W drugim roku funkcjonowania funduszu modernizacyjnego wypłacono z niego łącznie 4,11 mld euro na wsparcie 61 projektów w ośmiu krajach będących beneficjentami.

Projekty te pomogą zmodernizować systemy energetyczne, ograniczyć emisję gazów cieplarnianych w sektorze energii, przemysłu, transportu i rolnictwa oraz poprawić efektywność energetyczną. Dzięki wsparciu dla takich inwestycji państwa członkowskie będą mogły osiągnąć swoje cele w zakresie klimatu i energii na 2030 r., a także szybciej dokonać transformacji ekologicznej UE.

W tym roku dokonano wypłat środków na rzecz Chorwacji (119,8 mln euro), Czech (1,34 mld euro), Estonii (62,4 mln euro), Litwy (85 mln euro), Polski (643,2 mln euro), Rumunii (1,39 mld euro), Słowacji (399,5 mln euro) i Węgier (74,3 mln euro). W czerwcu wypłacono już 2,4 mld euro na wsparcie 45 projektów inwestycji. Kwotę tę uzupełnia dzisiejsza wypłata 1,71 mld euro w celu wsparcia kolejnych 16 projektów inwestycji.

W tym roku w ramach funduszu modernizacyjnego wybrano 61 projektów inwestycji w obszarze wytwarzania energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych, modernizacji sieci energetycznych i efektywności energetycznej w sektorze energetycznym, przemyśle, budynkach i transporcie, oraz w obszarze zastąpienia wytwarzania energii elektrycznej z węgla paliwem mniej emisyjnym. Oto przykładowe projekty, które otrzymały finansowanie:

• produkcja energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii i magazynowanie energii w akumulatorach, aby wspierać działanie sieci energetycznej w Chorwacji;
• modernizacja publicznych systemów oświetlenia w gminach, zastąpienie węgla biomasą i gazem w instalacjach lokalnego ogrzewania i instalacjach objętych systemem handlu emisjami oraz zwiększenie efektywności energetycznej w Czechach;
• niskoemisyjny i energooszczędny transport publiczny w Estonii;
• optymalizacja, cyfryzacja i automatyzacja procesów produkcyjnych w celu ograniczenia zużycia energii elektrycznej i materiałów na Węgrzech;
• renowacja budynków publicznych, zwiększenie efektywności energetycznej i rozwój zdolności w zakresie produkcji zielonego wodoru na Litwie;
• budowa ciepłowni opartych na odnawialnych źródłach energii i poprawa efektywności energetycznej przemysłu w Polsce;
• budowa ośmiu parków fotowoltaicznych i dwóch turbin gazowych o cyklu kombinowanym, które w procesie wytwarzania energii zastąpią węgiel brunatny odnawialnymi źródłami energii i gazem, oraz modernizacja sieci elektroenergetycznych w Rumunii;
• odbudowa i rozbudowa sieci ciepłowniczych i chłodniczych oraz projekty w zakresie dekarbonizacji w sektorze przemysłowym na Słowacji.

Termin składania przez państwa członkowskie będące beneficjentami projektów inwestycji w celu uzyskania ewentualnego wsparcia z funduszu modernizacyjnego w następnym cyklu wypłat upływa 19 stycznia 2023 r. w przypadku projektów niepriorytetowych i 16 lutego 2023 r. w przypadku projektów priorytetowych.

Kontekst

Fundusz modernizacyjny, finansowany z dochodów z aukcji uprawnień do emisji w ramach unijnego systemu handlu takimi uprawnieniami, ma na celu wsparcie dziesięciu państw UE o niższych dochodach w procesie transformacji w kierunku gospodarki neutralnej dla klimatu. Państwa członkowskie będące beneficjentami to: Bułgaria, Chorwacja, Czechy, Estonia, Litwa, Łotwa, Polska, Rumunia, Słowacja i Węgry.

Dzisiejsze wypłaty środków stanowią kontynuację istotnych wydatków w ramach funduszu modernizacyjnego podobnie jak w poprzednich cyklach inwestycyjnych. Zgodnie z osiągniętym 18 grudnia wstępnym porozumieniem w sprawie wzmocnionego unijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji fundusz modernizacyjny zwiększy swoją wielkość, zapewniając trzem dodatkowym państwom członkowskim (Portugalii, Grecji i Słowenii) pomoc finansową na przeprowadzenie transformacji energetycznej.

Fundusz modernizacyjny wspiera inwestycje w wytwarzanie i wykorzystywanie energii ze źródeł odnawialnych, efektywność energetyczną, magazynowanie energii, modernizację sieci energetycznych, w tym systemów ciepłowniczych, rurociągów i sieci, oraz sprawiedliwą transformację w regionach zależnych od węgla.

W 2021 r. w ramach funduszu udostępniono ośmiu państwom będącym beneficjentami środki finansowe w wysokości 898,43 mln euro. Fundusz ten uzupełnia inne europejskie instrumenty, takie jak polityka spójności i Fundusz na rzecz Sprawiedliwej Transformacji. Mobilizuje on znaczne zasoby, które mogą pomóc państwom członkowskim będącym beneficjentami wspierać inwestycje zgodnie z planem REPowerEU i pakietem „Gotowi na 55”. Za działanie funduszu modernizacyjnego odpowiedzialne są państwa będące beneficjentami, które ściśle współpracują z Komisją Europejską i Europejskim Bankiem Inwestycyjnym (EBI).

Działania EBI związane z oceną projektów inwestycji w ramach funduszu modernizacyjnego są wyodrębnione z jego standardowych operacji z zakresu finansowania i pomocy technicznej, aby uniknąć wszelkich ewentualnych konfliktów interesów w prowadzeniu działań objętych mandatem zgodnie z dyrektywą o handlu emisjami i rozporządzeniem wykonawczym Komisji z 9 lipca 2020 r.