Komisja Europejska i wysoki przedstawiciel określili plany zdecydowanej i ukierunkowanej reakcji UE na rzecz wsparcia wysiłków krajów partnerskich w zwalczaniu pandemii koronawirusa. Wspólne działanie UE będzie koncentrować się na zaradzeniu bezpośredniemu kryzysowi zdrowotnemu i zaspokojeniu związanych z nim potrzeb humanitarnych, na wzmacnianiu systemów opieki zdrowotnej, zaopatrzenia w wodę i usług sanitarnych w krajach partnerskich oraz na wspomaganiu ich zdolności w zakresie badań i gotowości do radzenia sobie z pandemią, a także na łagodzeniu skutków społeczno-gospodarczych. Aby stworzyć podstawę dla tych działań, UE zapewni krajom partnerskim wsparcie finansowe w wysokości ponad 15,6 mld euro z istniejących zasobów w ramach działań zewnętrznych. Wspólnie z naszymi partnerami dopilnujemy, aby przeznaczone dla nich znaczne środki finansowe UE były ukierunkowane na pomoc w radzeniu sobie ze skutkami koronawirusa.

Przewodnicząca Komisji Europejskiej Ursula von der Leyen powiedziała: Wirus nie zna granic. To globalne wyzwanie wymaga silnej współpracy międzynarodowej. Unia Europejska dokłada wszelkich starań, by walczyć z pandemią. Wszyscy wiemy, że tylko razem możemy powstrzymać ogólnoświatowy rozwój koronawirusa. W tym celu UE wkrótce zorganizuje online spotkanie darczyńców, aby pomóc uruchomić niezbędne środki finansowe i wesprzeć Światową Organizację Zdrowia w udzielaniu pomocy krajom najbardziej narażonym.

Wysoki przedstawiciel/wiceprzewodniczący Josep Borrell stwierdził: Pandemia koronawirusa wymaga zjednoczonego, globalnego działania. Unia Europejska i jej państwa członkowskie odgrywają swoją rolę w radzeniu sobie z tym kryzysem zdrowotnym i jego poważnymi skutkami – zarówno na poziomie Unii, jak i poza jej granicami. Robimy wszystko, co w naszej mocy, aby zapewnić wsparcie naszym obywatelom. Musimy również pomóc naszym partnerom w bezpośrednim sąsiedztwie i poza nim, aby ograniczyć wpływ, jaki ten kryzys wywrze na ich źródła utrzymania, stabilność i bezpieczeństwo, ponieważ ich problemy są również naszymi problemami. Jest to globalna walka, którą razem wygramy lub razem przegramy. Współpraca i wspólne wysiłki na szczeblu międzynarodowym oraz rozwiązania wielostronne są krokiem naprzód w kierunku rzeczywistej globalnej agendy na przyszłość.

Komisarz do spraw partnerstw międzynarodowych Jutta Urpilainen dodała: Nie będziemy bezpieczni, dopóki w różnych zakątkach świata koronawirus zagraża życiu. Jest to podstawa międzynarodowej współpracy i partnerstwa. Musimy współpracować, by stawić czoła wspólnym wyzwaniom. Komisja Europejska nasila dziś swe starania i przy pomocy znaczącego globalnego pakietu obejmującego ponad 15,6 mld euro kieruje wspólnymi działaniami podejmowanymi wraz z naszymi partnerami, zwłaszcza w Afryce, na rzecz bezpieczniejszej przyszłości dla nas wszystkich.

Komisarz do spraw sąsiedztwa i rozszerzenia Olivér Várhelyi powiedział: W ramach naszej globalnej reakcji na pandemię koronawirusa przekierujemy 3,8 mld euro funduszy przewidzianych dla Bałkanów Zachodnich i naszych bezpośrednich sąsiadów (kraje Sąsiedztwa Europejskiego - Południe i Wschód). Te środki zaspokoją ich obecne rzeczywiste potrzeby dotyczące pilnych działań w odpowiedzi na kryzys zdrowotny, wzmocnienia systemów opieki zdrowotnej i złagodzenia społeczno-gospodarczych skutków pandemii. Żyjemy na tym samym kontynencie i tylko wspólnie możemy zagwarantować powodzenie naszych działań.

