Komisja Europejska wszczęła formalne postępowanie w sprawie możliwego naruszenia przez X aktu o usługach cyfrowych (DSA) w obszarach związanych z zarządzaniem ryzykiem, moderowaniem treści, zwodniczymi interfejsami, przejrzystością reklam i dostępem do danych dla badaczy.

Komisja przeprowadziła wstępne czynności sprawdzające, m.in. przeanalizowała sprawozdanie z oceny ryzyka przedłożone przez X we wrześniu, raport X na temat przejrzystości opublikowany 3 listopada oraz odpowiedzi X na formalny wniosek o udzielenie informacji, który dotyczył m.in. rozpowszechniania nielegalnych treści w kontekście ataków terrorystycznych Hamasu na Izrael. Na podstawie wyników tej analizy Komisja podjęła decyzję o wszczęciu przeciwko X postępowania w sprawie naruszenia aktu o usługach cyfrowych.

Postępowanie to będzie dotyczyć głównie następujących obszarów:

• Przestrzeganie określonych w DSA obowiązków związanych z przeciwdziałaniem rozpowszechnianiu nielegalnych treści w UE, w szczególności obowiązków w zakresie oceny ryzyka i środków zmniejszających ryzyko przyjętych przez X w celu przeciwdziałania rozpowszechnianiu nielegalnych treści w Unii. Dotyczy to także funkcjonowania uregulowanego w DSA mechanizmu zgłaszania i działania w odniesieniu do nielegalnych treści w UE, w tym w kontekście zasobów X dotyczących moderowania treści.
• Skuteczność zwalczania manipulacji informacjami na platformie, w szczególności efektywność w UE wprowadzonego przez X systemu tzw. „uwag społeczności” (Community Notes) oraz skuteczność polityki ograniczania ryzyka dla dyskursu obywatelskiego i procesów wyborczych.
• Środki podjęte przez X w celu zwiększenia przejrzystości platformy. Postępowanie dotyczy podejrzewanych niedociągnięć w zapewnianiu badaczom dostępu do publicznie dostępnych danych X zgodnie z art. 40 DSA, a także nieprawidłowości w repozytorium reklam X.
• Wprowadzająca w błąd struktura interfejsu użytkownika, w szczególności w odniesieniu do znaków weryfikacyjnych, tzw. „niebieskich znaków” („blue checks”) związanych z niektórymi produktami abonamentowymi.

Jeżeli uchybienia te zostaną udowodnione, będą one stanowić naruszenie art. 34 ust. 1 i. 2, art. 35 ust. 1, art. 16 ust. 5 i 6, art. 25 ust. 1, art. 39 i art. 40 ust. 12 DSA. Komisja przeprowadzi teraz priorytetowo szczegółowe czynności sprawdzające. Rozpoczęcie formalnego postępowania w sprawie naruszenia prawa nie przesądza o jego wyniku.

Jest to pierwsze formalne postępowanie wszczęte przez Komisję w celu egzekwowania pierwszych ogólnounijnych ram horyzontalnych dotyczących odpowiedzialności platform internetowych, zaledwie trzy lata od przedstawienia wniosku.

Co dalej?

Po formalnym wszczęciu postępowania Komisja będzie nadal gromadzić dowody, na przykład wysyłając dodatkowe wnioski o udzielenie informacji, zbierając wyjaśnienia lub przeprowadzając kontrole.

Wszczęcie formalnego postępowania upoważnia Komisję do podejmowania dalszych kroków w zakresie egzekwowania prawa, takich jak środki tymczasowe i decyzje stwierdzające nieprzestrzeganie przepisów. Komisja może również przyjmować wszelkie zobowiązania podjęte przez X w celu rozwiązania problemów będących przedmiotem postępowania.

DSA nie określa obowiązkowego terminu zakończenia formalnego postępowania. Czas trwania takiego postępowania zależy od wielu czynników, m.in. od złożoności sprawy, zakresu współpracy zainteresowanej firmy z Komisją oraz od korzystania z prawa do obrony.

Wszczęcie formalnego postępowania w sprawie naruszenia prawa nie przesądza o jego wyniku. Zwalnia ono koordynatorów ds. usług cyfrowych lub wszelkie inne właściwe organy państw członkowskich UE z uprawnień w zakresie nadzorowania i egzekwowania przepisów DSA w odniesieniu do podejrzewanych naruszeń art. 16 ust. 5 i 6 i art. 25 ust. 1.

Kontekst

25 kwietnia 2023 r. X (dawniej Twitter) został uznany za bardzo dużą platformę internetową (VLOP) w świetle unijnego aktu o usługach cyfrowych, po tym jak 17 lutego 2023 r. zgłosił Komisji, że ma w UE średnio 112 mln aktywnych użytkowników miesięcznie.

Po czterech miesiącach od przyznania statusu VLOP X musi przestrzegać szeregu obowiązków określonych w DSA. W szczególności:

• Zgodnie z art. 34 ust. 1 i 2 i art. 35 ust. 1 bardzo duże platformy internetowe są zobowiązane do starannego identyfikowania, analizowania i oceny wszelkiego ryzyka systemowego w Unii wynikającego z konstrukcji lub funkcjonowania ich usług i powiązanych z nimi systemów lub z korzystania z ich usług. Oceniając ryzyko, VLOP muszą uwzględniać szereg czynników wpływających na ryzyko systemowe, w tym systemy rekomendacji, systemy reklamowe lub celową manipulację usługą, w tym poprzez nieautentyczne korzystanie z usługi lub jej zautomatyzowane wykorzystywanie, a także akcentowanie oraz potencjalnie szybkie i szerokie rozpowszechnianie nielegalnych treści i informacji niezgodnych z ich warunkami korzystania z usług. Bardzo duże platformy internetowe są zobowiązane do wprowadzenia rozsądnych, proporcjonalnych i skutecznych środków zmniejszających ryzyko, dostosowanych do konkretnego zidentyfikowanego ryzyka systemowego.
• Zgodnie z art. 16 ust. 5 i 6 platformy internetowe muszą bez zbędnej zwłoki powiadamiać osoby lub podmioty o decyzji o moderowaniu treści, informując o możliwości odwołania się od tej decyzji. Platformy powinny podejmować takie decyzje w sposób terminowy, niearbitralny i obiektywny, z zachowaniem należytej staranności.
• Zgodnie z art. 25 ust. 1 dostawcy platform internetowych nie mogą projektować, organizować ani obsługiwać swoich interfejsów internetowych w sposób, który wprowadza w błąd użytkowników lub nimi manipuluje bądź w inny istotny sposób zakłóca lub ogranicza ich zdolność do podejmowania wolnych i świadomych decyzji.
• W myśl art. 39 VLOP muszą kompilować i publicznie udostępniać repozytorium reklam na swoich platformach przez okres roku od ostatniego zaprezentowania reklamy. Informacje te muszą być udostępniane za pomocą niezawodnego narzędzia umożliwiającego wyszukiwanie oraz być prawdziwe i kompletne.
• Zgodnie z art. 40 ust. 12 bardzo duże platformy internetowe muszą zapewnić badaczom skuteczny dostęp do danych z ich platformy.