie w ramach zasady 4 filaru Komisja przedstawia dziś zalecenie w sprawie skutecznego aktywnego wspierania zatrudnienia w następstwie kryzysu związanego z COVID-19 (EASE). W zaleceniu tym Komisja przedstawia państwom członkowskim konkretne wytyczne dotyczące środków politycznych, wspartych możliwościami finansowania unijnego, w celu stopniowego przejścia od środków nadzwyczajnych podjętych podczas obecnego kryzysu w celu utrzymania miejsc pracy do nowych działań niezbędnych do ożywienia gospodarczego sprzyjającego zatrudnieniu. W zaleceniu promuje się tworzenie miejsc pracy oraz przekwalifikowanie zawodowe z sektorów upadających do sektorów rozwijających się (w szczególności sektora cyfrowego i ekologicznego). Te nowe środki powinny obejmować trzy elementy: 1) zachęty do tworzenia miejsc pracy i wsparcie przedsiębiorczości; 2) możliwości podnoszenia i zmiany kwalifikacji; 3) zwiększone wsparcie ze strony służb zatrudnienia. Aby sfinansować działania w ramach EASE państwa członkowskie mogą skorzystać z funduszy UE, w tym ze środków z Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności oraz Europejskiego Funduszu Społecznego Plus.

Kontekst

Na szczycie w Göteborgu w 2017 r. Parlament Europejski, Rada i Komisja ogłosiły uroczyście utworzenie Europejskiego filaru praw socjalnych. Filar ten określa 20 zasad i praw mających istotne znaczenie dla sprawiedliwych i dobrze funkcjonujących rynków pracy oraz systemów opieki społecznej w Europie XXI w. Filar składa się z trzech rozdziałów: 1) równe szanse i dostęp do zatrudnienia; 2) uczciwe warunki pracy; 3) ochrona socjalna i integracja społeczna.

Komisja przedstawiła już szereg działań wynikających z filaru, takich jak Europejski program na rzecz umiejętności (zasada 1), strategia na rzecz równouprawnienia płci (zasada 2), unijny plan działania przeciwko rasizmowi (zasada 3), pakiet wsparcia na rzecz zatrudnienia ludzi młodych (zasada 4) oraz wniosek dotyczący dyrektywy w sprawie adekwatnych wynagrodzeń minimalnych (zasada 6).

W tym samym tygodniu co plan działania w ramach filaru Komisja przyjmuje wniosek dotyczący dyrektywy w sprawie przejrzystości wynagrodzeń (zasada 2) oraz nową strategię na rzecz praw osób z niepełnosprawnościami na lata 2021–2030 (zasada 17). Kolejne działania UE w 2021 r. obejmą m.in. europejską gwarancję dla dzieci (zasada 11), nowe strategiczne ramy dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy (zasada 10), inicjatywę na rzecz poprawy warunków pracy osób pracujących za pośrednictwem platform cyfrowych (zasady 5 i 12) oraz plan działania na rzecz gospodarki społecznej.

Nowy impuls w zakresie praw socjalnych wykorzysta i wzmocni dynamikę powstałą dzięki ambitnemu długoterminowemu budżetowi UE wynoszącemu 1,8 bln euro oraz instrumentowi odbudowy NextGenerationEU. Zapewnią one państwom członkowskim możliwości finansowania ze środków UE w celu wspierania silnej Europy socjalnej. Obejmuje to wsparcie z Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności w celu finansowania spójnych pakietów reform i inwestycji, które będą stanowiły odpowiedź na wyzwania na rynku pracy, wyzwania w zakresie umiejętności oraz wyzwania społeczne określone w zaleceniach dla poszczególnych krajów w ramach europejskiego semestru.

Szczyt społeczny w Porto, który zostanie zorganizowany przez portugalską prezydencję Rady UE w maju 2021 r., skupi się na sposobach wzmocnienia społecznego wymiaru Europy, aby sprostać wyzwaniom sprawiedliwego, sprzyjającego włączeniu społecznemu i odpornego ożywienia gospodarczego oraz transformacji ekologicznej i cyfrowej. Szczyt ten będzie okazją do zmobilizowania poparcia w celu odnowienia, na najwyższym szczeblu politycznym, zobowiązania do wdrażania filaru praw socjalnych. Plan działania w ramach filaru stanowi wkład Komisji w szczyt społeczny w Porto.

Plan działania w ramach filaru opiera się na szeroko zakrojonych konsultacjach publicznych, w których wpłynęło ponad 1000 pisemnych uwag państw członkowskich, instytucji i organów UE, regionów, miast, partnerów społecznych, organizacji społeczeństwa obywatelskiego, organizacji międzynarodowych, ośrodków analitycznych i obywateli. Komisja zorganizowała też specjalne seminaria internetowe z udziałem ponad 1500 indywidualnych zainteresowanych stron.