Janez Lenarčič - komisarz do spraw zarządzania kryzysowego - ostrzegł: Stoimy w obliczu kryzysu, który może stać się największym kryzysem humanitarnym od dziesięcioleci. Wpływ pandemii koronawirusa na najbardziej niestabilne kraje, migrantów i osoby znajdujące się w najtrudniejszej sytuacji może być dramatyczny. Dotyczy to w szczególności odizolowanych obozów dla uchodźców i przesiedleńców wewnętrznych, w których to miejscach często panują niekorzystne dla zdrowia warunki. Dlatego też musimy energicznie reagować na nadzwyczajne sytuacje w zakresie zdrowia publicznego, zagwarantować, że podmioty działające w dziedzinie pomocy humanitarnej będą nadal miały możliwość niesienia pomocy ratującej życie oraz wspierać transport i logistykę w kluczowych operacjach humanitarnych.

Pakiet „Drużyna Europy”

Reakcja UE jest zgodna z podejściem „Drużyna Europy”, które ma na celu ratowanie życia poprzez zapewnienie szybkiego i ukierunkowanego wsparcia naszych partnerów w obliczu pandemii. To podejście łączy środki z UE, jej państw członkowskich i instytucji finansowych, w szczególności Europejskiego Banku Inwestycyjnego i Europejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju, w celu wspierania krajów partnerskich i zaspokojenia ich potrzeb krótkoterminowych, a także ograniczenia długoterminowego wpływu strukturalnego na społeczeństwa i gospodarkę. Pierwsze pakiety „Drużyna Europy” są już wdrażane w bezpośrednim sąsiedztwie: na Bałkanach Zachodnich, w krajach Sąsiedztwa Europejskiego (Południe i Wschód).

UE jako podmiot działający na arenie międzynarodowej i wnoszący znaczący wkład w międzynarodowy system pomocy będzie promować skoordynowane wielostronne działania we współpracy z Organizacją Narodów Zjednoczonych, międzynarodowymi instytucjami finansowymi, a także grupą G-7 i grupą G-20.

Unia Europejska będzie nadal dostosowywać swoje działania do zmieniającej się sytuacji i koncentrować się na najbardziej dotkniętych krajach potrzebujących wsparcia w dziedzinie zdrowia, takich jak: kraje w Afryce, kraje objęte europejską polityką sąsiedztwa, Bałkany Zachodnie, Bliski Wschód, Afryka Północna, a także w regionach Azji i Pacyfiku, Ameryki Łacińskiej i Karaibów. Działania UE będą koncentrować się na osobach znajdujących się w najtrudniejszej sytuacji, w tym na migrantach, uchodźcach, osobach przesiedlonych wewnętrznie oraz społecznościach przyjmujących, a także będą uwzględniać cele strategiczne określone w kontekście Zielonego Ładu i agendy cyfrowej.

Z całego pakietu wynoszącego 15,6 mld euro przeznacza się 3,25 mld euro na rzecz Afryki, w tym 1,19 mld euro na kraje Afryki Północnej objęte europejską polityką sąsiedztwa.

UE kieruje łącznie 3,07 mld euro do wszystkich krajów sąsiadujących – 2,1 mld euro dla Południa i 962 mln euro dla krajów Partnerstwa Wschodniego oraz 800 mln euro dla Bałkanów Zachodnich i Turcji.

Ponadto ogólny pakiet obejmuje kolejne 1,42 mld euro w formie gwarancji dla Afryki i krajów sąsiadujących z Europejskiego Funduszu na rzecz Zrównoważonego Rozwoju (EFZR).

UE wesprze Azję i Pacyfik kwotą 1,22 mld euro, a kolejne 291 mln euro trafi do regionu Afryki, Karaibów i Pacyfiku, 918 mln euro zostanie przeznaczone na wsparcie naszych partnerów w Ameryce Łacińskiej i na Karaibach, a 111 mln euro na wsparcie dla krajów i terytoriów zamorskich.

Praktyczne wdrażanie działań podejmowanych przez UE na świecie.

Działania podejmowane w ramach reagowania kryzysowego, na które przeznacza się 502 mln euro, koncentrują się między innymi na:

