Wnioski przesłane Radzie obejmują aktualizację umowy z Ukrainą, aby usprawnić jej praktyczne wdrażanie i egzekwowanie, przy jednoczesnym utrzymaniu jej celów i zakresu. 

Pierwotne umowy podpisano w czerwcu 2022 r., a następnie przedłużono je do końca czerwca 2024 r. Przyznają one przewoźnikom ukraińskim, mołdawskim i unijnym prawa do transportu dwustronnego na terytoriach obu stron. Ponieważ tradycyjne szlaki transportowe w regionie zostały zakłócone lub zamknięte ze względu na rosyjską wojnę napastniczą przeciwko Ukrainie i niedostępność Morza Czarnego jako tradycyjnej trasy handlowej dla tych dwóch państw, przedłużenie co najmniej do końca 2025 r. pomoże zabezpieczyć łańcuchy dostaw.

Poprawa wdrażania umowy między UE a Ukrainą

Na podstawie wymiany informacji z państwami członkowskimi, Ukrainą i zainteresowanymi stronami Komisja uwzględniła wnioski wyciągnięte z wdrażania obecnej umowy o transporcie między UE a Ukrainą. Chociaż zakres umowy pozostanie taki sam, Komisja proponuje aktualizacje, aby ułatwić jej wdrożenie i egzekwowanie przez państwa członkowskie. W szczególności wniosek:

• wprowadzić obowiązek posiadania dokumentów potwierdzających, że przewoźnik jest należycie upoważniony do wykonywania przewozów międzynarodowych oraz że transport jest wykonywany na mocy Umowy;
• wprowadzić obowiązek posiadania określonych dokumentów potwierdzających, że operacja nieobciążona jest bezpośrednio związana z operacją tranzytową lub dwustronną, zgodnie z wymogami umowy;
• wzmocnienie przestrzegania przez przewoźników drogowego transportu towarów obowiązków związanych z operacjami dozwolonymi na mocy umowy, zwalczanie oszustw lub fałszowania dokumentów kierowcy oraz przestępstw lub wykroczeń związanych z bezpieczeństwem ruchu drogowego: takie przestępstwa lub wykroczenia mogą prowadzić do cofnięcia licencji;
• dodać nową klauzulę ochronną: w przypadku gdy krajowy rynek transportu drogowego na określonym obszarze geograficznym dostrzeże poważne zakłócenia, które można przypisać umowie, umowa może zostać zawieszona na tym obszarze geograficznym.

Środki te wzmocnią wdrażanie umowy bez uszczerbku dla wzajemnych korzyści. Umowa była bardzo pozytywna zarówno dla UE, jak i dla Ukrainy, umożliwiając znaczny wzrost ich eksportu na rynki drugiej strony. Umowa z Ukrainą, a także umowa z Mołdawią, miała również zasadnicze znaczenie dla wspierania korytarzy solidarnościowych.  

Wnioski zostały teraz przedłożone przez Radę, która musi udzielić Komisji mandatu do prowadzenia negocjacji z Ukrainą i Mołdawią. Po udzieleniu Komisji przez Radę tych mandatów Komisja formalnie nawiąże współpracę z naszymi krajami partnerskimi w celu uzyskania ich zgody.

Kontekst ogólny

Umowy o transporcie drogowym wspierają korytarze solidarnościowe między UE a Ukrainą, które utworzono jako alternatywę dla szlaków żeglugowych Morza Czarnego, gdy Rosja blokowała ukraińskie porty. Umożliwiły one dodatkowe samochody ciężarowe przewożenie do Ukrainy podstawowych towarów, takich jak paliwo i pomoc humanitarna, a jednocześnie pomogły ukraińskim towarom, takim jak zboże, rudy, stal i produkty powiązane, dotrzeć do UE i reszty świata.

Wywóz z Ukrainy drogą lądową do UE znacznie wzrósł od czasu wejścia w życie układu, o około dwie trzecie pod względem wielkości transportu i o około jedną trzecią pod względem wartości. W wartościach bezwzględnych każdego miesiąca po zawarciu umowy do UE wywożono ponad 300,000 ton dodatkowych ton towarów.

Przywóz z Ukrainy z UE wzrósł o podobną wielkość, tj. o około 300.000 ton miesięcznie. Jednak przywóz z Ukrainy pod względem wartości rósł prawie trzy razy szybciej niż wywóz z Ukrainy, przy czym przywóz z Ukrainy wzrastał o ponad 700 mln EUR miesięcznie w porównaniu z 250 mln EUR w przypadku eksportu.

Podczas ostatniego posiedzenia wspólnej platformy koordynacji korytarzy solidarnościowych wszystkie strony z zadowoleniem przyjęły przywrócenie handlu za pośrednictwem ukraińskich portów na Morzu Czarnym, przypominając jednocześnie, że korytarze solidarnościowe nadal mają kluczowe znaczenie jako realna alternatywa, również w perspektywie długoterminowej. Te korytarze importowe i eksportowe pomagają umocnić stosunki gospodarcze między UE a Ukrainą.

Umowa z Mołdawią znacznie zwiększyła eksport drogowy z Mołdawii do UE, z korzyścią dla obu gospodarek. Wywóz drogowy z Mołdawii do UE wzrósł o 27 % wielkości w trzecim kwartale 2022 r. i o 35 % w porównaniu z 2022 r. w trzecim kwartale 2023 r. Wywóz drogowy z UE do Mołdawii wzrósł o 30 % pod względem wartości od trzeciego kwartału 2021 r. do tego samego okresu w 2022 r., a następnie ustabilizował się w 2022 r.