Komisja Europejska podjęła decyzję o przedłużeniu do 31 grudnia 2021 r. okresu obowiązywania tymczasowych ram pomocy państwa, przyjętych 19 marca 2020 r., aby wesprzeć gospodarkę w związku z pandemią koronawirusa. Komisja postanowiła również rozszerzyć zakres tymczasowych ram poprzez podwyższenie określonych w nich pułapów oraz dopuszczenie przekształcenia niektórych instrumentów zwrotnych w dotacje bezpośrednie do końca przyszłego roku.

Wiceprzewodnicząca wykonawcza Margrethe Vestager, odpowiedzialna za politykę konkurencji, stwierdziła: Ponieważ wbrew naszym oczekiwaniom pandemia koronawirusa nie ustępuje, musimy nadal dbać o to, by państwa członkowskie mogły zapewnić przedsiębiorstwom niezbędne wsparcie. Dziś przedłużyliśmy okres stosowania tymczasowych ram do końca roku. Podwyższyliśmy również pułapy określone w tymczasowych ramach dla niektórych środków oraz wprowadziliśmy zapisy zachęcające do korzystania z instrumentów zwrotnych, umożliwiając później przekształcenie niektórych pożyczek i innych instrumentów zwrotnych w dotacje bezpośrednie. W ten sposób umożliwiamy państwom członkowskim wspieranie ich gospodarek z wykorzystaniem z pełnej elastyczności, jaką przewidują zasady pomocy państwa, a jednocześnie ograniczamy zakłócenia konkurencji.

Przedłużenie okresu obowiązywania tymczasowych ram

Komisja nieustannie analizuje potrzebę dalszego dostosowania tymczasowych ram. Miały one wygasnąć 30 czerwca 2021 r., z wyjątkiem środków służących dokapitalizowaniu, które mogły być przyznawane do 30 września 2021 r. W związku z utrzymywaniem się i ewolucją pandemii koronawirusa dzisiejsza zmiana ma na celu przedłużenie do 31 grudnia 2021 r. okresu obowiązywania wszystkich środków określonych w tymczasowych ramach, w tym środków służących dokapitalizowaniu.

Wyższe pułapy pomocy

Biorąc pod uwagę utrzymującą się niepewność gospodarczą i przedłużające się okresy obowiązywania środków ograniczających działalność gospodarczą, które rządy wprowadzają, aby powstrzymać rozprzestrzenianie się wirusa, dzisiejsza zmiana obejmuje również podwyższenie pułapów określonych w tymczasowych ramach w odniesieniu do niektórych środków wsparcia:

• Jeżeli chodzi o ograniczone kwoty pomocy przyznanej na podstawie tymczasowych ram, w praktyce następuje podwojenie dotychczasowych pułapów na przedsiębiorstwo (z uwzględnieniem dostępności wsparcia de minimis). Nowe pułapy wynoszą 225 tys. euro na przedsiębiorstwo zajmujące się produkcją podstawową produktów rolnych (wcześniej 100 tys. euro), 270 tys. euro na przedsiębiorstwo prowadzące działalność w sektorze rybołówstwa i akwakultury (poprzednio 120 tys. euro) oraz 1,8 mln euro na przedsiębiorstwo prowadzące działalność we wszystkich innych sektorach (wcześniej 800 tys. euro). Podobnie jak wcześniej, tego rodzaju pomoc można łączyć z pomocą de minimis w wysokości do 200 tys. euro na przedsiębiorstwo (do 30 tys. euro na przedsiębiorstwo prowadzące działalność w sektorze rybołówstwa i akwakultury oraz do 25 tys. euro na przedsiębiorstwo prowadzące działalność w sektorze rolnym) w okresie trzech lat obrotowych, z zastrzeżeniem spełnienia odpowiednich wymogów dotyczących pomocy de minimis.
• W przypadku przedsiębiorstw szczególnie dotkniętych kryzysem związanym z koronawirusem, które w okresie kwalifikowalności odnotowały spadek obrotów o co najmniej 30% w porównaniu z tym samym okresem 2019 r., państwo może pokryć część kosztów stałych, których przedsiębiorstwa nie są w stanie pokryć ze swoich dochodów, w kwocie do 10 mln euro na przedsiębiorstwo (wcześniej 3 mln euro).

