Komisja przyjęła główny program prac programu „Horyzont Europa” na lata 2021–2022, w którym określono cele i konkretne obszary tematyczne, które otrzymają finansowanie w łącznej wysokości 14,7 mld euro. Inwestycje te pomogą przyspieszyć transformację ekologiczną i cyfrową oraz przyczynią się do trwałej odbudowy po pandemii koronawirusa oraz do zwiększenia odporności UE na przyszłe kryzysy. Posłużą one wsparciu europejskich naukowców poprzez stypendia, szkolenia i wymiany, budowie lepiej połączonych i wydajniejszych europejskich ekosystemów innowacji oraz tworzeniu światowej klasy infrastruktur badawczych. Będzie to zachęta do uczestnictwa podmiotów z całej Europy i ze świata, a jednocześnie wzmocniona zostanie europejska przestrzeń badawcza.

Margrethe Vestager, wiceprzewodnicząca wykonawcza ds. Europy na miarę ery cyfrowej, powiedziała: Program prac „Horyzont Europa” pomoże europejskim naukowcom w realizacji najwyższej jakości, doskonałych badań naukowych i innowacji z korzyścią dla wszystkich Europejczyków. Obejmie cały cykl badań naukowych i innowacji – od laboratorium po rynek – i zbliży do siebie naukowców i innowatorów z całego świata, aby wspólnie zająć się problemami, przed którymi stoimy”.

Marija Gabriel, komisarz ds. innowacji, badań naukowych, kultury, edukacji i młodzieży, powiedziała: 40 proc. budżetu programu „Horyzont Europa” poświęcono na zwiększenie zrównoważonego charakteru Europy. Dzięki temu Europa stanie się bardziej przyjazna dla środowiska i dostosowana do transformacji cyfrowej. Program „Horyzont Europa” funkcjonuje już w pełni: pragnę zachęcić naukowców i innowatorów z całej UE do składania wniosków i znajdywania rozwiązań, które poprawią nasze codzienne życie.

Program „Horyzont Europa” zapewni neutralność klimatyczną i wiodącą pozycję w dziedzinie technologii cyfrowych

Ponad jedna czwarta środków – około 5,8 mld euro – zostanie zainwestowana w badania i innowacje służące wsparciu Europejskiego Zielonego Ładu oraz zobowiązania Unii do uczynienia z Europy pierwszego kontynentu neutralnego dla klimatu do 2050 r. Środki te będą wspierać projekty, które przyczyniają się do postępów w nauce o zmianie klimatu i opracowują rozwiązania mające na celu ograniczenie emisji gazów cieplarnianych i dostosowanie się do zmieniającego się klimatu. Na przykład działania przyspieszą przejście na czystą energię i mobilność w zrównoważony i sprawiedliwy sposób, pomogą dostosować systemy żywnościowe i będą wspierać gospodarkę o obiegu zamkniętym i biogospodarkę, utrzymanie i wzmocnienie naturalnych pochłaniaczy dwutlenku węgla w ekosystemach oraz przyczynią się do przystosowania się do zmiany klimatu.

Jednym z głównych celów programu jest ustanowienie w tym dziesięcioleciu cyfrowej dekady Europy i stworzenie podstaw dla nowych przedsiębiorstw cyfrowych – w związku z czym znacznie zwiększono inwestycje w tej dziedzinie. Środki pomogą na przykład zmaksymalizować potencjał narzędzi cyfrowych oraz badań naukowych i innowacji opartych na danych w dziedzinie opieki zdrowotnej, mediów, dziedzictwa kulturowego, gospodarki kreatywnej, energii, mobilności i produkcji żywności, wspierając modernizację modeli przemysłowych i wiodącą pozycję Europy w przemyśle. Na rozwój najważniejszych technologii cyfrowych przeznaczonych zostanie około 4 mld euro w latach 2021–2022.

