Komisja przyjęła dziś trzeci roczny program prac w ramach Europejskiego Funduszu Obronnego (EFO), w którym przeznaczono 1,2 mld euro na oparte na współpracy projekty badawczo-rozwojowe w dziedzinie obronności.

Dzięki temu nowemu programowi prac Komisja udostępnia nowe środki finansowe na projekty obronne służące wspólnemu rozwojowi strategicznych zdolności i technologii obronnych. Ponadto wprowadzono szereg nowych narzędzi służących promowaniu innowacji w dziedzinie obronności w ramach funduszu EUDIS (unijny system innowacji w dziedzinie obronności). 

EFO pomoże zmniejszyć rozdrobnienie inwestycji w ramach europejskiego systemu rozwoju zdolności obronnych. Będzie on również służył zwiększeniu konkurencyjności przemysłu i promuje interoperacyjność w Europie. Wraz z przyjęciem tego programu prac inwestycje Komisji w tej dziedzinie wyniosą ponad 3 mld euro od rozpoczęcia stosowania rozporządzenia w sprawie EFO w maju 2021 r. 

Wspieranie inwestycji w europejskie projekty w zakresie wspólnych prac badawczo-rozwojowych

W programie prac na 2023 r. uwzględniono konieczne technologie i zdolności obronne zgodnie z unijnymi priorytetami rozwoju zdolności uzgodnionymi przez państwa członkowskie i sformułowanymi w Strategicznym kompasie na rzecz bezpieczeństwa i obrony. Obejmuje on 34 tematy uporządkowane według czterech tematycznych zaproszeń do składania wniosków, a także trzy zaproszenia koncentrujące się na technologiach przełomowych i MŚP. Program prac będzie wspierać sztandarowe projekty w kluczowych dziedzinach, takich jak orientacja sytuacyjna w przestrzeni kosmicznej w odniesieniu do zwalczania pocisków supersonicznych oraz – w domenie morskiej – opracowanie prototypu europejskiej korwety patrolowej (EPC). Oczekuje się, że zaproszenia do składania wniosków zostaną otwarte w 15 czerwca 2023 r., a termin składania wniosków upłynie 22 listopada 2023 r.

Zaproszenia do składania wniosków przygotują grunt pod rozwój systemów myśliwców nowej generacji, czołgów podstawowych, europejskich zdolności pośredniego wsparcia ogniowego, a także strategicznego transportu lotniczego ładunków ponadnormatywnych, co stanowi podstawowy potencjał szybkiego wsparcia misji na całym świecie. We wszystkich dziedzinach wspierane będą również specjalne rozwiązania w zakresie architektury sprzętu dla energooszczędnych systemów sztucznej inteligencji (AI).

Finansowanie przeznaczone dla MŚP i organizacji badawczych w zaproszeniach do składania wniosków dotyczących nietematycznych badań i rozwoju zwiększono o 50 proc. w porównaniu z 2022 r., zapewniając większe wsparcie małym i średnim przedsiębiorstwom z sektora obronności.

Ponadto program prac EFO na 2023 r. zapewnia ciągłość finansowania niektórych ważnych projektów rozpoczętych w ramach poprzednich zaproszeń do składania wniosków w ramach EFO, a także dwóch poprzednich programów EFO.

Wsparcie dla unijnego systemu innowacji w dziedzinie obronności

Celem Komisji jest wygenerowanie do 2027 r. – za pomocą EFO, w ramach unijnego systemu innowacji w dziedzinie obronności (EUDIS) – inwestycji o łącznej wartości do 2 mld euro w innowacje w dziedzinie obronności.

Za pośrednictwem EUDIS Komisja będzie wspierać innowacyjnych przedsiębiorców, przedsiębiorstwa typu start-up i MŚP, aby pomóc im w przełamaniu tradycyjnych barier wejścia na rynek, wprowadzeniu pomysłów na rynek i wpływie na bezpieczeństwo i obronę UE. EUDIS stopniowo wprowadza szeroki wachlarz środków wsparcia w celu wzmocnienia unijnego ekosystemu innowacji w dziedzinie obronności. W programie prac EFO na 2023 r. dodano trzy nowe środki w ramach EUDIS, przeznaczając na wdrożenie wszystkich środków budżet w wysokości około 220 mln euro.

