Komisja przedstawiła plan działania SAMIRA - strategiczny program dotyczący medycznych zastosowań promieniowania jonizującego. Plan poprawi koordynację na szczeblu UE, zagwarantuje, że technologie radiologiczne i jądrowe będą nadal stosowane z korzyścią dla zdrowia obywateli UE, oraz przyczyni się do walki z rakiem i innymi chorobami. Plan działania jest pierwszym krokiem wynikającym z europejskiego planu walki z rakiem, przyjętego przez Komisję w dniu 3 lutego.

Komisarz do spraw energii Kadri Simson powiedziała: Obecna pandemia przypomniała nam wszystkim o znaczeniu zdrowia i potrzebie uczynienia wszystkiego, co w naszej mocy, aby zwiększyć dobrobyt naszych obywateli. Bezpieczne technologie radiologiczne i jądrowe stosowane w celach medycznych są bardzo przydatnym narzędziem i przynoszą już korzyści setkom milionów pacjentów w całej Europie. Plan działania zagwarantuje, że UE będzie nadal światowym liderem w dostarczaniu medycznych izotopów promieniotwórczych oraz w opracowywaniu diagnostyki i terapii radiologicznych, przy zastosowaniu najwyższych standardów jakości i bezpieczeństwa. 

Komisarz ds. zdrowia i bezpieczeństwa żywności Stella Kyriakides powiedziała: Dzięki europejskiemu planowi walki zapewnimy większą liczbę badań przesiewowych i lepsze monitorowanie. W tym celu potrzebujemy bezpiecznej i wysokiej jakości technologii radiologicznej. Obrazowanie radiologiczne jest niezbędne do wczesnego wykrywania i diagnozowania nowotworów, a ponad połowa pacjentów chorych na raka zostanie poddana radioterapii. Jest to stale obecny element życia pacjenta chorego na raka. Plan działania SAMIRA jest pierwszym rezultatem w ramach europejskiego planu walki z rakiem i stanowi doskonały przykład współpracy między podmiotami działającymi w dziedzinie energii, zdrowia i nauki. 

Plan działania SAMIRA zapewnia obywatelom UE dostęp do wysokiej jakości medycznych technologii radiologicznych i jądrowych, z zachowaniem najwyższych standardów bezpieczeństwa. W planie określono działania i środki w trzech kluczowych obszarach: (i) zabezpieczenie dostaw radioizotopów medycznych, (ii) poprawa jakości i bezpieczeństwa promieniowania w medycynie oraz (iii) ułatwianie innowacji i rozwoju technologicznego zastosowań promieniowania jonizującego w medycynie. Obejmuje on m.in. następujące działania:

• Komisja ustanowi inicjatywę dotyczącą europejskiej doliny izotopów promieniotwórczych (ERVI), aby utrzymać wiodącą pozycję Europy w dostawach izotopów promieniotwórczych do zastosowań medycznych oraz przyspieszyć rozwój i wprowadzanie nowych izotopów promieniotwórczych i metod produkcji.
• Komisja uruchomi europejską inicjatywę na rzecz jakości i bezpieczeństwa medycznych zastosowań promieniowania jonizującego, aby zapewnić, by diagnostyczne i terapeutyczne zastosowania promieniowania jonizującego w państwach członkowskich były zgodne z najwyższymi standardami.
• Komisja stworzy synergię między programem badawczo-szkoleniowym Euratomu a grupą polityk „Zdrowie” programu badawczego UE „Horyzont Europa” poprzez opracowanie i wdrożenie planu badań w zakresie medycznych zastosowań technologii jądrowych i radiologicznych.

Kontekst

W walce z rakiem kluczową rolę odgrywają różnorodne technologie jądrowe i radiologiczne. Mammografia, tomografia komputerowa i inne formy obrazowania radiologicznego to technologie niezbędne na wszystkich etapach leczenia nowotworów. Radioterapia jest jedną z najskuteczniejszych, najwydajniejszych i powszechnie stosowanych terapii przeciwnowotworowych dostępnych dla pacjentów i lekarzy. Medycyna nuklearna jest rutynowo stosowana do diagnozowania raka i działań następczych, a także w coraz większym stopniu dostępna w leczeniu nowotworów.

Dzięki swojej wyjątkowej sieci dostaw, rozwojowi innowacyjnych technologii i silnemu zaangażowaniu w badania kliniczne Europa odgrywa kluczową rolę w dziedzinie medycyny nuklearnej. UE jest głównym dostawcą izotopów promieniotwórczych do zastosowań medycznych na świecie, a jej udział w rynku niektórych najczęściej stosowanych izotopów wynosi ponad 60 proc. Z UE pochodzi część niedawnych znaczących osiągnięć farmaceutycznych i klinicznych w dziedzinie medycyny nuklearnej stosowanej w leczeniu nowotworów.

Działania i inicjatywy planu działania SAMIRA opierają się na istniejących ramach prawnych. Plan działania będzie realizowany za pomocą instrumentów i programów w dziedzinie energii, zdrowia oraz badań naukowych i innowacji.