Przekształcenie instrumentów zwrotnych w dotacje bezpośrednie

Komisja umożliwi także państwom członkowskim do 31 grudnia 2022 r. przekształcenia instrumentów zwrotnych (np. gwarancji, pożyczek, zaliczek zwrotnych) przyznanych na podstawie tymczasowych ram w inne formy pomocy, takie jak dotacje bezpośrednie, o ile zostaną spełnione warunki określone w tymczasowych ramach. Zasadniczo takie przekształcenie nie może przekroczyć nowych pułapów w odniesieniu do ograniczonych kwot pomocy (225 tys. euro na przedsiębiorstwo prowadzące działalność w sektorze rybołówstwa i akwakultury, 270 tys. euro na przedsiębiorstwo prowadzące działalność w sektorze rybołówstwa i akwakultury oraz 1,8 mln euro na przedsiębiorstwo prowadzące działalność we wszystkich innych sektorach). Celem tego jest zachęcenie państw członkowskich, aby w pierwszej kolejności jako formę pomocy wybierały instrumenty zwrotne.

Przedłużenie okresu obowiązywania tymczasowego usunięcia wszystkich państw z listy państw o ryzyku zbywalnym zawartej w komunikacie w sprawie krótkoterminowego ubezpieczenia kredytów eksportowych

Ponadto, biorąc pod uwagę dalszy ogólny brak wystarczającej zdolności sektora prywatnego do zapewnienia ochrony ubezpieczeniowej wszelkiego ekonomicznie uzasadnionego ryzyka związanego z eksportem do państw znajdujących się na liście państw o ryzyku zbywalnym, w ramach przyjętych zmian przedłużono do 31 grudnia 2021 r. okres obowiązywania tymczasowego usunięcia wszystkich państw z listy państw o ryzyku zbywalnym zawartej w komunikacie w sprawie krótkoterminowego ubezpieczenia kredytów eksportowych (przed zmianą okres ten miał upłynąć 30 czerwca 2021 r.).

Podstawowe informacje o tymczasowych ramach i bieżących pracach mających wesprzeć wdrażanie Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności

19 marca 2020 r. na podstawie art. 107 ust. 3 lit. b) Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej Komisja przyjęła nowe Tymczasowe ramy pomocy państwa, aby wesprzeć gospodarkę w związku z pandemią koronawirusa. Tymczasowe ramy po raz pierwszy zmieniono 3 kwietnia 2020 r., aby zwiększyć możliwości udzielenia wsparcia publicznego na rzecz badań, testów i produkcji wyrobów służących zwalczaniu pandemii koronawirusa oraz aby chronić miejsca pracy i dalej wspierać gospodarkę. Kolejne zmiany wprowadzono 8 maja 2020 r., aby umożliwić stosowanie środków służących dokapitalizowaniu i środków w formie długu podporządkowanego, oraz 29 czerwca 2020 r., aby dalej wspierać mikroprzedsiębiorstwa, małe przedsiębiorstwa i start-up'y oraz aby pobudzić inwestycje prywatne. 13 października 2020 r. Komisja przyjęła czwarte zmiany w celu przedłużenia okresu obowiązywania tymczasowych ram oraz umożliwienia udzielania pomocy na pokrycie części niepokrytych kosztów stałych przedsiębiorstw dotkniętych kryzysem.

Ramy te opierają się na stwierdzeniu, że cała unijna gospodarka jest dotknięta poważnymi zakłóceniami. Umożliwiają one państwom członkowskim wspieranie ich gospodarek z wykorzystaniem z pełnej elastyczności, jaką przewidują zasady pomocy państwa, a równocześnie ograniczają negatywne skutki dla równych warunków działania na jednolitym rynku.

Ponadto, w miarę jak Europa odchodzi od zarządzania kryzysowego i zmierza w kierunku odbudowy gospodarczej, kontrola pomocy państwa będzie także towarzyszyć wdrażaniu Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności oraz je wspierać. W związku z tym 21 grudnia 2020 r. Komisja opublikowała szereg modeli zawierających wskazówki dotyczące pomocy państwa. Obejmują one kilka rodzajów projektów inwestycyjnych zgodnie z „europejskimi inicjatywami przewodnimi” przestawionymi w ogłoszonej przez Komisję rocznej strategii zrównoważonego wzrostu gospodarczego na 2021 r. Modele te mają wspomóc państwa członkowskie w opracowywaniu krajowych planów odbudowy zgodnie z unijnymi zasadami pomocy państwa: Komisja będzie traktować oceny zgłoszeń środków pomocy państwa, jakie otrzymuje od państw członkowskich w związku z Instrumentem na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności, w sposób priorytetowy.

Ponadto państwa członkowskie, które zamierzają zmodyfikować istniejące środki pomocy, aby przedłużyć ich okres obowiązywania do 31 grudnia 2021 r., zwiększyć ich budżet lub dostosować je do tymczasowych ram w wersji ze zmianami wprowadzonymi w dniu dzisiejszym (obejmującej wyższe pułapy pomocy na przedsiębiorstwo), mogą zgłosić takie zmiany w zgłoszeniu grupowym. Zmniejszy to obciążenie administracyjne państw członkowskich.