Komisja przyjęła nowe strategiczne wytyczne dotyczące bardziej zrównoważonej i konkurencyjnej akwakultury w UE. W wytycznych tych zawarto wspólną wizję rozwoju tego sektora, skierowaną do Komisji, państw członkowskich i zainteresowanych stron, która bezpośrednio sprzyja realizacji Europejskiego Zielonego Ładu, a w szczególności strategii „od pola do stołu”. Wytyczne przyczynią się do zwiększenia konkurencyjności i odporności sektora akwakultury w UE oraz do poprawy realizacji celów środowiskowych i klimatycznych.

Virginijus Sinkevičius, komisarz do spraw środowiska, oceanów i rybołówstwa, powiedział: Akwakultura odgrywa coraz większą rolę w europejskim systemie żywnościowym. Sektor ten może oferować zdrową żywność o śladzie klimatycznym i środowiskowym co do zasady niższym od śladu lądowych upraw rolnych. Chcielibyśmy, aby dzięki przyjętym dziś wytycznym unijna produkcja pochodząca z akwakultury stała się punktem odniesienia w skali światowej, jeśli chodzi o zrównoważony rozwój i jakość, aby zmniejszyła się nasza zależność od importu żywności pochodzenia morskiego oraz aby zwiększyła się liczba miejsc pracy, zwłaszcza w regionach przybrzeżnych.

Cele wytycznych

Wytyczne przygotowano w ścisłym porozumieniu z państwami członkowskimi UE i zainteresowanymi stronami, w szczególności tymi, które są reprezentowane w komitecie doradczym ds. akwakultury. Wytyczne określają cztery powiązane ze sobą cele dotyczące dalszego rozwoju akwakultury w UE:

- wzmacnianie odporności i konkurencyjności,
- udział w transformacji ekologicznej,
- zapewnianie akceptacji społecznej i informacji dla konsumentów oraz
- poszerzanie wiedzy i zwiększanie innowacyjności.

Dzięki proponowanym wytycznym udziela się także wsparcia dla znacznego wzrostu akwakultury ekologicznej na szczeblu UE. Jak zauważono w opublikowanym niedawno planie działań na rzecz rolnictwa ekologicznego, sektor produkcji pochodzącej z akwakultury ekologicznej jest stosunkowo nowy, ma on jednak znaczny potencjał wzrostu.

W przeciwieństwie do rybołówstwa, akwakultura nie jest obszarem należącym do wyłącznych kompetencji UE. Niemniej jednak, ze względu na znaczenie akwakultury dla europejskiego bezpieczeństwa żywnościowego, zrównoważonego wzrostu gospodarczego oraz zatrudnienia, we wspólnej polityce rybołówstwa przewidziano system strategicznej koordynacji polityki dotyczącej akwakultury w UE.

Takie strategiczne podejście stało się jeszcze bardziej istotne obecnie, biorąc pod uwagę potencjał sektora akwakultury, jeśli chodzi o wspieranie osiągania celów Europejskiego Zielonego Ładu, oraz potrzebę zapewnienia długoterminowego zrównoważonego rozwoju i odporności tego sektora, zwłaszcza w świetle kryzysu związanego z COVID-19. Nowe strategiczne wytyczne w pełni uwzględniają te cele.

Biorąc pod uwagę wyzwania oraz możliwości związane z sektorem akwakultury, w wytycznych zaproponowano konkretne działania w odniesieniu do szeregu obszarów, takich jak dostęp do przestrzeni i wody, zdrowie ludzi i zwierząt, efektywność ekologiczna, zmiana klimatu, dobrostan zwierząt, ramy regulacyjne i administracyjne oraz sposoby informowania o unijnej akwakulturze.

W szczególności Komisja proponuje opracowanie szczegółowych wytycznych dotyczących dobrych praktyk w najważniejszych obszarach i przewiduje specjalny mechanizmu pomocy dla akwakultury, aby wesprzeć opracowywanie wspomnianych bardziej szczegółowych wytycznych, a także wdrażanie opisanych w nich dobrych praktyk.

Wśród innych celów Komisja zachęca również państwa członkowskie UE do uwzględnienia wzrostu akwakultury ekologicznej w (trwającym) przeglądzie krajowych planów strategicznych dla tego sektora, a także do wspierania tego rodzaju produkcji pochodzącej z akwakultury z części funduszy dostępnych w ramach Europejskiego Funduszu Morskiego, Rybackiego i Akwakultury (EFMRA).

Dalsze kroki

Komisja zachęca państwa członkowskie UE, aby wzięły pod uwagę nowe wytyczne w swoich wieloletnich krajowych planach strategicznych na rzecz rozwoju sektora akwakultury, a także aby rozważyły wsparcie tego sektora w ramach przyszłego Europejskiego Funduszu Morskiego, Rybackiego i Akwakultury (EFMRA) oraz innych funduszy UE.

Kontekst

Co czwarty produkt pochodzenia morskiego spożywany w Europie pochodzi z akwakultury. To import zaspakaja jednak większość spożycia żywności pochodzenia morskiego i stanowi około 60 proc. całkowitej podaży. Ogólnie rzecz ujmując, akwakultura unijna zaspakaja jedynie 10 proc. unijnego spożycia żywności pochodzenia morskiego. Wskazuje to na znaczny potencjał wzrostu.

Pomimo tych perspektyw handlowych unijna produkcja pochodząca z akwakultury wzrosła od 2007 r. jedynie o 6 proc. i w 2018 r. osiągnęła 1,2 mln ton wielkości sprzedaży oraz 4,1 mld euro obrotów. Wkład UE w światową produkcję pochodzącą z akwakultury wyniósł w 2018 r. mniej niż 2 proc. światowej produkcji (FAO 2020).

Poprzednie wytyczne, przyjęte przez Komisję w 2013 r., były podstawą wieloletnich krajowych planów strategicznych państw członkowskich UE na rzecz rozwoju działalności w zakresie akwakultury na ich terytorium.