Komisja przyjęła drugi plan strategiczny dla programu „Horyzont Europa”.

W planie zapowiedzianym podczas przewodnich Dni Badań Naukowych i Innowacji określono trzy kluczowe kierunki strategiczne unijnego finansowania badań naukowych i innowacji na ostatnie trzy lata programu (2025–2027):

• Transformacja ekologiczna;
• Transformacja cyfrowa;
• Bardziej odporna, konkurencyjna, inkluzywna i demokratyczna Europa.

Kierunki te mają na celu sprostanie kluczowym globalnym wyzwaniom, takim jak zmiana klimatu, utrata różnorodności biologicznej, transformacja cyfrowa i starzenie się społeczeństwa.

Otwarta strategiczna autonomia i zapewnienie wiodącej roli Europy w opracowywaniu i wdrażaniu technologii krytycznych to nadrzędne zasady, które mają zastosowanie we wszystkich trzech kluczowych kierunkach strategicznych.

Plan strategiczny zwiększa ambicje programu „Horyzont Europa” w zakresie różnorodności biologicznej i zobowiązuje się do przeznaczenia 10 % całkowitego budżetu programu „Horyzont Europa” na lata 2025–2027 na tematy związane z różnorodnością biologiczną. To nowe zobowiązanie stanowi uzupełnienie istniejących celów w zakresie wydatków na klimat (35 % w całym okresie trwania programu „Horyzont Europa”) i głównych działań cyfrowych (13 mld EUR w tym samym okresie).

W planie strategicznym określono dziewięć nowych, współfinansowanych i współprogramowanych partnerstw europejskich: Zdrowie mózgu, lasy i leśnictwo na rzecz zrównoważonej przyszłości, innowacyjne materiały dla UE, surowce na rzecz zielonej i cyfrowej transformacji, odporne dziedzictwo kulturowe, przemiany społeczne i odporność, fotowoltaika słoneczna, wyroby włókiennicze przyszłości i światy wirtualne.

Plan strategiczny zawiera również przegląd realizacji misji UE w pierwszych latach ich realizacji i wprowadza instrument nowego europejskiego Bauhausu (NEB). Nowy europejski Bauhaus to pionierski ruch, który łączy obywateli, gminy, ekspertów, przedsiębiorstwa, uniwersytety i instytucje w celu ponownego wyobrażenia i wspólnego zapewnienia zrównoważonego i sprzyjającego włączeniu społecznemu życia w Europie i poza nią. Biorąc pod uwagę przekrojowy charakter nowego europejskiego Bauhausu i jego treści w zakresie badań naukowych i innowacji, nowy europejski Bauhaus zostanie wdrożony jako zagadnienie przekrojowe w programach prac programu „Horyzont Europa” na lata 2025–2027. Ten komponent badań naukowych i innowacji zostanie uzupełniony komponentem wdrażania, który będzie realizowany dzięki synergii z innymi programami UE. Te dwa komponenty będą zwane łącznie „instrumentem NB”.

Plan dotyczy szeregu konkretnych kwestii, takich jak równowaga badań naukowych i innowacji oraz integracja nauk społecznych i humanistycznych. Jeżeli chodzi o pierwszą z nich, plan strategiczny zobowiązuje się do zapewnienia zrównoważonego wsparcia dla działań o różnym stopniu dojrzałości i gotowości technologicznej, począwszy od badań opartych na generowaniu wiedzy i na wczesnym etapie po innowacje, po działania demonstracyjne i pierwsze wdrożenie, np. w regionach modelowych, żywych laboratoriach i sztandarowych projektach. Zobowiązuje się również do wzmocnienia opartych na współpracy projektów badawczych o niskim poziomie gotowości technologicznej i poziomach dojrzałości w ramach filaru II.

Skuteczna integracja nauk społecznych i humanistycznych we wszystkich klastrach, w tym we wszystkich misjach i partnerstwach, jest kluczową zasadą programu. Znajduje to odzwierciedlenie w wskazywaniu konkretnych tematów i zwracaniu się o ocenę ich skutków społecznych. Nauki społeczne i humanistyczne zostaną włączone do odpowiednich projektów, od ich opracowania do wyboru i oceny.

Kolejne kroki

Kluczowe kierunki strategiczne to zasady przewodnie programu „Horyzont Europa” i będą wdrażane za pośrednictwem programów prac. W programach prac określono możliwości finansowania działań w zakresie badań naukowych i innowacji w drodze tematycznych zaproszeń do składania wniosków i tematów.

Główny program prac programu „Horyzont Europa” na 2025 r. zostanie opracowany zgodnie z kierunkami nowo przyjętego planu strategicznego. W kwietniu 2024 r. Komisja uruchomi możliwość przekazywania informacji zwrotnych na temat programu prac na 2025 r., dostępną dla wszystkich zainteresowanych stron.

Kontekst ogólny

Plan strategiczny programu „Horyzont Europa” na lata 2025–2027 opiera się na dogłębnej analizie przeprowadzonej przez służby Komisji, w tym na analizie luk dotyczących brakujących tematów i potencjalnych luk w obszarach interwencji przewidzianych w podstawie prawnej programu „Horyzont Europa”. Plan strategiczny został współtworzony przez służby Komisji i opracowany wspólnie z Parlamentem Europejskim, państwami członkowskimi i krajami stowarzyszonymi, a także ponad 2000 zainteresowanych stron i obywateli, którzy wnieśli wkład na różnych etapach procesu planowania strategicznego programu „Horyzont Europa”, takich jak największe w historii konsultacje publiczne na temat europejskich programów ramowych w zakresie badań naukowych i innowacji.