Parlament co roku przyznaje Nagrodę im. Sacharowa wyjątkowym osobom i organizacjom broniącym praw człowieka i podstawowych wolności. W 2020 r. nagrodę otrzymała białoruska opozycja za obronę demokracji.

Nominacje do nagrody im. Sacharowa mogą zgłaszać grupy polityczne i/lub grupy co najmniej 40 posłów do PE. Tegoroczne nominacje zostały ogłoszone w Brukseli 27 września na wspólnym posiedzeniu parlamentarnych Komisji Spraw Zagranicznych i Komisji Rozwoju oraz Podkomisji ds. Praw Człowieka.

Nominowani:

Aleksiej Nawalny nominowany przez grupy EPL i Renew Europe za odwagę w walce o wolność, demokrację i prawa człowieka, to rosyjski polityk opozycyjny, działacz antykorupcyjny i główny przeciwnik polityczny prezydenta Putina. Znany za pośrednictwem swojego bloga LiveJournal, YouTube i Twittera, gdzie ma miliony obserwujących, osiągnął międzynarodowy rozgłos organizując demonstracje, ubiegając się o urząd prezydenta i opowiadając się za reformami przeciwko korupcji w Rosji, prezydenta Władimira Putina i jego rządu. W sierpniu 2020 r. został otruty podczas podróży na Syberię. Po miesiącach rekonwalescencji w Berlinie wrócił do Moskwy w styczniu 2021 r. i został aresztowany. W lutym skazano go na 2,5 roku więzienia i osadzono w kolonii karnej o zaostrzonym rygorze. W kwietniu rozpoczął 23-dniowy strajk głodowy w proteście przeciwko brakowi opieki medycznej. W czerwcu 2021 r. rosyjski sąd zdelegalizował biura regionalne Nawalnego i jego Fundację Walki z Korupcją.

Afgańskie kobiety, nominowane przez grupy S&D i Zielonych/WSE za odważną walkę o równość i prawa człowieka. Pod rządami poprzedniego reżimu talibów kobiety były skazane na przymusowe małżeństwa, wysoką śmiertelność przy porodzie, niski poziom umiejętności czytania i pisania, przymusowe testy na dziewictwo i nie mogły podróżować bez mężczyzny. Po niedawnym powrocie talibów do władzy kobiety zostały ponownie wykluczone z rządu i edukacji, a ich prawa i wolności są zagrożone. Nominowane kobiety to:

• Shaharzad Akbar - przewodnicząca Afgańskiej Niezależnej Komisji Praw Człowieka (AIHRC);
• Mary Akrami - szefowa Sieci Kobiet Afgańskich;
• Zarifa Ghafari - burmistrzyni miasta Majdan Shar od 2018 r.;
• Palwasha Hassan - aktywistka i dyrektorka Centrum Edukacji Afgańskich Kobiet (AWEC);
• Freshta Karim - założycielka mobilnej biblioteki i orędowniczka edukacji i nauki;
• Sahraa Karimi - pierwsza kobieta prezes państwowej afgańskiej wytwórni filmowej;
• Metra Mehran - orędowniczka wzmacniania pozycji kobiet i edukacji oraz współzałożycielka Ruchu Feminine Perspectives;
• Horia Mosadiq - działaczka na rzecz praw człowieka i praw kobiet;
• Sima Samar - obrończyni praw człowieka, była minister ds. kobiet i była przewodnicząca Afgańskiej Niezależnej Komisji Praw Człowieka;
• Habiba Sarabi - członkini zespołu negocjacyjnego Islamskiej Republiki Afganistanu;
• Anisa Shaheed - reporterka polityczna.

Jeanine Áñez, nominowana przez grupę EKR, to boliwijska polityk i symbol represji wobec dysydentów oraz braku sprawiedliwego procesu i rządów prawa w Ameryce Łacińskiej. Została tymczasową prezydent w listopadzie 2019 r., po domniemanym oszustwie wyborczym dokonanym przez urzędującego prezydenta Evo Moralesa. W listopadzie 2020 r., po wolnych i uczciwych wyborach, nastąpiło pokojowe przekazanie władzy. Jednak 13 marca 2021 r. została aresztowana pod zarzutem „terroryzmu, działalności wywrotowej i spiskowania”. Oskarżona o planowanie zamachu stanu przeciwko Moralesowi, od tego czasu przebywa w więzieniu.

Sultana Khaya, nominowana przez grupę Lewicy, jest aktywistką ludu Sahrawi i obrończynią praw człowieka mieszkającą w Saharze Zachodniej, walczącą o prawo do samostanowienia dla ludu Sahrawi. Jest przewodniczącą Ligi Obrony Praw Człowieka i Przeciw Grabieży Zasobów Naturalnych w Budżur/Saharze Zachodniej oraz członkinią Organu Saharawi przeciwko Okupacji Marokańskiej (ISACOM). Od 19 listopada 2020 r. przebywa w de facto areszcie domowym. Od 2005 r. pada ofiarą fizycznych ataków, gróźb śmierci, tortur i napaści seksualnych. W ciągu ostatniego roku marokańskie władze nasiliły represje wobec saharyjskich aktywistów i dziennikarzy, którzy są ofiarami arbitralnych aresztowań i nękania w celu uciszenia lub ukarania ich za pokojowe działania przeciwko okupacji Sahary Zachodniej. 1 lipca 2021 r. specjalna sprawozdawczyni ONZ ds. Sytuacji obrońców praw człowieka Mary Lawlor zdecydowanie potępiła represje wobec Sultany Khayi.

Global Witness, nominowana przez europosłankę Marie Toussaint i 42 innych posłów do PE, to organizacja pozarządowa z siedzibą w Wielkiej Brytanii, która od ponad 25 lat bada i ujawnia naruszenia praw człowieka i ochrony środowiska w sektorach naftowym, gazowym, górniczym i drzewnym, śledząc przepływ pieniędzy i wpływów przez globalny system finansowy i polityczny. Obecnie organizacja skupia się również na problemie kryzysu klimatycznego, ataków na przestrzeń publiczną i wolności obywatelskie oraz ochrony obrońców środowiska na całym świecie. Od 2011 r. w celu ochrony praw człowieka, Global Witness wraz z 22 lokalnymi partnerami zajmują się nadużyciami władzy, co roku weryfikując i publikując liczbę obrońców praw człowieka zabitych na całym świecie.

Nagroda im. Sacharowa

Doroczna Nagroda im. Sacharowa za wolność myśli jest przyznawana osobom i organizacjom broniącym praw człowieka i podstawowych wolności od 1988 roku. Nazwano ją na cześć sowieckiego fizyka i dysydenta politycznego Andrieja Sacharowa. Nagroda pieniężna wynosi 50 000 euro.