Oprócz już wprowadzonych środków w ramach EUDIS, takich jak zaproszenia dla MŚP, technologie przełomowe, coaching MŚP, wyzwania technologiczne, nowe środki w ramach EUDIS będą obejmować:

wezwanie do zorganizowania serii wydarzeń hakatonowych w dziedzinie obronności w wielu miejscach w Europie;

wezwania do uwzględnienia wsparcia finansowego dla organizacji (finansowanie kaskadowe) w celu wspierania rozwoju centrów testowych innowacji;

specjalne zaproszenia do składania wniosków mające na celu wspieranie dalszego wykorzystywania badań finansowanych przez UE ze środków cywilnych w celu sprawdzenia ich zastosowania w odniesieniu do wojskowych użytkowników końcowych;

20 mln euro na instrument kapitałowy na rzecz obronności (podobnie jak w 2022 r.);

dalsze rozwijanie przez Komisję działań służących nawiązywaniu kontaktów, aby przyspieszyć partnerstwa biznesowe.

System ten ułatwi wdrożenie unijnego planu działania z 2021 r. na rzecz synergii między przemysłem cywilnym, obronnym i kosmicznym. EUDIS będzie nadal ściśle współpracować z centrum innowacji w dziedzinie obronności (HEDI) Europejskiej Agencji Obrony (EDA), aby wspierać innowacje w dziedzinie obronności w całym cyklu życia produktów i ostatecznie zwiększać zdolności obronne w państwach członkowskich UE. EUDIS skupia zarówno działania w ramach Europejskiego Funduszu Obronnego (EFO), jak i działania nieobjęte tym funduszem.

Kontekst

Europejski Fundusz Obronny (EFO) jest instrumentem Komisji mającym wspierać badania i rozwój oraz współpracę w dziedzinie obronności. Stanowi on uzupełnienie wysiłków państw członkowskich, promując współpracę między przedsiębiorstwami różnej wielkości i podmiotami badawczymi w całej UE i Norwegii (będącej krajem stowarzyszonym). EFO wspiera konkurencyjne i oparte na współpracy projekty w dziedzinie obronności przez cały cykl prac badawczo-rozwojowych, koncentrując się przy tym na projektach prowadzących do opracowania najnowocześniejszych i interoperacyjnych technologii obronnych i elementów wyposażenia obronnego. Wspiera on również innowacje i zachęca MŚP do udziału w projektach transgranicznych. Program prac i priorytety zostały określane zgodnie z priorytetami w zakresie zdolności obronnych uzgodnionymi przez państwa członkowskie w ramach wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa (WPBiO), a szczególnie w kontekście planu rozwoju zdolności (CDP).

EFO dysponuje budżetem w wysokości 7,953 mld euro na lata 2021–2027, który to budżet jest podzielony na dwa filary:

kwota 2,651 mld euro zostanie przeznaczona na finansowanie wspólnych prac badawczych w dziedzinie obronności, mających na celu stawienie czoła nowym i przyszłym zagrożeniom dla bezpieczeństwa;

kwota 5,302 mld euro zostanie przeznaczona na współfinansowanie wspólnych projektów w zakresie rozwoju zdolności.

Środki w wysokości 4–8 proc. budżetu EFO przeznaczone są na rozwój lub badania dotyczące technologii przełomowych, które mogą prowadzić do przełomowych innowacji.

Europejski Fundusz Obronny jest wdrażany poprzez roczne programy prac skoncentrowane na:

nowych wyzwaniach związanych z kształtowaniem całościowego podejścia do współczesnej przestrzeni walki zbrojnej, obejmujących takie kwestie jak wsparcie medyczne w dziedzinie obronności, zagrożenia chemiczne, biologiczne, radiologiczne i jądrowe, biotechnologia i czynniki ludzkie, przewaga informacyjna, zaawansowane bierne i aktywne czujniki, cyberprzestrzeń i przestrzeń kosmiczna;

osiągnięciu kluczowego impulsu technologicznego dla EFO, co jest istotne dla wszystkich rodzajów zdolności, takich jak transformacja cyfrowa, odporność energetyczna i transformacja środowiskowa, materiały i komponenty, przełomowe technologie i otwarte zaproszenia do składania wniosków w zakresie innowacyjnych i przyszłościowych rozwiązań obronnych, w tym specjalne zaproszenia dla MŚP;

doskonałości w działaniach wojennych w celu zwiększenia zdolności i wspierania ambitnych systemów obrony w dziedzinach takich jak walka w powietrzu, obrona powietrzna i przeciwrakietowa, walka naziemna, ochrona i mobilność sił zbrojnych, walka na morzu, podwodne działania wojenne oraz symulacja i szkolenia.