Wizja i oczekiwania Parlamentu dotyczące budżetu UE na lata 2028-2034 zostały przedstawione w rezolucji przyjętej przez posłów w środę 8 maja 2025 r.

• Budżet na okres po 2027 r. musi odzwierciedlać obecne realia geopolityczne, gospodarcze i środowiskowe oraz być elastyczny.
• Podejście Komisji w sprawie "jednolitego planu krajowego" nie może być podstawą wydatków w państwach członkowskich.
• Mega-fundusze łączące istniejące programy nie są rozwiązaniem.
• Potrzebna jest odpowiedzialność parlamentarna, przy przydzielaniu i śledzeniu funduszy.

Wizja i oczekiwania Parlamentu dotyczące budżetu UE na lata 2028-2034 zostały przedstawione w rezolucji przyjętej przez posłów w środę.

W tekście, przyjętym 317 głosami za, 206 przeciw, przy 123 wstrzymującymi się, posłowie wzywają do znacznie większych ambicji przy tworzeniu wieloletnich ram finansowych (WRF), aby mogły spełnić rosnące oczekiwania obywateli UE w obliczu globalnej niestabilności. Obecny pułap wydatków w wysokości 1% dochodu narodowego brutto UE-27 nie jest wystarczający do sprostania rosnącej liczbie kryzysów i wyzwań, twierdzą posłowie. Dodają, że w obliczu wycofywania się Stanów Zjednoczonych ze swojej globalnej roli, wydatki będą musiały odzwierciedlać wojnę Rosji przeciwko Ukrainie, bardzo trudne warunki gospodarcze i społeczne, lukę w konkurencyjności oraz pogarszający się kryzys klimatyczny i bioróżnorodności.

Nie dla pojedynczych planów krajowych

Parlament odrzuca pomysł Komisji dotyczący powielenia modelu "jednego planu krajowego na państwo członkowskie" zastosowanego przy Instrumencie na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności. Zamiast tego posłowie wzywają do stworzenia struktury zapewniającej przejrzystość i odpowiedzialność parlamentarną oraz angażującej władze regionalne i lokalne oraz wszystkie zainteresowane podmioty. Rezolucja potwierdza również rolę polityki spójności w pogłębianiu jednolitego rynku, zmniejszaniu nierówności i zwalczaniu ubóstwa.

Konkurencyjność i obrona

Posłowie uważają, że proponowany "fundusz konkurencyjności" - który połączyłby kilka istniejących programów - jest nieadekwatny. Zamiast tego wzywają do utworzenia nowego, ukierunkowanego funduszu zaprojektowanego w celu pobudzenia inwestycji prywatnych i publicznych poprzez wspierane przez UE mechanizmy zmniejszania ryzyka. Zwiększone wydatki na obronność są konieczne, ale nie mogą one wpływać na wydatki socjalne i środowiskowe ani długofalowe polityki.

Uproszczenie, elastyczność i praworządność

Następny długoterminowy budżet musi ograniczyć niepotrzebną biurokrację dotykającą beneficjentów, ale nie może dawać Komisji większej swobody bez demokratycznej kontroli Parlamentu. Prostszy budżet musi być bardziej przejrzysty, twierdzą posłowie.

Kluczowa jest również elastyczność wydatków - zdolności reagowania kryzysowego muszą być wbudowane w budżet dla każdego obszaru polityki, z wyodrębnioną pomocą humanitarną. Następny budżet powinien obejmować dwa specjalne instrumenty: jeden na pomoc w przypadku klęsk żywiołowych, a drugi na inne nieprzewidziane wyzwania. Posłowie nalegają, aby dostęp do funduszy był powiązany z poszanowaniem wartości UE i praworządności oraz opowiadają się za inteligentnym mechanizmem warunkowości, aby uniknąć karania beneficjentów za działania ich rządów.

Spłata zadłużenia i wspólne zaciąganie pożyczek

Posłowie nalegają, aby spłata kosztów pożyczek NextGenerationEU nie zagrażała finansowaniu kluczowych priorytetów UE. Wzywają do wyraźnego oddzielenia spłaty zadłużenia od wydatków na programy i wzywają Radę do przyjęcia nowych, realnych źródeł dochodów. Wspólne zaciąganie pożyczek jest postrzegane jako realne narzędzie rozwiązywania kryzysów w całej UE, takich jak bezpieczeństwo i obrona.