Jak wynika z opublikowanego przez Komisję badania, wartość sprzedaży produktów rolno-spożywczych i napojów, których nazwy są chronione jako unijne oznaczenia geograficzne, wynosi 74,76 mld euro. Ponad jedna piąta tej kwoty związana jest z wywozem towarów poza Unię. W badaniu stwierdzono, że wartość sprzedaży produktu o chronionej nazwie jest średnio dwukrotnie wyższa niż w przypadku podobnych produktów bez certyfikatu. 

Komisarz ds. rolnictwa, Janusz Wojciechowski, powiedział: Europejskie oznaczenia geograficzne odzwierciedlają bogactwo i różnorodność produktów, jakie oferuje europejski sektor rolnictwa. Korzyści dla producentów są oczywiste. Mogą sprzedawać produkty o wyższej wartości konsumentom, którzy szukają autentycznych produktów regionalnych. Oznaczenia geograficzne są ważnym elementem naszych umów handlowych. Chroniąc produkty na całym świecie, zapobiegamy nieuczciwemu stosowaniu ich nazw i podtrzymujemy renomę europejskich produktów rolno-spożywczych i napojów. Oznaczenia geograficzne chronią wartość lokalną w skali globalnej.

Europejska żywność słynie z bezpieczeństwa, bogactwa w wartości odżywcze i wysokiej jakości. Tradycyjne metody produkcji przyczyniają się do osiągnięcia celu UE, jakim jest również wyznaczenie światowego standardu dla zrównoważonego charakteru produkcji żywności.

Unijne systemy jakości mają na celu ochronę nazw konkretnych produktów i promowanie ich wyjątkowych właściwości związanych z pochodzeniem geograficznym oraz wiedzy fachowej, którą dysponuje dany region. Nazwy te stanowią część unijnego systemu praw własności intelektualnej chroniącego takie produkty przed próbami podrabiania lub niewłaściwego użycia ich nazw. Produkty rolno-spożywcze i wina są chronione jako chronione nazwy pochodzenia (ChNP) lub chronione oznaczenia geograficzne (ChOG), a napoje spirytusowe – jako oznaczenia geograficzne. Unia Europejska chroni także „gwarantowane tradycyjne specjalności” (GTS), które podkreślają tradycyjne cechy produktu bez wiązania go z określonym obszarem geograficznym. Wartość sprzedaży produktów rolnych i środków spożywczych oznaczonych jako GTS wynosi 2,3 mld euro.

Badanie obejmowało wszystkie 3207 chronionych nazw produktów w 28 państwach członkowskich UE pod koniec 2017 r. (pod koniec marca 2020 r. łączna liczba chronionych nazw wzrosła do 3322). W badaniu stwierdzono, że wartość sprzedaży produktu o chronionej nazwie jest średnio dwukrotnie wyższa niż w przypadku podobnych produktów bez certyfikatu. 

Z badania wynika też, że producenci odnoszą wyraźne korzyści w postaci lepszego marketingu i wyższej sprzedaży, co wynika z wysokiej jakości i renomy tych produktów oraz gotowości konsumentów do zapłacenia za autentyczny produkt.

Poniżej przedstawiono główne ustalenia badania:

• Znacząca wartość sprzedaży: Wartość sprzedaży produktów posiadających oznaczenia geograficzne oraz produktów będących gwarantowanymi tradycyjnymi specjalnościami oszacowano łącznie w 2017 r. na 77,15 mld euro, tj. 7 proc. całkowitej wartości sprzedaży europejskiego sektora żywności i napojów, szacowanego na 1101 mld euro w 2017 r. Wina stanowiły ponad połowę tej wartości (39,4 mld euro), produkty rolne i środki spożywcze – 35 proc. (27,34 mld euro), a napoje spirytusowe – 13 proc. (10,35 mld euro). Spośród 3 207 produktów, których nazwy były zarejestrowane w 2017 r. (zarówno jako oznaczenia geograficzne, jak i jako GTS), 49 proc. stanowiły wina, 43 proc. – produkty rolno-spożywcze, a 8 proc. – napoje spirytusowe.
• Wyższa premia z tytułu sprzedaży produktów chronionych: wartość sprzedaży produktów objętych badaniem była średnio dwukrotnie wyższa niż wartość sprzedaży podobnych produktów bez oznaczenia. W przypadku win przebicie cenowe było 2,85-krotne, napojów spirytusowych 2,52-krotne, a produktów rolnych i środków spożywczych 1,5-krotne.
• Prawdziwie europejska polityka: każdy kraj UE wytwarza produkty, których nazwy są chronione na szczeblu UE i które są przykładem tradycyjnego dziedzictwa kulinarnego regionów i siłą napędową krajowego sektora rolno-spożywczego.
• Wywóz produktów chronionych oznaczeniami geograficznymi: produkty objęte oznaczeniami geograficznymi stanowią 15,5 proc. całkowitego unijnego wywozu produktów rolno-spożywczych. Wina pozostały najważniejszym produktem zarówno pod względem całkowitej wartości sprzedaży (51 proc.), jak i handlu zewnętrznego (50 proc.). Głównymi odbiorcami unijnych produktów z oznaczeniami geograficznymi są Stany Zjednoczone, Chiny i Singapur, do których trafia połowa wartości wywozu tych produktów.

W celu zapewnienia, by unijna polityka w zakresie jakości nadal przynosiła jak najlepsze rezultaty, od 4 listopada 2019 r. do 3 lutego 2020 r. przeprowadzono internetowe konsultacje publiczne, które miały na celu zebranie od zainteresowanych stron informacji zwrotnych na temat prowadzonej polityki. Jednym z najważniejszych ustaleń konsultacji była zgoda większości respondentów co do tego, że unijne systemy jakości przynoszą korzyści producentom i konsumentom. Sprawozdanie podsumowujące zawiera szczegółowy przegląd informacji zwrotnych otrzymanych w wyniku konsultacji publicznych.

Kontekst

Chroniona nazwa pochodzenia (ChNP), chronione oznaczenie geograficzne (ChOG) i oznaczenia geograficzne napojów spirytusowych gwarantują konsumentom, że dane produkty są rzeczywiście wytwarzane w danym regionie pochodzenia z wykorzystaniem wiedzy fachowej i technik, którymi dysponuje dany region. Główna różnica między ChNP i ChOG dotyczy tego, w jakim zakresie surowce pochodzą z danego obszaru lub jakie etapy procesu produkcji realizowane są obowiązkowo w danym regionie. Do znanych europejskich oznaczeń geograficznych należą m.in.: bawarskie piwo, szampan, irlandzka whiskey, oliwki z regionu Kalamata, polska wódka czy sery Parmigiano Reggiano, Manchego oraz Roquefort.

Z drugiej strony gwarantowana tradycyjna specjalność podkreśla tradycyjne aspekty, takie jak tradycyjna metoda produkcji czy tradycyjny skład, bez powiązania z określonym obszarem geograficznym. Przykłady słynnych gwarantowanych tradycyjnych specjalności to: Bacalhau de Cura Tradicional Portuguesa, Amatriciana tradizionale, Hollandse maatjesharing i Kriek.

UE zawarła ponad 30 umów międzynarodowych, które umożliwiają uznawanie wielu unijnych oznaczeń geograficznych w państwach trzecich oraz pozaunijnych oznaczeń geograficznych w UE. Oznaczenie geograficzne odgrywają coraz większą rolę w negocjacjach handlowych UE z państwami trzecimi. Komisja przeznacza ponadto blisko 50 mln euro rocznie na promocję wysokiej jakości produktów w UE i na świecie.