Zgodnie z zapowiedzią przewodniczącej Ursuli von der Leyen w jej orędziu o stanie Unii wygłoszonym w środę, Komisja podejmuje dziś ważne kroki w celu zwiększenia swojej suwerenności cyfrowej i otwartej strategicznej autonomii.

Komisja opublikowała zalecenie, wzywając państwa członkowskie do zwiększenia inwestycji w infrastrukturę łączności szerokopasmowej o bardzo dużej przepustowości, w tym sieci 5G, która jest najważniejszym elementem transformacji cyfrowej i podstawą procesu odbudowy. Terminowe wdrożenie sieci 5G stworzy znaczące możliwości gospodarcze w nadchodzących latach, będąc kluczowym atutem konkurencyjności i zrównoważonego rozwoju Europy oraz ważnym czynnikiem mogącym ułatwić świadczenie usług cyfrowych w przyszłości.

Równolegle i w ścisłym powiązaniu z tym zaleceniem Komisja zaproponowała dzisiaj nowe rozporządzenie w sprawie Wspólnego Przesięwzięcia w dziedzinie Europejskich Obliczeń Wielkiej Skali, służące utrzymaniu i wzmocnieniu wiodącej roli Europy w dziedzinie technologii obliczeń superkomputerowych w pobudzaniu całej strategii cyfrowej i zapewnieniu konkurencyjności Unii na świecie.

Wiceprzewodnicząca wykonawcza do spraw Europy na miarę ery cyfrowej Margrethe Vestager powiedziała: Łączność szerokopasmowa i 5G będą stanowić podstawy zielonej i cyfrowej transformacji gospodarki, niezależnie od tego, czy dotyczyć ona będzie transportu i energii, opieki zdrowotnej i edukacji czy produkcji i rolnictwa. Obecny kryzys uświadomił nam dobitnie znaczenie dostępu do bardzo szybkiego internetu w przypadku przedsiębiorstw, służb publicznych i obywateli, ale także potrzebę przyspieszenia tempa rozwoju sieci 5G. Musimy zatem współpracować przy rozwijaniu szybkich sieci bez dalszych opóźnień.  

Komisarz ds. rynku wewnętrznego Thierry Breton powiedział: Choć w czasie pandemii infrastruktura cyfrowa okazała się niezbędna do pomocy obywatelom, służbom publicznym i przedsiębiorstwom w przetrwaniu kryzysu, to tempo inwestycji ostatnio zwolniło. W epoce, gdy dostęp do szerokopasmowego internetu jest dla Europejczyków żywotną usługą, a dla przedsiębiorstw ma geostrategiczne znaczenie, musimy – wraz z państwami członkowskimi – umożliwić i przyspieszyć rozwój bezpiecznych sieci światłowodowych i 5G. Lepsza łączność nie tylko przyczyni się do tworzenia miejsc pracy, pobudzenia zrównoważonego wzrostu gospodarczego i modernizacji gospodarki europejskiej, lecz także pomoże Europie zwiększyć swą odporność i osiągnąć autonomię technologiczną.

W opublikowanym dziś zaleceniu Komisja wzywa państwa członkowskie, by do 30 marca 2021 r. opracowały wspólne podejście, w formie zestawu narzędzi obejmującego najlepsze praktyki, w celu terminowego uruchomienia sieci stacjonarnych i mobilnych o bardzo dużej przepustowości, w tym sieci 5G. Środki te powinny mieć na celu:

• zmniejszenie kosztów i przyspieszenie wdrażania sieci o bardzo dużej przepustowości, w szczególności poprzez usunięcie zbędnych przeszkód administracyjnych;
• terminowe zapewnienie dostępu do widma radiowego 5G i zachęcanie operatorów do inwestowania w rozbudowę infrastruktury sieciowej;
• zwiększenie koordynacji transgranicznej przydziału widma radiowego w celu wspierania innowacyjnych usług 5G, w szczególności w zakresie przemysłu i transportu.

Dzisiejsze zalecenie określa również wytyczne dotyczące najlepszych praktyk w zakresie zapewnienia szybkiego dostępu do widma radiowego na potrzeby sieci 5G, a także ściślejszej koordynacji przydziału widma do celów zastosowań transgranicznych 5G. Ma to szczególne znaczenie do wspierania opartej na sieci i zautomatyzowanej mobilności, a także cyfryzacji przemysłu i inteligentnych fabryk. Do 2025 r. wzmocniona koordynacja transgraniczna i nieprzerwany zasięg sieci 5G poprawi funkcjonowanie głównych szlaków transportowych w Europie, w szczególności połączeń drogowych, kolejowych i wodnych śródlądowych. Do połowy września 2020 r. państwa członkowskie (oraz UK) przydzieliły jednak średnio jedynie 27,5 proc. pionierskich pasm 5G. Istotne jest zatem, aby państwa członkowskie unikały opóźnień w przyznawaniu dostępu do widma radiowego lub ograniczały je do minimum, aby zapewnić terminowe wdrożenie technologii 5G.

