Komisja proponuje zawieszenie niektórych artykułów umowy o ułatwieniach wizowych między UE a Republiką Białorusi. Decyzja ta jest związana z próbami destabilizacji UE i jej państw członkowskich podejmowanymi przez reżim białoruski w celach politycznych poprzez ułatwianie nielegalnej migracji, a także decyzją tego reżimu z dnia 28 czerwca 2021 r. o zawieszeniu umowy o readmisji między UE a Białorusią. Wniosek dotyczy szczególnych kategorii urzędników powiązanych z reżimem i nie wpłynie na zwykłych obywateli Białorusi, którzy dalej będą czerpać takie same jak dotychczas korzyści z umowy o ułatwieniach wizowych.

Po przyjęciu wniosku przez Radę niektóre postanowienia umowy o ułatwieniach wizowych zostaną częściowo zawieszone: nie będzie się odstępować od wymogów dotyczących dodatkowych dokumentów potwierdzających cel podróży ani obniżać opłat za rozpatrzenie wniosku wizowego. Środki te będą dotyczyć wyłącznie członków oficjalnych delegacji białoruskich, a także członków białoruskich rządów i parlamentów krajowych i regionalnych oraz trybunału konstytucyjnego i sądu najwyższego Białorusi w zakresie pełnionych przez nich obowiązków.

UE będzie w dalszym ciągu wspierać Białorusinów. Nadal stoimy po stronie wszystkich obrońców praw człowieka, niezależnych głosów i wszystkich osób represjonowanych przez reżim.

Co dalej?

Rada przeanalizuje wniosek Komisji i podejmie decyzję o ewentualnym uchwaleniu częściowego zawieszenia umowy. Środki zaczną obowiązywać z chwilą przyjęcia wniosku. Zgodnie z art. 14 ust. 5 umowy Białoruś zostanie powiadomiona o decyzji w sprawie zawieszenia nie później niż 48 godzin przed jej wejściem w życie.

Kontekst

Umowy o ułatwieniach wizowych i o readmisji między UE a Białorusią weszły w życie w lipcu 2020 r. Umowa o ułatwieniach wizowych dotyczy wydawania wiz, na zasadzie wzajemności, obywatelom Unii i Białorusi planującym pobyt nie dłuższy niż 90 dni w ciągu każdego 180-dniowego okresu. Umowa o readmisji ustanawia procedury organizowania bezpiecznego i zgodnego z przepisami powrotu osób, które przebywają nielegalnie w UE lub Białorusi, przy pełnym poszanowaniu praw przysługujących im na mocy prawa międzynarodowego, w szczególności zasady non-refoulement.

Represje stosowane wobec Białorusinów, jednostronna decyzja reżimu o zawieszeniu readmisji do Białorusi osób, którym nie przysługuje prawo pobytu w UE, a także organizowanie nielegalnej migracji do UE poważnie podważają te umowy.

Jak wskazano w przyjętym dziś uaktualnionym unijnym planie działania na rzecz zwalczania przemytu migrantów (2021-2025), UE i jej państwa członkowskie muszą wspólnie przeciwdziałać sytuacjom, w których ludzie są instrumentalnie wykorzystywani do celów politycznych.