Komisja Europejska wszczęła formalne postępowanie w celu oceny, czy TikTok mogło naruszyć akt o usługach cyfrowych w obszarach związanych z ochroną małoletnich, przejrzystością reklam, dostępem naukowców do danych, a także zarządzaniem ryzykiem związanym z uzależniającym projektowaniem i szkodliwymi treściami.

Na podstawie przeprowadzonego do tej pory wstępnego postępowania wyjaśniającego, w tym na podstawie analizy sprawozdania z oceny ryzyka przesłanego przez TikTok we wrześniu 2023 r., a także odpowiedzi TikTok na formalne wnioski Komisji o udzielenie informacji (dotyczących nielegalnych treści, ochrony małoletnich i dostępu do danych) Komisja podjęła decyzję o wszczęciu formalnego postępowania przeciwko TikTok na podstawie aktu o usługach cyfrowych.

Prace skoncentrują się na następujących obszarach:

• Zgodność z obowiązkami aktu o usługach cyfrowych związanymi z oceną i ograniczaniem ryzyka systemowego pod względem rzeczywistych lub przewidywalnych negatywnych skutków wynikających z projektu systemu TikTok, w tym systemów algorytmicznych, które mogą stymulować uzależnienia behawioralne lub tworzyć tzw. „efekty otworów arabskich”. Taka ocena jest wymagana w celu przeciwdziałania potencjalnym zagrożeniom dla korzystania z podstawowego prawa do dobrostanu fizycznego i psychicznego danej osoby, poszanowania praw dziecka, a także jego wpływu na procesy radykalizacji postaw. Ponadto wprowadzone w tym zakresie środki łagodzące, w szczególności narzędzia weryfikacji wieku stosowane przez TikTok w celu uniemożliwienia małoletnim dostępu do nieodpowiednich treści, mogą nie być rozsądne, proporcjonalne i skuteczne;
• Przestrzeganie obowiązków aktu o usługach cyfrowych dotyczących wprowadzenia odpowiednich i proporcjonalnych środków w celu zapewnienia wysokiego poziomu prywatności, bezpieczeństwa i ochrony małoletnich, w szczególności w odniesieniu do domyślnych ustawień prywatności dla małoletnich w ramach projektowania i funkcjonowania ich systemów rekomendacji;
• Zgodność z obowiązkiem aktu o usługach cyfrowych polegającym na zapewnieniu wiarygodnego repozytorium reklam, które można przeszukiwać, przedstawianych w TikTok;  
• Środki podjęte przez TikTok w celu zwiększenia przejrzystości jego platformy. Dochodzenie dotyczy podejrzewanych niedociągnięć w zapewnianiu naukowcom dostępu do publicznie dostępnych danych TikTok zgodnie z art. 40 aktu o usługach cyfrowych.

Jeżeli uchybienia te zostaną udowodnione, stanowiłyby naruszenie art. 34 ust. 1, art. 34 ust. 2, art. 35 ust. 1, art. 28 ust. 1, art. 39 ust. 1 i art. 40 ust. 12 aktu o usługach cyfrowych. Komisja przeprowadzi teraz szczegółowe dochodzenie w trybie priorytetowym. Wszczęcie formalnego postępowania nie przesądza o jego wyniku.

Obecne wszczęcie postępowania pozostaje bez uszczerbku dla wszelkich innych postępowań, które Komisja może wszcząć w odniesieniu do wszelkich innych zachowań, które mogą stanowić naruszenie na mocy aktu o usługach cyfrowych, na przykład w odniesieniu do obowiązków dostawcy dotyczących rozpowszechniania nielegalnych treści, takich jak treści o charakterze terrorystycznym lub niegodziwe traktowanie dzieci w celach seksualnych w internecie, lub powiadamiania o podejrzeniu popełnienia przestępstwa.

Pozostaje to również bez uszczerbku dla działań w zakresie egzekwowania prawa podejmowanych przez inne organy na podstawie innych ram regulacyjnych, na przykład przez sieć współpracy w zakresie ochrony konsumentów.

Kolejne kroki

Po formalnym wszczęciu postępowania Komisja będzie nadal gromadzić dowody, na przykład wysyłając dodatkowe wnioski o udzielenie informacji, przeprowadzając rozmowy lub inspekcje.

Wszczęcie formalnego postępowania upoważnia Komisję do podejmowania dalszych kroków w zakresie egzekwowania przepisów, takich jak środki tymczasowe i decyzje stwierdzające niezgodność z przepisami. Komisja jest również uprawniona do przyjęcia wszelkich zobowiązań podjętych przez TikTok w celu zaradzenia problemom będącym przedmiotem postępowania.

Akt o usługach cyfrowych nie określa żadnego prawnego terminu zakończenia formalnego postępowania. Czas trwania szczegółowego dochodzenia zależy od szeregu czynników, w tym od złożoności sprawy, stopnia, w jakim dane przedsiębiorstwo współpracuje z Komisją oraz od wykonywania prawa do obrony.

Wszczęcie formalnego postępowania zwalnia koordynatorów ds. usług cyfrowych lub jakikolwiek inny właściwy organ państw członkowskich UE z ich uprawnień do nadzorowania i egzekwowania aktu o usługach cyfrowych w odniesieniu do podejrzewanych naruszeń art. 28 ust. 1.

Kontekst ogólny

25 kwietnia 2023 r. na mocy unijnego aktu prawnego o usługach cyfrowych TikTok został wyznaczony jako bardzo duża platforma internetowa (VLOP) w związku z oświadczeniem, że miesięcznie w UE liczy 135,9 mln aktywnych użytkowników. Jako VLOP, cztery miesiące od jego wyznaczenia, TikTok musiał zacząć wypełniać szereg obowiązków określonych w akcie o usługach cyfrowych.

Od 17 lutego akt o usługach cyfrowych ma zastosowanie do wszystkich pośredników internetowych w UE.