Komisja uruchomiła europejską inicjatywę dotyczącą obrazowania raka, aby wesprzeć podmioty opieki zdrowotnej, instytuty badawcze i innowatorów w jak najlepszym wykorzystaniu innowacyjnych rozwiązań opartych na danych w zakresie leczenia nowotworów i opieki onkologicznej.

Inicjatywa będąca sztandarowym projektem europejskiego planu walki z rakiem będzie dążyć do stworzenia infrastruktury cyfrowej, która połączy zasoby i bazy danych z obrazowania raka w całej UE, przy jednoczesnym zapewnieniu przestrzegania wysokich standardów etycznych, zaufania, bezpieczeństwa i ochrony danych osobowych. Zapewni ona inicjatywom na szczeblu unijnym i krajowym, sieciom szpitali, a także repozytoriom badawczym dane z obrazowania i inne istotne dane dotyczące zdrowia.

Innowacje technologiczne połączone z ochroną danych mogą stworzyć wiarygodne ramy dla naukowców, innowatorów, lekarzy i pacjentów. Dzięki nowej europejskiej inicjatywie dotyczącej obrazowania raka naukowcy będą mieli skuteczny dostęp do większej liczby danych wysokiej jakości w celu badania i pogłębiania wiedzy na temat choroby. Innowatorzy będą w stanie opracowywać i testować oparte na danych rozwiązania w zakresie opieki onkologicznej. Łatwiejsze opracowywanie rozwiązań opartych na danych umożliwi lekarzom podejmowanie bardziej precyzyjnych i szybszych decyzji klinicznych, diagnostyki, leczenia i medycyny prognostycznej z korzyścią dla pacjentów onkologicznych. Ponadto będzie wspierać altruizm danych ze strony obywateli, którzy mogą wyrazić zgodę na dobrowolne udostępnienie generowanych przez nich danych w celu wzbogacenia zbiorów danych dotyczących zdrowia.

Transgraniczna, interoperacyjna i bezpieczna infrastruktura, która będzie chronić prywatność, przyspieszy innowacje w dziedzinie badań medycznych. Na przykład możliwe będzie szkolenie sztucznej inteligencji (AI) wykorzystywanej w nowych technologiach na dużym zbiorze danych, który będzie ustandaryzowany i w pełni zgodny z ogólnym rozporządzeniem o ochronie danych (RODO). Przyspieszy to rozwój innowacyjnych narzędzi, które mogą zapewnić szybszą diagnozę nowotworów i lepszą spersonalizowaną opiekę.

Postępy w badaniach i opiece zdrowotnej dzięki technologiom cyfrowym

Zgodnie z europejską strategią w zakresie danych i europejską przestrzenią danych dotyczących zdrowia europejska inicjatywa dotycząca obrazowania raka jest jednym z projektów przewodnich europejskiego planu walki z rakiem. Połączy ona innowacje w zakresie technologii cyfrowych i europejską ochronę danych, aby stworzyć wiarygodne i bezpieczne ramy umożliwiające naukowcom, innowatorom i lekarzom dostęp do wartościowych danych.

Duże europejskie organizacje badawcze, instytucje i przedsiębiorstwa będą współpracować przy projektowaniu infrastruktury, która: 

• zapewni europejskim lekarzom, naukowcom i innowatorom łatwy dostęp do dużych ilości danych z obrazowania raka;
• wesprze testowanie i opracowywanie narzędzi medycyny spersonalizowanej służące czynieniu postępów w diagnostyce i leczeniu nowotworów;
• wesprze tworzenie nowych oraz interoperacyjność istniejących zbiorów danych dotyczących obrazowania raka zgodnie z europejską strategią w zakresie danych.

Dalsze działania

Oczekuje się, że po dzisiejszym uruchomieniu europejskiej inicjatywy dotyczącej obrazowania raka obejmującej dwa projekty, projekt EUCAIM i ośrodek testowo-doświadczalny w dziedzinie AI w zakresie zdrowia (TEF-Health), do grudnia 2023 r. ukończony zostanie projekt ogólnoeuropejskiej infrastruktury cyfrowej i ustanowione zostaną mechanizmy współpracy. Dostawcy danych będą mogli następnie połączyć się z tą nową europejską platformą. Pierwsza wersja platformy zostanie uruchomiona do końca 2024 r., a wersja ostateczna ma zostać udostępniona do końca 2025 r. Infrastruktura cyfrowa będzie w pełni operacyjna w 2026 r.

Kontekst

Projekt EUCAIM, realizowany w ramach europejskiej inicjatywy dotyczącej obrazowania raka, jest wspierany z programu „Cyfrowa Europa” (DIGITAL) na kwotę 18 mln euro. Jest to projekt na dużą skalę, w ramach którego uruchomiona zostanie sfederowana europejska infrastruktura danych z obrazowania raka w oparciu o prace wykonane w ramach „Sieci AI na rzecz obrazowania w dziedzinie zdrowia”, która jest klastrem pięciu projektów wspieranych w ramach programu badawczego „Horyzont 2020”. Infrastruktura ma objąć ponad 100 000 przypadków zachorowań na raka do 2025 r. oraz co najmniej 60 mln opatrzonych adnotacjami obrazów raka w rozproszonym atlasie obrazów raka. W początkowej fazie projektu udział bierze 21 ośrodków klinicznych z 12 krajów i ma ona na celu zapewnienie dostępu co najmniej 30 dostawców danych rozproszonych z 15 państw.

Dane z obrazowania raka zostaną udostępnione na rzecz TEF-Health utworzonego w ramach programu DIGITAL. Pozwoli to małym i średnim przedsiębiorstwom, które opracowały rozwiązania w zakresie sztucznej inteligencji na potrzeby opieki onkologicznej, na testowanie ich w rzeczywistych warunkach. Rozważone zostaną również inne obiekty badawcze.

Ponadto europejskie centra innowacji cyfrowych w ramach programu DIGITAL będą wspierać wdrażanie technologii istotnych dla tej inicjatywy. Będą one informować innowatorów o wymogach prawnych i dostępnych im obiektach badawczych. Zapewnią również szereg usług na rzecz użytkowników i dostawców rozwiązań cyfrowych, takich jak usługi testowe przed rozpoczęciem inwestycji, możliwości w zakresie szkoleń i tworzenia sieci kontaktów, a także dostęp do finansowania.