• zapewnieniu natychmiastowego wsparcia dla planów działania Światowej Organizacji Zdrowia i Organizacji Narodów Zjednoczonych, a także dla apelu Czerwonego Krzyża i Czerwonego Półksiężyca o wzmocnienie gotowości i reakcji na sytuacje kryzysowe w krajach o słabszych systemach opieki zdrowotnej oraz w krajach zmagających się z kryzysami humanitarnymi;
• zapewnieniu natychmiastowego wsparcia humanitarnego w krajach dotkniętych pandemią, w szczególności w dziedzinie zdrowia, wody, urządzeń sanitarnych i higieny oraz logistyki;
• wspieraniu zwiększenia produkcji środków ochrony indywidualnej i wyrobów medycznych w Europie w celu zaspokojenia pilnych potrzeb w Europie i w krajach partnerskich;
• organizowaniu dostaw pomocy rzeczowej do krajów dotkniętych pandemią za pośrednictwem Unijnego Mechanizmu Ochrony Ludności;
• zapewnieniu bankom lokalnym gwarancji i płynności za pośrednictwem międzynarodowych instytucji finansowych i europejskich instytucji finansowania rozwoju wspieranych przez Europejski Fundusz na rzecz Zrównoważonego Rozwoju;
• wspieraniu światowych wysiłków na rzecz zwalczania ograniczeń eksportowych i zapewniania bezpieczeństwa łańcuchów dostaw, w szczególności w odniesieniu do podstawowych produktów medycznych i farmaceutycznych;
• włączeniu Bałkanów Zachodnich w inicjatywy UE, takie jak umowa w sprawie wspólnego udzielania zamówień na sprzęt medyczny oraz europejski system szybkiego ostrzegania o chorobach zakaźnych. Kraje negocjujące przystąpienie do UE mogą również ubiegać się o środki z Funduszu Solidarności UE.

Na wsparcie badań, systemów opieki zdrowotnej i zaopatrzenia w wodę przeznacza się 2,8 mld euro. UE między innymi:

• wspiera kraje partnerskie w budowaniu solidnych, elastycznych systemów opieki zdrowotnej i ochrony socjalnej;
• wspiera działania komunikacyjne i uświadamiające w zakresie podstawowych środków ochrony i doradztwa dotyczącego higieny w celu zapobieżenia rozprzestrzenianiu się koronawirusa;
• umożliwia wykorzystanie środków UE ze światowych inicjatyw w dziedzinie zdrowia, takich jak Światowy Fundusz na rzecz Walki z AIDS, Gruźlicą i Malarią, Globalny Sojusz na rzecz Szczepionek i Szczepień (GAVI) oraz Globalny Instrument Finansowy, na działania związane z koronawirusem, przy jednoczesnym zapewnieniu kontynuacji kluczowych programów w dziedzinie zdrowia;
• wspiera dalsze badania nad diagnostyką, leczeniem i profilaktyką oraz, gdy dostępna będzie szczepionka, będzie wspierać szybkie jej zatwierdzenie, a także dofinansowanie szczepionek i ich dostawy w krajach podatnych na zagrożenia;
• wspiera szkolenia dla ekspertów, nadzór epidemiologiczny oraz wzmacnianie regionalnych organizacji służby zdrowia w Afryce, Ameryce Łacińskiej i na Karaibach oraz w regionie Azji i Pacyfiku;
• przyjmuje kraje kandydujące z Bałkanów Zachodnich do unijnego Komitetu ds. Bezpieczeństwa Zdrowia i zastanawia się nad tym, jak najlepiej włączyć potencjalnych kandydatów;
• wspiera równy dostęp do systemów opieki zdrowotnej dla migrantów, uchodźców i społeczności przyjmujących.

Na złagodzenie skutków gospodarczych i społecznych przeznacza się 12,28 mld euro.UE między innymi:

• zapewnia krajom partnerskim bezpośrednie wsparcie budżetowe i finansowanie na warunkach preferencyjnych w celu przyjęcia reform dotyczących rozwoju społeczno-gospodarczego i ograniczania ubóstwa oraz działań na rzecz ochrony pracowników w czasie kryzysu;
• uruchamia wraz z Międzynarodowym Funduszem Walutowym (MFW) pomoc makrofinansową dla Bałkanów Zachodnich i krajów sąsiadujących;
• wspiera sektor prywatny, w szczególności małe i średnie przedsiębiorstwa (MŚP) oraz osoby samozatrudnione, poprzez gwarancje, zapewnianie płynności i pomoc techniczną, a także dalsze przekierowanie gwarancji z Europejskiego Funduszu na rzecz Zrównoważonego Rozwoju na krótkoterminowy podział ryzyka związanego z pożyczkami;
• udziela pożyczek sektorowi publicznemu z Europejskiego Banku Inwestycyjnego, zwłaszcza na sprzęt i usługi opieki zdrowotnej;
• współpracuje z organizacjami międzynarodowymi i europejskimi przedsiębiorstwami w celu budowania solidnych i bezpiecznych łańcuchów wartości w strategicznych sektorach oraz zagwarantowania praw pracowniczych i społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw;
• promuje formy redukcji długu rozważane przez MFW w krajach dotkniętych pandemią.