W zaleceniu podkreślono również potrzebę zapewnienia bezpieczeństwa i odporności sieci 5G. Państwa członkowskie współpracowały z Komisją i Agencją Unii Europejskiej ds. Cyberbezpieczeństwa (ENISA) przy opracowaniu zestawu środków i planów ograniczania ryzyka, zaprojektowanych w celu skutecznego przeciwdziałania poważnym zagrożeniom dla sieci 5G. W lipcu opublikowano  sprawozdanie z postępu prac.

Zrównoważone wdrożenie sieci służące poprawie łączności

Zalecenie opiera się również na dyrektywie w sprawie ograniczenia kosztów sieci szerokopasmowych. Wspiera ono rozwój szybkich sieci poprzez zmniejszenie kosztów wdrożenia dzięki zharmonizowanym środkom umożliwiającym dostawcom sieci i operatorom sieci wspólne korzystanie z infrastruktury, koordynowanie prac budowlanych i uzyskiwanie zezwoleń niezbędnych do rozmieszczania sieci. W zaleceniu wezwano państwa członkowskie do wymiany i uzgadniania najlepszych praktyk zgodnie z tą dyrektywą, aby:

• wesprzeć prostsze i bardziej przejrzyste procedury wydawania pozwoleń na prace budowlane;
• poprawić przejrzystość odnośnie do istniejącej infrastruktury fizycznej, tak aby operatorzy mieli łatwiejszy dostęp do wszystkich istotnych informacji na temat infrastruktury dostępnej na danym obszarze, oraz usprawnić procedury wydawania pozwoleń za pośrednictwem jednego punktu informacyjnego w administracji organów publicznych;
• rozszerzyć prawa operatorów sieci w zakresie dostępu do istniejącej infrastruktury kontrolowanej przez organy sektora publicznego (tj. budynków, latarni oraz infrastruktury przedsiębiorstw energetycznych i innych przedsiębiorstw użyteczności publicznej) przy instalowaniu elementów służących budowie sieci;
• poprawić skuteczność mechanizmu rozstrzygania sporów związanych z dostępem do infrastruktury.

Lepsza łączność może również zminimalizować wpływ transmisji danych na klimat, a tym samym przyczynić się do osiągnięcia unijnych celów klimatycznych. Państwa członkowskie zachęca się do opracowania kryteriów oceny wpływu przyszłych sieci na środowisko oraz do stworzenia zachęt dla operatorów do wdrażania sieci zrównoważonych pod względem środowiskowym.

Kolejne kroki

W zaleceniu wzywa się państwa członkowskie do określenia i wzajemnego udostępnienia zestawu najlepszych praktyk do 20 grudnia 2020 r. Państwa członkowskie powinny uzgodnić wykaz najlepszych praktyk do 30 marca 2021 r.

Jak zapowiedziano w lutym w strategii "Kształtowanie cyfrowej przyszłości Europy" Komisja planuje dwa dalsze działania w tej dziedzinie:

• aktualizację planu działania w zakresie sieci 5G i 6G w 2021 r. Zaktualizowany plan będzie opierał się na ujętych w obecnym zaleceniu działaniach związanych z widmem i rozszerzy je. Podsumuje dokonane postępy i wyznaczy nowe, ambitne cele w zakresie rozwoju sieci 5G;
• przegląd dyrektywy w sprawie ograniczenia kosztów sieci szerokopasmowych. Kolejne etapy tego procesu to rozpoczęcie jesienią 2020 r. otwartych konsultacji oraz specjalnego badania mającego na celu ocenę obecnej dyrektywy i ocenę skutków kilku wariantów strategicznych.

Kontekst

Zalecenie przyczyni się do osiągnięcia celów określonych w dyrektywie w sprawie ograniczenia kosztów sieci szerokopasmowych oraz w Europeskim kodeksie łączności elektronicznej. Kodeks, którego implementacji do prawa krajowego państw członkowskich należy dokonać do 21 grudnia 2020 r., ma na celu promowanie łączności i dostępu wszystkich obywateli i przedsiębiorstw do sieci o bardzo dużej przepustowości.

Cele UE w zakresie łączności określono w strategii Komisji dotyczącej łączności na rzecz europejskiego społeczeństwa gigabitowego. Do 2025 r. wszystkie główne podmioty stymulujące rozwój społeczno-gospodarczy (tj. szkoły, szpitale, węzły transportowe) powinny mieć łączność gigabitową, wszystkie obszary miejskie i główne szlaki transportu naziemnego powinny być połączone z nieprzerwanym zasięgiem 5G, a wszystkie europejskie gospodarstwa domowe powinny mieć dostęp do łączności o przepustowości co najmniej 100 Mb/s z możliwością zwiększenia jej do prędkości gigabitowych.

Jak ogłoszono w czerwcu, UE finansuje 11 nowych projektów technologicznych i eksperymentalnych, aby umożliwić łączność 5G i jazdę autonomiczną na głównych szlakach drogowych, kolejowych i morskich w Europie.