Komisja Europejska ukarała przedsiębiorców Sunpor, Synbra, Synthomer, Synthos i Trinseo karami pieniężnymi o łącznej wysokości 157 mln euro za uczestnictwo w kartelu dotyczącym zakupów na rynku sprzedaży monomeru styrenu.

W ramach programu łagodzenia kar kary uniknął przedsiębiorca, który ujawnił istnienie kartelu – INEOS. Wszystkie sześć podmiotów potwierdziło swój udział w kartelu i zgodziło się na zawarcie ugody.

Naruszenie konkurencji

Działalność kartelu skupiała się wokół monomeru styrenu („styren”), który stanowi kluczowy półprodukt chemiczny przy wytwarzaniu wielu innych substancji, np. plastików, żywic, gum i lateksów.

Sześciu nabywców dzieliło się między sobą wrażliwymi informacjami handlowymi i ustalało wspólną strategię negocjacyjną podczas określania referencyjnej ceny styrenu dla sektora („miesięczna cena kontraktowa styrenu”). Cena ta była szeroko stosowana jako cena referencyjna dla sektora styrenu i często stanowiła element formuły cenowej tej substancji w umowach dostawy.

W przeciwieństwie do większości karteli, których uczestnicy zmawiają się w celu podniesienia cen sprzedaży swoich produktów, w tym przypadku sześć spółek dążyło do obniżenia jednego z elementów składowych ceny styrenu. Działania te polegały przede wszystkim na koordynowaniu swoich strategii przed przystąpieniem do negocjacji ze sprzedawcami w sprawie miesięcznych cen kontraktowych styrenu, a także w trakcie ich trwania. Miało to na celu korzystne dla stron kartelu obniżenie ceny. Do wymiany informacji związanych z ceną dochodziło przed oraz ws trakcie negocjacji ze sprzedawcami styrenu. Takie praktyki są zakazane przez unijne reguły konkurencji, ponieważ zakłócają procedurę konkurencji, która powinna opierać się na indywidualnych decyzjach uczestników rynku.

Postępowanie Komisji ujawniło, że w Europejskim Obszarze Gospodarczym od 1 maja 2012 r. do 30 czerwca 2018 r. miało miejsce jedno ciągłe naruszenie. Poniższa tabela przedstawia szczegóły udziału poszczególnych podmiotów w naruszeniu:

Kary pieniężne

Kary pieniężne zostały nałożone według wytycznych Komisji w sprawie grzywien z 2006 r. (zob. także notatka informacyjna).

Określając ich wysokość, Komisja wzięła pod uwagę w szczególności wartość zakupionego na skutek naruszenia styrenu, charakter naruszenia, jego zasięg geograficzny oraz czas trwania.

Wszystkie strony, z wyjątkiem jednej, współpracowały z Komisją w ramach programu łagodzenia kar (obwieszczenie Komisji w sprawie łagodzenia kar z 2006 r.):

• spółka INEOS otrzymała pełny immunitet w zamian za ujawnienie kartelu;
• spółki Sunpor, Synthomer Synthos i Trinseo skorzystały z redukcji kar ze względu na współpracę z Komisją w trakcie postępowania.  Na redukcję kary wpływ miał moment podjęcia współpracy oraz stopień, w jakim przedstawione przez przedsiębiorców dowody pomogły Komisji w udowodnieniu istnienia kartelu.

Dodatkowo, zgodnie z obwieszczeniem o postępowaniach ugodowych z 2008 r. Komisja zmniejszyła kary nałożone na przedsiębiorców o dodatkowe 10 %, z uwagi na przyznanie udziału w kartelu oraz odpowiedzialności w tym zakresie.

W poniższej tabeli przedstawiono wysokość kar pieniężnych nałożonych na poszczególnych przedsiębiorców:

 Tło sprawy

Ze względu na zmienność cen styrenu, zamówienia na dostawy tej substancji były często oparte na miesięcznej cenie kontraktowej publikowanej przez ICIS (Independent Commodity Intelligence Services) – agencję dostarczającą informacji o cenach towarów.

Art. 101 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej oraz art. 53 Porozumienia o Europejskim Obszarze Gospodarczym zakazują uczestnictwa w kartelach oraz wszelkich innych praktyk ograniczających konkurencję.

Postępowanie Komisji zostało wszczęte we wrześniu 2017 r. wraz ze złożeniem przez INEOS wniosku na podstawie obwieszczenia Komisji w sprawie łagodzenia kar z 2006 r. Po przeprowadzeniu kontroli w czerwcu 2018 r. kolejni przedsiębiorcy, z wyjątkiem Synbra, złożyli wnioski o zmniejszenie kar.

Po rozwiązaniu kwestii związanych z poufnością, szczegółowe informacje na temat omawianej sprawy będą dostępne pod sygn. AT.40547 w ogólnodostępnym rejestrze spraw z zakresu konkurencji na stronie internetowej Komisji. Dodatkowe informacje na temat działań Komisji przeciwko kartelom znajdują się na stronie poświęconej kartelom.

Postępowanie ugodowe

Dzisiejsza decyzja jest 40. decyzją ugodową od czasu wprowadzenia postępowania ugodowego w sprawach kartelowych w czerwcu 2008 r. (zob. komunikat prasowy i notatka prasowa). W postępowaniu ugodowym w sprawie kartelowej strony przyznają się do udziału w naruszeniu oraz do odpowiedzialności z tego tytułu. Akceptują one również maksymalną kwotę kary, którą zamierza nałożyć Komisja. Postępowania ugodowe w sprawach kartelowych opierają się na rozporządzeniu nr 1/2003 w sprawie ochrony konkurencji i umożliwiają Komisji stosowanie uproszczonej i skróconej procedury. Są one korzystne dla stron z uwagi na szybsze podjęcie decyzji i zmniejszenie wysokości grzywien o 10%.

Program łagodzenia kar

Program Komisji w zakresie łagodzenia kar umożliwia przedsiębiorcom przyznanie się do udziału w kartelu i współpracę z Komisją w toku postępowania. Wnioskodawca może liczyć na znaczne zmniejszenie potencjalnie wysokiej kary albo odstąpienie od jej wymierzenia. Więcej informacji o programie Komisji w zakresie łagodzenia kar można znaleźć tutaj.

Komisja opublikowała niedawno dokument zawierający najczęściej zadawane pytania oraz wyjaśniający politykę i praktykę Komisji w zakresie łagodzenia kar dla potencjalnych wnioskodawców.

Narzędzie dla sygnalistów

Komisja stworzyła narzędzie ułatwiające anonimowe zgłaszanie zachowań antykonkurencyjnych. Narzędzie to zapewnia anonimowość sygnalistów dzięki specjalnie zaprojektowanemu w tym celu systemowi zaszyfrowanych komunikatów, który umożliwia dwukierunkową komunikację. Narzędzie jest dostępne pod tym adresem.

Roszczenia odszkodowawcze

Każda osoba lub spółka, która ucierpiała w wyniku opisanego antykonkurencyjnego zachowania może wytoczyć powództwo przed sądem w państwie członkowskim oraz ubiegać się o odszkodowanie. Zarówno orzecznictwo Trybunału, jak i rozporządzenie Rady nr 1/2003 potwierdzają, że w sprawach prowadzonych przed sądami krajowymi decyzja Komisji stanowi wiążący dowód tego, że dane zachowanie miało miejsce i było bezprawne. Mimo, że Komisja ukarała uczestników kartelu, odszkodowanie może zostać przyznane bez pomniejszenia o karę nałożoną przez Komisję.