Komisja przyjęła zalecenie w sprawie zwalczania podrabiania towarów, zarówno w internecie, jak i poza nim, oraz w celu poprawy egzekwowania praw własności intelektualnej.

Zalecenie, znane również jako unijny zestaw narzędzi przeciwko podrabianiu towarów, ma na celu wspieranie współpracy między posiadaczami praw, dostawcami usług i organami ścigania, przy jednoczesnym zachęcaniu do stosowania najlepszych praktyk i stosowania nowoczesnych narzędzi i technologii. Obejmuje on strategiczne inicjatywy mające na celu zwalczanie podrabiania towarów i wzmocnienie egzekwowania praw własności intelektualnej, określające specjalne narzędzia mające na celu zwiększenie odporności przedsiębiorstw i ich zdolności do lepszej ochrony ich wartości niematerialnych i prawnych, w tym przed kradzieżą cybernetyczną.

Kluczowe działania zaproponowane przez Komisję w jej zaleceniu obejmują:

• Wyznaczenie pojedynczego punktu kontaktowego do spraw egzekwowania praw własności intelektualnej oraz rozszerzenie wykorzystania istniejących narzędzi, takich jak portal egzekwowania praw własności intelektualnej udostępniony przez Urząd Unii Europejskiej ds. Własności Intelektualnej (EUIPO).
• Zachęcanie sygnatariuszy protokołu ustaleń w sprawie sprzedaży podrobionych towarów w internecie do ubiegania się o status zaufanego podmiotu sygnalizującego na mocy aktu o usługach cyfrowych, zapewniając tym samym pierwszeństwo przy składaniu wszelkich zgłoszeń dotyczących nielegalnych treści. Zachęca się sygnatariuszy i innych usługodawców pośredniczących do udziału w modernizacji protokołu ustaleń.
• Dostosowanie procedur w celu przeciwdziałania nowym praktykom podrabiania towarów, zajęcie się takimi kwestiami jak lustrzane strony internetowe z dynamicznymi nakazami, optymalizacja wymiany informacji w postępowaniach sądowych oraz zapewnienie odpowiedniego odszkodowania za szkody, w tym szkody materialne i moralne.
• Promowanie stosowania alternatywnych metod rozstrzygania sporów we wszystkich sporach dotyczących własności intelektualnej, oferując opłacalną i skuteczną opcję, zwłaszcza w przypadku sporów transgranicznych i MŚP.
• Ponownie ocenić i potencjalnie zwiększyć maksymalne sankcje za poważne przestępstwa związane z własnością intelektualną.
• Wzmocnienie pozycji organów nadzoru rynku w zakresie dalszego wykrywania i zwalczania podrabiania towarów.
• Opracowanie praktyk mających na celu szybsze, tańsze i bardziej ekologiczne przechowywanie i usuwanie podrobionych towarów.
• Dostosowanie praktyk w zakresie własności intelektualnej do sztucznej inteligencji i światów wirtualnych, z wykorzystaniem łańcucha bloków na potrzeby identyfikowalności łańcucha dostaw i systemów rozpoznawania treści w celu wykrywania podrabiania towarów i towarów pirackich.
• Włączanie treści dotyczących własności intelektualnej do krajowych programów szkoleń i kształcenia, zwłaszcza w zakresie egzekwowania prawa i prowadzenia działalności gospodarczej.

Kluczowe narzędzia zaproponowane przez Komisję w jej zaleceniu, skierowane w szczególności do MŚP:

• W ramach Funduszu MŚP, w ramach inicjatywy Komisji wdrożonej przez EUIPO, nowa usługa o nazwie „bon na skanowanie własności intelektualnej” zwraca koszty poniesione przez MŚP, które zwracają się do ekspertów o wstępne porady dotyczące sposobu egzekwowania ich praw w przypadku naruszenia praw własności intelektualnej lub unikania naruszania praw własności intelektualnej innego przedsiębiorstwa.
• Komisja opracuje zestaw narzędzi do zapobiegania kradzieżom cybernetycznym, zawierający materiały informacyjne i szkolenia. Pomoże to MŚP zapobiegać cyberatakom (np. hakowaniu) na tajemnice przedsiębiorstwa lub reagować na nie.
• Komisja w ścisłej współpracy z przemysłem i państwami członkowskimi opracuje listę kontrolną zawierającą wytyczne dotyczące sposobu, w jaki MŚP mogą wykorzystywać sztuczną inteligencję bez uszczerbku dla ich wartości niematerialnych i prawnych.

Kolejne kroki

Komisja wraz z EUIPO będzie ściśle monitorować skutki i wdrażanie niniejszego zalecenia. Na tej podstawie Komisja oceni skutki zalecenia w ciągu trzech lat od jego przyjęcia. Komisja zdecyduje następnie, czy potrzebne są dodatkowe środki na szczeblu UE, biorąc pod uwagę rozwój technologiczny i wyniki prowadzonego przez Komisję badania dotyczącego egzekwowania prawa. W ocenie przeanalizowane zostaną również ewentualne skutki, jakie wdrożenie aktu o usługach cyfrowych i zalecenia w sprawie zwalczania piractwa internetowego wydarzeń sportowych i innych wydarzeń na żywo mogło mieć na egzekwowanie praw własności intelektualnej.

Kontekst ogólny

Zalecenie stanowi kontynuację planu działania w zakresie własności intelektualnej z 2020 r., w którym Komisja zobowiązała się do poprawy egzekwowania praw własności intelektualnej poprzez przyjęcie aktu o usługach cyfrowych i ustanowienie zestawu narzędzi przeciwko podrabianiu towarów, które zostaną przyjęte wraz z niniejszym zaleceniem.

Opublikowane dziś zalecenie opiera się na wynikach szeroko zakrojonych konsultacji, które częściowo ułatwiło EUIPO za pośrednictwem unijnego obserwatorium do spraw naruszeń praw własności intelektualnej, które obejmowały kilka warsztatów dla zainteresowanych stron w 2021 i 2022 r., zaproszenie do zgłaszania uwag, okrągły stół wysokiego szczebla zorganizowany przez komisarza Thierry'ego Bretona w czerwcu 2022 r. oraz posiedzenia grup ekspertów, a także międzynarodowy szczyt w sprawie egzekwowania praw własności intelektualnej, który odbył się w czerwcu 2023 r.

Prawa własności intelektualnej odgrywają istotną rolę w gospodarce UE, przy czym działalność obejmująca własność intelektualną stanowi prawie 50 % PKB UE i zapewnia prawie 40 % zatrudnienia. Niestety podrabianie i piractwo stały się palącymi obawami, osłabiając inwestycje i innowacje dla unijnych przedsiębiorstw oraz stwarzając zagrożenie dla konsumentów i środowiska. MŚP są szczególnie podatne na zagrożenia w tej sytuacji i są znacznie bardziej narażone na upadłość w wyniku naruszeń praw własności intelektualnej niż większe przedsiębiorstwa.

Podrabianie towarów jest kwestią wykraczającą poza towary luksusowe i ma wpływ na produkty codziennego użytku, takie jak żywność, kosmetyki i tekstylia, po podstawowe części zamienne do turbin wiatrowych, pociągów i samolotów. W 2019 r. podrobione produkty stanowiły prawie 6 % całego przywozu do UE, osiągając wartość 119 mld EUR i prowadząc do utraty 670.000 bezpośrednich miejsc pracy i 15 mld EUR utraconych dochodów podatkowych.