Komisja opublikowała roczne sprawozdanie dotyczące jednolitego rynku z 2023 r. oraz tabelę wyników rynku wewnętrznego za 2022 r. w ramach działań z okazji 30-lecia jednolitego rynku.

Sprawozdania te potwierdzają, że jednolity rynek pozostaje kluczowym narzędziem pozwalającym Europie sprostać obecnym wyzwaniom, i podkreślają znaczenie ciągłej poprawy jego funkcjonowania, a także wpływ jednolitego rynku pod względem zwiększenia wartości dodanej dla gospodarki UE.

Oba sprawozdania będą stanowić wkład w dyskusje z państwami członkowskimi na temat wzmocnienia jednolitego rynku i w przyszłe prace Komisji mające na celu zapewnienie pełnego wykorzystania potencjału jednolitego rynku w zakresie wzmocnienia odporności i konkurencyjności gospodarki europejskiej.

W rocznym sprawozdaniu dotyczącym jednolitego rynku z 2023 r. podsumowano integrację jednolitego rynku i przeanalizowano, w jaki sposób pomaga on Europie radzić sobie z obecnymi napięciami geopolitycznymi, poprawia konkurencyjność UE oraz wspiera transformację ekologiczną i cyfrową naszej gospodarki.

Tabela wyników rynku wewnętrznego za 2022 r. pokazuje, w jaki sposób jednolity rynek przynosi korzyści unijnej gospodarce. Przedstawia ona szczegółowy przegląd tego, jak unijne przepisy dotyczące jednolitego rynku były stosowane w całym Europejskim Obszarze Gospodarczym, co pozwoli na określenie możliwych usprawnień jednolitego rynku. Tabela wyników koncentruje się na postępach we wdrażaniu prawa UE, ogólnych warunkach prowadzenia działalności gospodarczej, integracji jednolitego rynku i innych głównych celach politycznych, takich jak wzrost gospodarczy i zatrudnienie, odporność oraz gospodarka cyfrowa i ekologiczna.

Najważniejsze ustalenia zawarte w sprawozdaniach są następujące:

• Silny jednolity rynek stanowi podstawę zdolności Europy do stawiania czoła kluczowym wyzwaniom: W rocznym sprawozdaniu dotyczącym jednolitego rynku z 2023 r. skoncentrowano się na potrzebie wykorzystania siły jednolitego rynku w celu zapewnienia dostępności kluczowych towarów, usług, umiejętności i kapitału potrzebnych do dwojakiej transformacji Europy. W sprawozdaniu tym stwierdzono także, że potrzebne są postępy w zwiększaniu odporności łańcuchów dostaw, eliminowaniu strategicznych zależności – zwłaszcza w odniesieniu do surowców krytycznych – poprawie integracji na rynku usług oraz zapewnianiu Europie technologii i umiejętności umożliwiających sprostanie tym wyzwaniom. Tabela wyników rynku wewnętrznego zawiera dodatkowe dowody dotyczące dotychczasowych wyników w zakresie konkurencyjności, handlu, odporności gospodarczej i dwojakiej transformacji, oraz wskazuje obszary, w których możliwe są usprawnienia. Obejmują one na przykład zmniejszenie barier w wykonywaniu zawodów (np. usług prawnych) lub uznawanie kwalifikacji zawodowych (np. przewodników turystycznych) w wymiarze transgranicznym, poprawę inwestycji publicznych i prywatnych, wspieranie MŚP i kontynuację krajowych wysiłków na rzecz wsparcia dwojakiej transformacji.

• Duży potencjał narzędzi i danych cyfrowych w zakresie poprawy zarządzania jednolitym rynkiem: W tegorocznym sprawozdaniu dotyczącym jednolitego rynku podkreślono, w jaki sposób nowatorskie podejścia, w tym lepsze wykorzystanie technologii cyfrowych i rozwiązań w zakresie administracji elektronicznej – takich jak m.in. jednolity portal cyfrowy i system techniczny z wykorzystaniem zasady jednorazowości (OOTS) – przyczynią się do wzrostu zaufania między organami i zmniejszenia obciążeń dla przedsiębiorstw i administracji.

• Jednolity rynek wnosi coraz większą wartość dodaną do gospodarki UE: Zarówno w rocznym sprawozdaniu dotyczącym jednolitego rynku, jak i w tabeli wyników rynku wewnętrznego oceniono korzyści oraz wzrost wymiany handlowej między państwami członkowskimi, które umożliwił jednolity rynek od czasu swojego utworzenia. Tabela wyników wskazuje na rosnącą integrację handlową po pandemii COVID-19: w czerwcu 2022 r. handel wewnątrzunijny stanowił 60 proc. całkowitej wymiany handlowej UE.

• Przedsiębiorstwa odnoszą korzyści z lepszego egzekwowania przepisów i ogólnych warunków, ale trudności nadal występują: Tabela wyników pokazuje, że wdrażanie i egzekwowanie przepisów dotyczących jednolitego rynku ulega poprawie, co odzwierciedla mniejsza – pierwszy raz od 4 lat – liczba postępowań w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego w 2021 r. Tabela wyników pokazuje również lepsze wykorzystanie i stosowanie kilku podstawowych narzędzi jednolitego rynku, takich jak system wymiany informacji na rynku wewnętrznym, dyrektywa w sprawie przejrzystości na jednolitym rynku, a także zwiększone wykorzystanie sieci SOLVIT, która pomaga zapobiegać powstawaniu przeszkód na jednolitym rynku lub je usuwać. Ponadto przedsiębiorstwa w większości państw członkowskich uznały, że w 2021 r. zmniejszyły się obciążenia regulacyjne, ale borykają się z coraz większymi problemami związanymi z opóźnieniami w płatnościach ze strony organów publicznych, zwłaszcza ze względu na skutki pandemii COVID-19.

Kontekst

Roczne sprawozdania przygotowują grunt, dostarczając analiz podstawowych na potrzeby komunikatu „30-lecie jednolitego rynku”, który zostanie opublikowany przez Komisję w najbliższych tygodniach.

Roczne sprawozdanie dotyczące jednolitego rynku opublikowano po raz pierwszy wraz z aktualizacją strategii przemysłowej w maju 2021 r. Przeanalizowano w nim aktualną sytuację gospodarki europejskiej i oceniono postępy w realizacji europejskiej strategii przemysłowej z 2020 r. Komisja publikuje dziś trzecie wydanie rocznego sprawozdania dotyczącego jednolitego rynku, które upamiętnia także 30-lecie jednolitego rynku.

Tabela wyników rynku wewnętrznego została po raz pierwszy opublikowana w 1997 r.  Tabela wyników rynku wewnętrznego za 2022 r. zawiera – oprócz wskaźników tradycyjnych – nowe wskaźniki otoczenia biznesu dotyczące administracyjnej zdolności reagowania i obciążenia regulacyjnego, a także informacje na temat dostępu do usług i rynków usług, mobilności pracowników i dostępu do finansowania. Przedstawiono w niej także informacje na temat wyników osiągniętych przez jednolity rynek pod względem wskaźników wzrostu, zatrudnienia i wskaźników społecznych, integracji towarów i usług, odporności gospodarczej oraz transformacji cyfrowej i ekologicznej.