Komisja Europejska zatwierdziła drugą umowę z firmą farmaceutyczną Moderna, w której przewidziano dodatkowy zakup 300 mln dawek w imieniu wszystkich państw członkowskich UE (150 mln w 2021 r. oraz opcja zakupu dodatkowych 150 mln w 2022 r.). Nowa umowa przewiduje również możliwość przekazywania szczepionek w formie darów krajom o niższych i średnich dochodach lub przekierowywania ich do innych krajów europejskich.

Dzisiejsza umowa z Moderną opiera się na szerokim zestawie szczepionek produkowanych w Europie, w tym na już podpisanych umowach z przedsiębiorstwami BioNTech/Pfizer, AstraZeneca, Sanofi-GSK, Janssen Pharmaceutica NV, Curevac i Moderną. Ten zróżnicowany zestaw szczepionek zapewni Europie dostęp do 2,6 mld dawek, gdy tylko bezpieczeństwo i skuteczność poszczególnych szczepionek zostaną dowiedzione.

Komisja przyznała warunkowe pozwolenia na dopuszczenie do obrotu szczepionki opracowanej przez BioNTech i Pfizer (21 grudnia 2020 r.), Modernę (6 stycznia 2021 r.) oraz AstraZeneca (29 stycznia 2021 r.),

Przewodnicząca Komisji Europejskiej, Ursula von der Leyen, powiedziała: Dzisiaj zapewniamy dostępność 300 mln dodatkowych dawek szczepionki przeciwko COVID-19 wyprodukowanej przez firmę Moderna, która jest już stosowana do szczepień w Unii Europejskiej. Przybliża nas to do naszego głównego celu: zapewnienie wszystkim Europejczykom jak najszybszego dostępu do bezpiecznych i skutecznych szczepionek. Dysponując zestawem do 2,6 mld dawek, będziemy w stanie dostarczyć szczepionki nie tylko naszym obywatelom, ale także naszym sąsiadom i partnerom.

Stella Kyriakides, komisarz ds. zdrowia i bezpieczeństwa żywności, stwierdziła: W ramach tej nowej umowy z Moderną powiększamy dotychczasową pulę o kolejne 300 mln dawek zatwierdzonej, bezpiecznej i skutecznej szczepionki. Jest to kolejny krok w kierunku osiągnięcia naszego celu, jakim jest zapewnienie obywatelom w Europie i poza nią szybkiego dostępu do bezpiecznych i skutecznych szczepień w ciągu bieżącego roku. Umowa ta jest ważna nie tylko dla pokrycia krótkoterminowych potrzeb UE, ale również dla naszych przyszłych działań mających na celu ograniczenie rozprzestrzeniania się nowych wariantów.

Szczepionka Moderna opiera się na cząsteczkach informacyjnego RNA (mRNA). mRNA odgrywa zasadniczą rolę w biologii, ponieważ jest odpowiedzialne za przekazywanie instrukcji z DNA do mechanizmu wytwarzania białek w komórkach. Ten rodzaj szczepionki zawiera część instrukcji, na podstawie których organizm produkuje nieszkodliwe fragmenty wirusa, które są wykorzystywane do wytworzenia reakcji immunologicznej w celu uniknięcia choroby lub jej zwalczenia. Po podaniu szczepionki danej osobie, komórki w jej ciele zapoznają się z otrzymanymi instrukcjami genetycznymi i wytwarzają tzw. białko szczytowe – białko na zewnętrznej powierzchni wirusa, które pozwala wirusowi dostać się do komórek organizmu i wywołać chorobę. Układ odpornościowy danej osoby rozpoznaje, że to obce białko nie powinno znajdować się w organizmie i reaguje na nie, wytwarzając naturalną ochronę: przeciwciała i limfocyty T.

Decyzja Komisji o wsparciu dla tej szczepionki opiera się na rzetelnym podejściu naukowym, zastosowanej technologii, doświadczeniu firm w opracowywaniu szczepionek i ich zdolności produkcyjnej, która pozwoli zaspokoić zapotrzebowanie całej UE, a także ich zdolności do ewentualnego opracowania szczepionki przeciwko wariantom koronawirusa.

Kontekst

17 czerwca Komisja Europejska przedstawiła europejską strategię przyspieszenia rozwoju, produkcji i wdrożenia skutecznych i bezpiecznych szczepionek przeciwko COVID-19. W zamian za prawo do zakupu określonej liczby dawek szczepionki w określonym terminie Komisja finansuje – na podstawie umów zakupu z wyprzedzeniem – część kosztów, które producenci szczepionek muszą ponieść na początkowym etapie. Przekazane środki traktowane są jako zaliczka na szczepionki, które zostaną faktycznie zakupione przez państwa członkowskie.

Ze względu na wysokie koszty i wysoki wskaźnik niepowodzeń inwestowanie w szczepionki przeciwko COVID-19 stanowi dla podmiotów opracowujących szczepionki wysoce ryzykowną decyzję, więc umowy te umożliwiają realizację inwestycji, które w przeciwnym razie mogłyby nie dojść do skutku.

Po udowodnieniu, że szczepionki są bezpieczne i skuteczne, oraz po uzyskaniu pozwolenia na dopuszczenie do obrotu przez Europejską Agencję Leków trzeba je będzie szybko rozprowadzić i udostępnić w całej Europie. 15 października Komisja określiła najważniejsze kroki, jakie państwa członkowskie muszą podjąć, aby osiągnąć pełną gotowość, w tym opracowanie krajowych strategii dotyczących szczepionek. Komisja przyjęła dodatkowe działania zwiększające gotowość UE na walkę z koronawirusem i rozszerzające środki reagowania w całej Unii. Komisja przyjęła również strategię na rzecz ochrony przed COVID-19 w okresie zimowym, proponując dodatkowe wsparcie dla państw członkowskich w zakresie wprowadzenia szczepionek, a także nowy komunikat w sprawie jednolitego frontu walki z Covid-19. Komisja przyjęła również plan przygotowania Europy na zwiększone zagrożenie związane z wariantami oraz na możliwość ich odporności na istniejące szczepionki.

Komisja Europejska stawia sobie również za cel zagwarantowanie, że każdy, kto potrzebuje szczepionki, otrzyma ją w dowolnym miejscu na świecie, a nie tylko na terenie Unii. Nikt nie będzie bezpieczny, dopóki wszyscy nie będziemy bezpieczni. Z tą myślą Komisja od 4 maja 2020 r. zebrała już prawie 16 mld euro w ramach globalnej reakcji na pandemię koronawirusa, globalnej kampanii na rzecz powszechnego dostępu do testów, leczenia i szczepionek przeciwko koronawirusowi oraz globalnego ożywienia gospodarczego. Komisja potwierdziła także swoje zainteresowanie udziałem w programie COVAX na rzecz sprawiedliwego i powszechnego dostępu do przystępnych cenowo szczepionek przeciwko COVID-19. Działając w formule „Drużyna Europy”, Komisja ogłosiła, że w kontekście globalnej reakcji na pandemię koronawirusa wniesie gwarancję w wysokości 400 mln euro na wsparcie programu COVAX i jego celów.