Komisarz ds. transportu Adina Vălean oraz wicepremier ds. odbudowy Ukrainy i minister rozwoju społeczności lokalnych i infrastruktury Oleksandr Kubrakow podpisali we Lwowie umowę o stowarzyszeniu Ukrainy z programem „Łącząc Europę”.

Umowa ta pozwoli ukraińskim promotorom projektów ubiegać się o finansowanie unijne na projekty będące przedmiotem wspólnego zainteresowana w dziedzinie transportu, energii i technologii cyfrowych poprawiające połączenia Ukrainy z sąsiadami z UE. Będzie ona sprzyjać integracji Ukrainy z jednolitym rynkiem UE i wpłynie korzystnie na wzrost gospodarczy, zatrudnienie i konkurencyjność.

Ukraina odważnie odpiera niczym niesprowokowaną i nieuzasadnioną agresję Rosji, a wsparcie i solidarność Unii pozostają niezachwiane. Dzisiejsza umowa jest kolejnym krokiem zbliżającym Ukrainę do UE poprzez wprowadzenie jej do połączonych sieci transeuropejskich.

Dostęp do funduszy UE na transport, energię i usługi cyfrowe

Jeśli chodzi o transport, ukraińskie władze i przedsiębiorstwa będą mogły ubiegać się o finansowanie, korzystając z przyszłych zaproszeń do składania wniosków w ramach instrumentu „Łącząc Europę – transport” w trwającym obecnie okresie programowania (2021–2027). Kolejne zaproszenie zostanie ogłoszone we wrześniu 2023 r. Kryteria kwalifikowalności dla państw trzecich będą miały zastosowanie zgodnie z rozporządzeniem w sprawie transeuropejskiej sieci transportowej (TEN-T) – w tym kontekście priorytetowo traktowane są działania wzmacniające łączność między siecią bazową państw członkowskich a sieciami w państwach trzecich.

Jeśli chodzi o energetykę, ukraińscy promotorzy projektów dotyczących infrastruktury powiązanej z infrastrukturą energetyczną państw członkowskich UE już teraz mają możliwość ubiegania się o status projektów będących przedmiotem wzajemnego zainteresowania zgodnie ze zmienionymi przepisami UE w dziedzinie infrastruktury energetycznej. Projekty będące przedmiotem wzajemnego zainteresowania to nowa koncepcja wprowadzona zmienionym rozporządzeniem w sprawie transeuropejskich sieci energetycznych (TEN-E), dzięki której projekty infrastrukturalne łączące państwa trzecie z UE będą mogły korzystać z usprawnionych procedur wydawania zezwoleń i lepszego dostępu do finansowania. Uzyskanie takiego statusu jest warunkiem wstępnym uprawniającym promotorów projektów do ubiegania się o finansowanie w ramach instrumentu „Łącząc Europę – energia”. Dzięki dzisiejszej umowie udostępnione zostaną nowe środki finansowe na realizację tego typu projektów w Ukrainie. W listopadzie 2023 r. Komisja opublikuje kolejną unijną listę projektów będących przedmiotem wspólnego zainteresowania oraz, w tym – po raz pierwszy – projektów będących przedmiotem wzajemnego zainteresowania z państwami trzecimi. Ukraina będzie mogła również uzyskać wsparcie ze środków instrumentu „Łącząc Europę – energia” na projekty transgraniczne w dziedzinie energii odnawialnej.

Cyfrowa część instrumentu „Łącząc Europę” (instrument „Łącząc Europę – technologie cyfrowe”) zapewnia wsparcie dla projektów będących przedmiotem wspólnego zainteresowania w dziedzinie łączności cyfrowej, w szczególności dotyczących sieci szkieletowych łączących UE z państwami trzecimi zgodnie ze strategią Global Gateway oraz rozwoju bezpiecznej, zrównoważonej i wysokowydajnej infrastruktury, w tym sieci gigabitowych i sieci mobilnych piątej generacji (5G). Po ogłoszeniu kolejnych zaproszeń do składania wniosków w ramach instrumentu „Łącząc Europę – technologie cyfrowe” podmioty w Ukrainie będą mogły ubiegać się o współfinansowanie projektów mających na celu zwiększenie przepustowości, bezpieczeństwa i odporności sieci połączeń cyfrowych między Ukrainą a jej sąsiadami z UE.

Kontekst

Instrument „Łącząc Europę” przyczynia się do osiągniecia celów Europejskiego Zielonego Ładu oraz założeń cyfrowej dekady 2030 polegających na promowaniu ekologicznych i zrównoważonych transeuropejskich sieci transportowych i energetycznych oraz cyfryzacji. W tym celu instrument „Łącząc Europę” na lata 2021–2027 przewiduje różne wkłady finansowe, głównie w formie dotacji, o różnej stopie współfinansowania w zależności od rodzaju projektu. W ramach instrumentu „Łącząc Europę – transport” przeznaczono 25,8 mld euro na dotacje z budżetu UE na lata 2021–2027 w celu współfinansowania projektów transportowych w państwach członkowskich UE. W ramach części instrumentu „Łącząc Europę” dotyczącej energii 5,8 mld euro udostępniono na współfinansowanie projektów będących przedmiotem wspólnego zainteresowania w ramach rozporządzenia TEN-E, a także projektów transgranicznych w dziedzinie energii odnawialnej. Instrument „Łącząc Europę – technologie cyfrowe” zainwestuje 2 mld euro w europejską infrastrukturę łączności i będzie stymulować wdrażanie i upowszechnienie sieci 5G przez społeczności lokalne.