Komisarz ds. spójności i reform Elisa Ferreira i przewodniczący Komitetu Regionów Vasco Alves Cordeiro zainaugurowali 22.Europejski Tydzień Regionów i Miast podczas konferencji prasowej w Brukseli.

Czterodniowe wydarzenie zgromadzi różnorodne grono zainteresowanych stron, promotorów i praktyków projektów, naukowców i dziennikarzy oraz będzie okazją do przyjrzenia się licznym osiągnięciom polityki spójności podczas obecnej kadencji Komisji.

Jest to również okazja do przedyskutowania, w jaki sposób polityka ta może najlepiej nadal wypełniać swoją misję traktatową UE polegającą na promowaniu spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej w całej UE.

Polityka spójności na rzecz lepszej Europy od czasu jej utworzenia

Polityka spójności od dziesięcioleci odgrywa kluczową rolę jako europejska maszyna konwergencji, pomagając słabiej rozwiniętym regionom dogonić średnią UE. Obejmowało to wspieranie budowy krytycznych, brakujących połączeń infrastrukturalnych, takich jak most Pelješac w Chorwacji i most Brăila w Rumunii, a także wspieranie obszaru badań i rozwoju, na przykład poprzez pomoc w zamawianiu superkomputerów i urządzeń zrobotyzowanych.

W ciągu ostatnich pięciu lat polityka spójności nadal przynosiła korzyści obywatelom Europy poprzez:

• wspieranie 2,7 mln przedsiębiorstw;
• rozbudowę infrastruktury edukacyjnej i sprzętu edukacyjnego z korzyścią dla około 18 mln dzieci i młodzieży;
• wspieranie tworzenia 260 tys. miejsc pracy w nowych przedsiębiorstwach;
• ochrona 13,5 mln osób dzięki środkom ochrony przeciwpowodziowej;
• poprawa charakterystyki energetycznej 380 000 gospodarstw domowych;
• poprawa łączności szerokopasmowej dla 3,1 mln gospodarstw domowych; oraz
• wspieranie co najmniej 12,8 mln osób w uczestnictwie w kształceniu i szkoleniu.

Tylko podczas obecnej kadencji polityka spójności odgrywała wiodącą rolę w reakcji UE na pandemię COVID-19 i wspierała wysiłki na rzecz przyjęcia ukraińskich uchodźców w następstwie rosyjskiej wojny napastniczej przeciwko Ukrainie oraz pomagała Europejczykom w radzeniu sobie z wynikającym z niej kryzysem energetycznym. Szybko uruchomiła miliardy euro, aby pomóc wszystkim regionom UE stawić czoła skutkom tych bezprecedensowych kryzysów, pomagając im w odbudowie gospodarczej.

Polityka spójności pozostała niezłomna w tych czasach, nadal przekładając priorytety polityczne Komisji na konkretne działania w terenie, przy znacznym wsparciu dla transformacji ekologicznej i cyfrowej oraz wzrostu zatrudnienia i zatrudnienia.

W szczególności Komisja przedstawiła nowy Fundusz na rzecz Sprawiedliwej Transformacji (FST), który przeznacza 19,7 mld euro na pomoc w dywersyfikacji gospodarczej i społecznej 96 regionów we wszystkich państwach członkowskich UE najbardziej dotkniętych transformacją w kierunku gospodarki neutralnej emisyjnie.

Fundusz Solidarności UE (FSUE) w trakcie obecnej kadencji wspierał 20 państw UE i cztery kraje kandydujące w radzeniu sobie ze skutkami poważnych katastrof, oferując wsparcie w łącznej wysokości4,6 mld EUR. Pomogło to krajom w odbudowie po poważnych klęskach żywiołowych, takich jak powodzie, pożary lasów i trzęsienia ziemi, a także w radzeniu sobie ze skutkami pandemii COVID-19.

Zwiększenie konkurencyjności Europy w przyszłości

Obecna generacja programów polityki spójności na lata 2021–2027 ma również na celu zagwarantowanie bezpieczeństwa gospodarczego Europy i dobrobytu obywateli europejskich w przyszłości. W ramach uruchomionej w tym roku inicjatywy przewodniej UE „Platforma na rzecz technologii strategicznych dla Europy” (STEP) w ramach polityki spójności inwestuje się w technologie krytyczne, takie jak czyste technologie, najbardziej zaawansowane technologie i biotechnologie, które mają kluczowe znaczenie dla transformacji energetycznej i przyszłej konkurencyjności Europy.

W ciągu zaledwie siedmiu miesięcy od uruchomienia STEP państwa członkowskie zaproponowały inwestycje o wartości ponad 6 mld euro w ramach programów polityki spójności w celu wsparcia tych technologii. Na przykład Rumunia planuje przeznaczyć 261 mln euro z Funduszu Spójności na projekty badawcze dotyczące sztucznej inteligencji na dużą skalę, podczas gdy region Kantabrii w Hiszpanii przeznacza 15,5 mln euro na projekt produkcji zielonego litu dla sektora motoryzacyjnego.

Zapewnienie, aby polityka spójności była dostosowana do wymogów przyszłości

Niecały rok przed przedstawieniem przez Komisję wniosków dotyczących polityki spójności na okres programowania 2028–2034 dyskusje na temat przyszłego kształtu tej polityki mają zasadnicze znaczenie dla zapewnienia, aby nadal wypełniała ona swoją misję polegającą na zmniejszaniu dysproporcji gospodarczych, społecznych i terytorialnych w całej UE.

Wyciągając wnioski z dotychczasowego wdrażania polityki spójności, toczące się dyskusje obejmują przyjęcie modelu w większym stopniu opartego na wynikach, wzmocnienie powiązania między reformami a inwestycjami, oferowanie wbudowanej elastyczności umożliwiającej reagowanie na nieprzewidziane wydarzenia oraz szybsze wdrażanie i uproszczenie.

Kontekst

Europejski Tydzień Regionów i Miast jest największym dorocznym wydarzeniem w Brukseli poświęconym polityce spójności. Tegoroczna edycja pod hasłem „Wzmacnianie pozycji społeczności” zgromadzi około 5 000 uczestników podczas prawie 200 sesji, aby omówić wspólne wyzwania stojące przed europejskimi regionami i miastami.

Sesje obejmą takie tematy, jak wkład polityki spójności w zwiększanie konkurencyjności i konwergencji w europejskich regionach i miastach oraz sposoby poprawy inteligentnego i zrównoważonego wzrostu gospodarczego oraz wzmocnienia demokracji europejskiej.