Ponadto w ramach tego programu prac inwestycje o łącznej wartości ok. 1,9 mld euro przeznaczone zostaną na naprawę bezpośrednich szkód gospodarczych i społecznych spowodowanych pandemią koronawirusa. Zgodnie z NextGenerationEU finansowanie przyczyni się do budowy Europy po pandemii koronawirusa, która będzie nie tylko bardziej ekologiczna i cyfrowa, ale również bardziej odporna na obecne i przyszłe wyzwania. Obejmuje to tematy, które mają na celu modernizację systemów opieki zdrowotnej i przyczynienie się do rozwoju potencjału badawczego, w szczególności w zakresie opracowywania szczepionek.

Współpraca międzynarodowa na rzecz większego oddziaływania: strategiczna, otwarta i oparta na wzajemności

Współpraca międzynarodowa w dziedzinie badań naukowych i innowacji ma zasadnicze znaczenie dla sprostania globalnym wyzwaniom i umożliwienia Europie dostępu do zasobów, wiedzy fachowej, doskonałości naukowej, łańcuchów wartości i rynków rozwijających się w innych obszarach świata. W maju 2021 r. Komisja przedstawiła globalne podejście do badań naukowych i innowacji – europejską strategię współpracy międzynarodowej w zmieniającym się świecie. Dzięki temu UE dąży do wypracowania rozwiązań i ułatwienia globalnej reakcji na globalne wyzwania, w oparciu o multilateralizm, otwartość i wzajemność.

Program prac programu „Horyzont Europa” na lata 2021–2022 obejmuje specjalne działania mające na celu wspieranie i zacieśnianie współpracy poprzez inicjatywy wielostronne w dziedzinach takich jak różnorodność biologiczna i ochrona klimatu, obserwacje środowiska, badania oceaniczne lub zdrowie na świecie. Obejmuje on również ukierunkowane działania z kluczowymi partnerami spoza UE, w tym pierwszą w historii ambitną i kompleksową inicjatywę dla Afryki.

Program „Horyzont Europa” jest domyślnie otwarty na świat. Włączenie państw spoza UE do programu „Horyzont Europa” poszerzy geograficzny zakres całego programu i stworzy dodatkowe możliwości uczestnictwa badaczom, naukowcom, przedsiębiorstwom, instytucjom lub innym zainteresowanym podmiotom, zasadniczo na takich samych warunkach jak państwa członkowskie. W celu ochrony strategicznych zasobów, interesów, autonomii lub bezpieczeństwa UE oraz zgodnie z art. 22 ust. 5 rozporządzenia w sprawie programu „Horyzont Europa” udział w programie będzie ograniczony w bardzo niewielkiej liczbie działań. Takie ograniczenie będzie miało charakter wyjątkowy i będzie należycie uzasadnione, w porozumieniu z państwami członkowskimi i przy pełnym poszanowaniu zobowiązań UE wynikających z umów dwustronnych.

Kolejne działania

Pierwsze zaproszenia do składania wniosków zostaną otwarte na portalu Komisji dotyczącym finansowania i przetargów w dniu 22 czerwca. Europejskie Dni Badań i Innowacji 23 i 24 czerwca są okazją do omówienia programu „Horyzont Europa” wśród decydentów politycznych, naukowców, innowatorów i obywateli. Dni informacyjne programu „Horyzont Europa” skierowane do potencjalnych wnioskodawców odbędą się od 28 czerwca do 9 lipca.

Kontekst

„Horyzont Europa” to unijny program w zakresie badań naukowych i innowacji o wartości 95,5 mld euro na lata 2021–2027, będący kontynuacją programu „Horyzont 2020”. Dzisiejszy program prac programu „Horyzont Europa” opiera się na planie strategicznym programu Horyzont Europa”, przyjętym w marcu 2021 r. w celu określenia priorytetów UE w zakresie badań naukowych i innowacji na lata 2021–2024. Większość środków finansowych przydzielana jest na podstawie konkurencyjnych zaproszeń do składania wniosków, określonych w programach prac. Nowe możliwości finansowania pojawiły się już na początku 2021 r.: W lutym Komisja ogłosiła pierwsze zaproszenia do składania wniosków Europejskiej Rady ds. Badań Naukowych w ramach programu „Horyzont Europa”, a w marcu zainaugurowała nową Europejską Radę ds. Innowacji. Ponadto w kwietniu szybko uruchomiła 123 mln euro na badania naukowe i innowacje poświęcone wariantom koronawirusa.