Komisja Europejska ogłasza trzecie zaproszenie do składania wniosków dotyczących małych projektów w ramach funduszu innowacyjnego, który jest jednym z największych na świecie programów finansujących wdrażanie innowacyjnych technologii niskoemisyjnych.

To zaproszenie dotyczące małych projektów – które będą dofinansowywane z dochodów ze sprzedaży na aukcjach uprawnień do emisji w ramach unijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji (EU ETS) – przyczyni się do szybszego wdrażania rozwiązań przemysłowych służących dekarbonizacji Europy.

W ramach tego zaproszenia zostanie udostępnione 100 mln euro na dotacje dla małych (o nakładach inwestycyjnych 2,5–7,5 mln euro) projektów w obszarach energii odnawialnej, dekarbonizacji sektorów energochłonnych, magazynowania energii oraz wychwytywania, składowania i utylizacji dwutlenku węgla. Technologie te powinny być wystarczająco zaawansowane i posiadać duży potencjał osiągnięcia znacznej redukcji emisji gazów cieplarnianych w porównaniu z technologiami tradycyjnymi.

Fundusz innowacyjny może finansować do 60 proc. całkowitych nakładów inwestycyjnych projektu. Ułatwi to w przypadku innowacyjnych pionierskich technologii podjęcie ryzyka, które wiąże się zazwyczaj z ich komercjalizacją, a tym samym wejście na rynek. Projekty będą oceniane pod kątem ich potencjału w zakresie unikania emisji gazów cieplarnianych, innowacyjności oraz dojrzałości finansowej, technicznej i operacyjnej, a także potencjału w zakresie zwiększania skali i opłacalności.  W ramach poprzednich zaproszeń do składania wniosków wybrano projekty mające przyspieszyć wdrażanie nowatorskich procesów, takie jak demonstracja wykorzystania pieców hybrydowych do elektryfikacji niektórych etapów produkcji wełny szklanej i szkła, w których tradycyjnie wykorzystuje się paliwa kopalne.

Maksymalnie 20 projektów, które zostaną uznane za obiecujące, ale niewystarczająco zaawansowane, by uzyskać dotacje, może otrzymać pomoc na rozwój projektu (PDA, z ang. project development assistance) z Europejskiego Banku Inwestycyjnego (EBI). Dwa projekty (CO2ncrEAT i Hypush), które skorzystały z pomocy PDA oferowanej przez EBI, zostały wstępnie wybrane w ramach drugiego zaproszenia do składania wniosków dotyczących małych projektów, co pokazuje przydatność tej inicjatywy w kontekście ubiegania się o dofinansowanie. Do ponownego złożenia wniosku zachęca się również projekty na małą skalę, które nie odniosły sukcesu w poprzednich edycjach. Wnioski dotyczące projektów, które są realizowane w dowolnym państwie członkowskim bądź w Islandii lub Norwegii, można składać do 19 września 2023 r.

Kontekst

Celem funduszu innowacyjnego jest stworzenie odpowiednich zachęt finansowych dla przedsiębiorstw i organów publicznych do inwestowania już dziś w kolejną generację technologii niskoemisyjnych, a tym samym wspieranie transformacji Europy w kierunku neutralności klimatycznej.

W ramach dwóch poprzednich zaproszeń do składania wniosków dotyczących projektów na małą skalę wybrano 47 projektów. W ramach pierwszego zaproszenia 30 projektów otrzymało łącznie dotacje w wysokości 109 mln euro. UE inwestuje też 62 mln euro w 17 małych projektów wybranych w ramach drugiego zaproszenia. W przypadku tych 17 projektów poszczególne umowy o udzielenie dotacji są na etapie finalizacji, która powinna się zakończyć w drugim kwartale 2023 r. Ponadto 16 marca 2023 r. upłynął termin składania wniosków w ramach najnowszego zaproszenia dotyczącego dużych projektów – otrzymano 239 wniosków, które są obecnie poddawane ocenie (wyników można się spodziewać latem 2023 r.).

Fundusz innowacyjny jest wdrażany przez Europejską Agencję Wykonawczą ds. Klimatu, Infrastruktury i Środowiska (CINEA), natomiast Europejski Bank Inwestycyjny zapewnia pomoc w rozwoju obiecujących projektów, które nie są jeszcze wystarczająco zaawansowane. Osiągnięte w grudniu 2022 r. porozumienie polityczne w sprawie wzmocnienia i rozszerzenia EU ETS zwiększy, po jego wejściu w życie, wolumen i zakres funduszu innowacyjnego.

Projekty można zgłaszać za pośrednictwem unijnego portalu poświęconego finansowaniu i przetargom, gdzie można również znaleźć informacje na temat procedury.  Wnioskodawcy zostaną poinformowani o wynikach oceny w pierwszym kwartale 2024 r. Przyznanie dotacji wybranym projektom ma nastąpić w czerwcu 2024 r.