Komisja Europejska przedstawiła zieloną księgę, która zapoczątkować ma szeroką debatę polityczną na temat wyzwań i szans, jakie wiążą się ze starzeniem się społeczeństwa w Europie. Przedstawiono w niej wpływ tej wyraźnej tendencji demograficznej na naszą gospodarkę i społeczeństwo oraz zwrócono się do społeczeństwa o wyrażenie opinii na temat działań, jakie należy w tym kontekście podejmować, w ramach konsultacji publicznych, które będą trwały 12 tygodni.

Wiceprzewodnicząca do spraw demokracji i demografii Dubravka Šuica powiedziała: Fakt, że żyjemy w dobrym zdrowiu i dłużej niż poprzednie pokolenia świadczy o sukcesie i sile naszej społecznej gospodarki rynkowej. Jest to jednak równocześnie źródło nowych wyzwań i szans, które musimy mieć na względzie. Publikowana dziś zielona księga zainicjuje dyskusję na temat wykorzystania w pełni potencjału starzejącego się społeczeństwa – jego aspektów, które mogą stymulować innowacyjność oraz wymaganych działań politycznych.

Zielona księga stanowi podstawę debaty na temat starzenia się społeczeństwa – opisano w niej tempo i skalę zmian demograficznych w naszym społeczeństwie, a także wpływ tych zmian na prowadzoną politykę oraz pytania, jakie w związku z tym musimy sobie zadać. Uwzględniono w niej wszystkie kwestie, od promowania zdrowego stylu życia i uczenia się przez całe życie począwszy, po wzmocnienie systemów opieki zdrowotnej i opieki nad osobami starszymi. W dokumencie podkreślono potrzebę zwiększenia liczebności siły roboczej, przypomniano o nowych możliwościach w zakresie tworzenia nowych miejsc pracy oraz zbadano wpływ starzenia się na nasze perspektywy zawodowe, dobrostan, emerytury, systemy zabezpieczenia społecznego i produktywność.

W zielonej księdze przyjęto podejście uwzględniające cykl życiowy, które odzwierciedla uniwersalny wpływ starzenia się społeczeństwa na wszystkie pokolenia i etapy życia. Podkreślono zarazem, jak ważne jest, by osiągnąć odpowiednią równowagę między zrównoważonymi rozwiązaniami dla naszych systemów opieki społecznej a wzmocnieniem solidarności międzypokoleniowej.

W kolejnych dziesięcioleciach liczba osób starszych w UE będzie wzrastać. Obecnie osoby w wieku powyżej 65 lat stanowią 20 proc. ludności, a w 2070 r. wskaźnik ten ma wynieść 30 proc. Odsetek osób w wieku powyżej 80 lat natomiast ma wzrosnąć ponad dwukrotnie i w 2070 r. osiągnąć 13 proc. Podobnie szacuje się, że liczba osób potencjalnie potrzebujących opieki długoterminowej wzrośnie z 19,5 mln w 2016 r. do 23,6 mln w 2030 r. i 30,5 mln w 2050 r. (UE-27).

Dalsze działania

Do udziału w ogłoszonych dziś konsultacjach publicznych zaprasza się zainteresowanych obywateli i zainteresowane organizacje ze wszystkich państw członkowskich, również ze szczebla regionalnego i lokalnego. Wyniki konsultacji pomogą określić, jakiego wsparcia potrzebują sami obywatele, regiony, w których mieszkają i społeczności, do których należą. Opierając się na tych wynikach, Komisja zbada możliwe rozwiązania w zakresie polityki pozwalające państwom członkowskim i regionom zintensyfikować działania na rzecz radzenia sobie z konsekwencjami starzenia się społeczeństwa.

Kontekst

W obecnej kadencji Komisja uczyniła demografię jednym z priorytetów UE. Opublikowane w czerwcu 2020 r. sprawozdanie Komisji na temat skutków zmian demograficznych pokazało, że w ciągu ostatnich 50 lat oczekiwana długość życia w chwili urodzenia, zarówno mężczyzn, jak i kobiet, zwiększyła się o prawie 10 lat. Zielona księga w sprawie starzenia się jest pierwszym efektem tego sprawozdania i stanowi punkt wyjścia do debaty na temat głównych kwestii związanych ze starzeniem się społeczeństwa w Europie. Towarzyszyć jej będzie długoterminowa wizja dla obszarów wiejskich, w której uwzględniona zostanie kwestia wyludnienia.