Komisja proponuje przepisy, które ułatwią państwom członkowskim stosowanie koncepcji bezpiecznego kraju trzeciego.

Przyspieszy to procesy azylowe i zmniejszy presję na systemy azylowe, przy jednoczesnym zachowaniu gwarancji prawnych dla wnioskodawców i zapewnieniu poszanowania praw podstawowych.

Koncepcja bezpiecznego kraju trzeciego umożliwia państwom członkowskim uznanie wniosku o udzielenie azylu za niedopuszczalny, jeżeli wnioskodawcy mogliby otrzymać skuteczną ochronę w państwie trzecim uznawanym za bezpieczne dla nich. Aby zastosować tę koncepcję, prawo UE wymaga obecnie od organów azylowych udowodnienia związku między wnioskodawcą a danym bezpiecznym krajem trzecim.

Dzisiejszy wniosek spełnia wymóg zawarty w pakcie o migracji i azylu, zgodnie z którym do czerwca 2025 r. Komisja ma dokonać przeglądu stosowania koncepcji bezpiecznego kraju trzeciego. W ramach tego przeglądu i w celu ułatwienia jego stosowania przez państwa członkowskie Komisja przeanalizowała koncepcję bezpiecznego kraju trzeciego i jej stosowanie na podstawie rozporządzenia w sprawie procedury azylowej w świetle wymogów prawa międzynarodowego i unijnego, w tym Karty praw podstawowych UE.

W związku z tym Komisja proponuje następujące zmiany warunków stosowania tego pojęcia:

• Połączenie między wnioskodawcą a bezpiecznym państwem trzecim nie będzie już obowiązkowe. Państwa członkowskie mogą zdecydować się na zastosowanie koncepcji bezpiecznego kraju trzeciego, jeżeli istnieje związek zdefiniowany w prawie krajowym.
• Tranzyt przez bezpieczny kraj trzeci przed dotarciem do UE można obecnie również uznać za wystarczające powiązanie do zastosowania koncepcji bezpiecznego kraju trzeciego.
• W przypadku braku połączenia lub tranzytu pojęcie to można stosować, jeżeli istnieje umowa lub porozumienie z bezpiecznym krajem trzecim. Takie porozumienie lub uzgodnienie zapewni rozpatrywanie wniosku o skuteczną ochronę w bezpiecznym kraju trzecim, tak aby osoby ubiegające się o ochronę międzynarodową mogły otrzymać ochronę w uzasadnionych przypadkach. Wariant ten nie będzie miał zastosowania do małoletnich bez opieki.
• Ponadto, aby ograniczyć opóźnienia proceduralne i zapobiec nadużyciom, Komisja proponuje, aby odwołania od decyzji o niedopuszczalności opartych na koncepcji bezpiecznego kraju trzeciego nie miały już automatycznego skutku zawieszającego.

Wniosek zobowiązuje również państwa członkowskie do informowania Komisji i innych państw członkowskich przed zawarciem umów lub uzgodnień z bezpiecznymi krajami trzecimi. Umożliwi to Komisji monitorowanie, czy te umowy lub porozumienia spełniają warunki określone w prawie UE.

Zgodnie z prawem UE państwa trzecie można uznać za bezpieczne, jeżeli spełniają szereg warunków, takich jak ochrona przed wydaleniem, brak rzeczywistego ryzyka poważnej krzywdy oraz zagrożenia życia i wolności ze względu na rasę, religię, narodowość, przynależność do grupy społecznej lub przekonania polityczne, a także możliwość zwrócenia się o skuteczną ochronę i jej otrzymania.

Kolejne kroki

Do Parlamentu Europejskiego i Rady należy teraz uzgodnienie tego wniosku.

Kontekst

Przegląd koncepcji bezpiecznego kraju trzeciego do dnia 12 czerwca 2025 r. był wymogiem wynikającym z rozporządzenia w sprawie procedury azylowej, które Komisja realizuje obecnie. Ukierunkowane zmiany koncepcji zaproponowane przez Komisję są wynikiem konsultacji z państwami członkowskimi, Parlamentem Europejskim, UNHCR i społeczeństwem obywatelskim.