Komisja wydała pozytywną ocenę zmienionego polskiego planu odbudowy i zwiększania odporności, który zawiera również rozdział REPowerEU. Plan obejmuje kwotę 59,8 mld euro (34,5 mld euro w pożyczkach i 25,3 mld euro w dotacjach) i przewiduje 55 reform i 56 inwestycji.

Trzy „nadrzędne kamienie milowe” związane ze wzmocnieniem ważnych aspektów niezawisłości polskiego sądownictwa i wykorzystaniem Arachne, narzędzia informatycznego wspierającego państwa członkowskie w zwalczaniu nadużyć finansowych, pozostają bez zmian w zmienionym planie Polski. Oznacza to, że po otrzymaniu wniosku o płatność w ramach RRF wypłata będzie możliwa dopiero wtedy, gdy Polska osiągnie w zadowalający sposób te trzy „nadrzędne kamienie milowe”.

Polski rozdział REPowerEU składa się z siedmiu nowych reform, siedmiu nowych inwestycji i trzech inwestycji przeniesionych z pierwotnego planu (dwie z nich zostały rozszerzone). Wdrożenie tych środków pomoże osiągnąć cel planu REPowerEU, jakim jest uniezależnienie Europy od rosyjskich paliw kopalnych na długo przed 2030 r. Reformy obejmują środki mające usprawnić procedury wydawania pozwoleń na odnawialne źródła energii, usunięcie barier utrudniających przyłączanie odnawialnych źródeł energii do sieci oraz promowanie umiejętności ekologicznych. Nowe inwestycje mają na celu wspieranie transformacji energetycznej, w tym sieci przesyłu i dystrybucji energii elektrycznej oraz morskich farm wiatrowych.

Zmiany wprowadzone przez Polskę w pierwotnym planie wynikają z konieczności uwzględnienia:

• obiektywnych okoliczności utrudniających realizację niektórych środków zgodnie z pierwotnym planem, takich jak wysoka inflacja odnotowana w latach 2022 i 2023 oraz zakłócenia w łańcuchu dostaw spowodowane wojną napastniczą Rosji przeciwko Ukrainie;
• wniosek o zaciągnięcie dodatkowych pożyczek o wartości 23 mld euro w ramach RRF;
• korekty w dół maksymalnego przydziału dotacji w ramach Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności (RRF) z 23,9 mld euro do 22,5 mld euro. Korekta ta wynika z aktualizacji klucza przydziału dotacji w ramach RRF z czerwca 2022 r. i odzwierciedla stosunkowo lepsze wyniki gospodarcze Polski w latach 2020 i 2021 niż pierwotnie przewidywano.

Przydział dotacji w ramach REPowerEU i RRF w Polsce (w wysokości odpowiednio 2,8 mld euro i 22,5 mld euro) oraz 34,5 mld euro w formie pożyczek w ramach RRF (23 mld euro w nowych pożyczkach w ramach RRF i 11,5 mld euro w pożyczkach w pierwotnym planie) sprawiają, że zmieniony plan ma łączną wartość 59,8 mld euro.

Dodatkowy bodziec dla transformacji ekologicznej w Polsce   

W zmienionym planie położono duży nacisk na transformację ekologiczną – 46,6 proc. dostępnych środków przeznaczono na działania wspierające cele klimatyczne (w porównaniu z 42,7 proc. w pierwotnym planie).

Nowe reformy zawarte w rozdziale REPowerEU dotyczą usprawnienia procedur wydawania pozwoleń na odnawialne źródła energii, usunięcia barier w integracji odnawialnych źródeł energii z sieciami elektroenergetycznymi oraz nowych rozwiązań regulacyjnych na rzecz przyspieszonego rozwoju sieci elektroenergetycznych. Ponadto plan przewiduje wsparcie na rzecz efektywności energetycznej w sektorze mieszkaniowym i przyspieszone wycofywanie paliw kopalnych z ogrzewania domów, wsparcie dla rozwoju umiejętności potrzebnych do transformacji ekologicznej, a także ułatwianie rozwoju lokalnych społeczności energetycznych i promowanie mobilności zgodnej z zasadami zrównoważonego rozwoju. Nowe inwestycje obejmują rozwój sieci dystrybucji energii elektrycznej na obszarach wiejskich, wsparcie budowy i modernizacji systemów magazynowania energii, utworzenie funduszu wspierającego budowę morskich farm wiatrowych, a także utworzenie funduszu wspierającego szerszy zakres inwestycji w dziedzinie transformacji energetycznej. Przyznana zostanie również pomoc na rozwój infrastruktury niezbędnej do zaspokojenia najpilniejszych potrzeb związanych z bezpieczeństwem dostaw gazu.

Zwiększenie gotowości cyfrowej i odporności społecznej Polski  

Zmieniony plan odbudowy i zwiększania odporności nadal w znacznym stopniu przyczynia się do transformacji cyfrowej (21,3 proc. łącznej alokacji w ramach planu). Środki w tym zakresie obejmują inwestycje w e-usługi w administracji publicznej, cyfryzację edukacji, rozwój umiejętności cyfrowych i cyberbezpieczeństwo. W zmienionym planie dodano również nową inwestycję wspierającą wykorzystanie technologii chmury obliczeniowej przez przedsiębiorstwa. Równocześnie szereg działań zawartych w rozdziale REPowerEU przyczynia się również do transformacji cyfrowej, w tym do rozwoju sieci przesyłowych, inteligentnej infrastruktury elektroenergetycznej i do usprawnienia wydawania pozwoleń na energię ze źródeł odnawialnych.

Zmieniony plan nadal uwzględnia wyzwania społeczne i terytorialne istotne dla Polski i przyczynia się do wdrażania Europejskiego filaru praw socjalnych. Rozdział REPowerEU obejmuje reformę mającą na celu poprawę umiejętności ekologicznych na potrzeby rozwoju zielonych miejsc pracy.

Co dalej? 

Rada będzie miała teraz co do zasady cztery tygodnie na zatwierdzenie oceny przedstawionej przez Komisję. 

Zatwierdzenie przez Radę umożliwi Polsce otrzymanie płatności zaliczkowych w wysokości 5,1 mld euro z funduszy REPowerEU.

Komisja zatwierdzi dalsze regularne wypłaty w oparciu o zadowalające osiągnięcie trzech „nadrzędnych kamieni milowych” dotyczących ważnych aspektów niezależności polskiego sądownictwa oraz wykorzystania Arachne, narzędzia informatycznego, które wspiera państwa członkowskie w zwalczaniu nadużyć finansowych, oraz w oparciu o zadowalające osiągnięcie innych kamieni milowych i wartości docelowych określonych w zmienionym polskim planie odbudowy i zwiększania odporności, odzwierciedlających postępy w realizacji inwestycji i reform.