Infraestruturas de Portugal (IP) podpisuje 30-letnią umowę koncesyjną na budowę i utrzymanie odcinka linii kolei dużych prędkości Porto–Oiã.

Europejski Bank Inwestycyjny (EBI) podpisał umowę o finansowaniu w wysokości 875 mln euro z łącznej kwoty 3 mld euro zatwierdzonej przez EBI w celu wsparcia tej strategicznej infrastruktury dla Portugalii i UE. Linia kolejowa dużych prędkości Lizbona-Porto skróci czas podróży między dwoma miastami z około 3 godzin do 1 godziny 15 minut, obsługując około 10 milionów pasażerów rocznie. Finansowanie EBI jest największą pojedynczą umową podpisaną w ramach InvestEU, sztandarowego programu UE mającego na celu uruchomienie inwestycji o wartości ponad 372 mld euro do 2027 r.

Budowa linii dużych prędkości Lizbona–Porto stanowi decydujący krok w związku z podpisaniem koncesji i finansowaniem pierwszego odcinka łączącego Porto–Oiã. Podpisy zostały ogłoszone podczas wspólnej ceremonii, która odbyła się dziś w siedzibie Infraestruturas de Portugal (IP), podmiotu publicznego odpowiedzialnego za zarządzanie portugalską siecią kolejową.

IP i Avan Norte- Gestao Da Ferrovia de Alta Velocidade, przedsiębiorstwo założone przez konsorcjum LusoLAV, podpisały 30-letnią umowę koncesyjną na zaprojektowanie, budowę i utrzymanie odcinka linii kolei dużych prędkości Lizbona–Porto Porto–Oiã. Ta sekcja jest częścią etapu 1 projektu.

Europejski Bank Inwestycyjny (EBI) podpisał z Avan Norte- Gestao Da Ferrovia de Alta Velocidade umowę o finansowaniu w wysokości 875 mln euro na wsparcie budowy odcinka Porto–Oiã. Jest to pierwsza transza całkowitego pakietu finansowania w wysokości 3 mld euro zatwierdzonego przez EBI w 2024 r. w celu wsparcia budowy nowego szybkiego połączenia między dwoma największymi miastami Portugalii.

Podczas uroczystości EBI i IP podpisały również umowę wykonawczą w celu zapewnienia ścisłego wsparcia i koordynacji między obiema instytucjami oraz wzmocnienia wspólnego zobowiązania do pomyślnej realizacji tego transformacyjnego projektu.

Ten kamień milowy oznacza rozpoczęcie największej inwestycji infrastrukturalnej w Portugalii w ostatnich dziesięcioleciach. Nowa linia dużych prędkości zwiększy wydajność i przepustowość połączenia kolejowego między Lizboną a Porto, poprawi połączenia regionalne i międzynarodowe oraz przyczyni się do większej spójności terytorialnej.

Po uruchomieniu linia kolei dużych prędkości skróci czas podróży między Lizboną a Porto z około 3 godzin do 1 godziny 15 minut, obsługując około 10 milionów pasażerów rocznie. Przyczyni się również do znacznego ograniczenia emisji związanych z transportem, przyczyniając się do realizacji celów klimatycznych UE i celów w zakresie zrównoważonej mobilności.

Dzięki znacznemu ograniczeniu emisji z transportu projekt promuje zrównoważoną mobilność i cele klimatyczne Unii Europejskiej. Projekt wzmacnia rolę EBI jako banku klimatycznego i przyczynia się do nowoczesnej polityki spójności, dwóch strategicznych priorytetów i przekrojowych celów politycznych grupy EBI określonych w jej strategicznym planie działania na lata 2024–2027. Finansowanie EBI jest wspierane przez InvestEU, sztandarowy program UE mający na celu uruchomienie dodatkowych inwestycji o wartości ponad 372 mld euro w latach 2021–2027. Finansowanie to jest największą pojedynczą umową podpisaną w ramach InvestEU przez EBI.

Przewodnicząca grupy EBI Nadia Calviño powiedziała: „EBI zobowiązuje się do wspierania Portugalii w łączeniu Lizbony i Porto pociągiem dużych prędkości. To jest prawdziwa zmiana gry. Jest to pierwszy pociąg dużych prędkości, który zostanie zbudowany w tym kraju i znacznie poprawi życie ludzi, których czas podróży zostanie skrócony z prawie trzech godzin do nieco ponad jednej godziny.

„Linie kolei dużych prędkości, wraz z nowym portem lotniczym w Lizbonie, są największymi projektami, jakie kraj ten podejmie w tym stuleciu, i są kluczowymi czynnikami wzrostu gospodarczego Portugalii. Są to projekty, które cieszą się szerokim konsensusem krajowym.  W związku z tym kluczowe jest, aby rząd zajął zdecydowane stanowisko w sprawie kolei dużych prędkości oraz, bardziej ogólnie, w sprawie znaczenia inwestycji w koleje, zgodnie z parlamentem i wolą narodu portugalskiego. Dla mnie jest to wielki znak dojrzałości demokratycznej" - powiedział Miguel Pinto Luz, minister infrastruktury i mieszkalnictwa.

Wiceprzewodnicząca wykonawcza Komisji Europejskiej do spraw czystej, sprawiedliwej i konkurencyjnej transformacji Teresa Ribera stwierdziła: Linia dużych prędkości Lizbona–Porto jest inwestycją, która odzwierciedla zdolność Europy do działania w momencie wymagającym spójności i ambicji. Pokazuje on, w jaki sposób decyzje dotyczące infrastruktury są ściśle powiązane z naszymi celami klimatycznymi, naszą spójnością terytorialną i naszą konkurencyjnością. Wiemy, że te przemiany wymagają zobowiązań na dużą skalę, ale wymagają również, abyśmy dokonywali wyborów zgodnych z naszą odpowiedzialnością wobec obywateli europejskich, teraz i w nadchodzących dziesięcioleciach.

Europejski komisarz ds. zrównoważonego transportu i turystyki Apostolos Tzitzikostas powiedział: Linia dużych prędkości Lizbona–Porto jest dobrym przykładem na to, w jaki sposób zrównoważony transport łączy regiony, ogranicza emisje i poprawia jakość życia. Ten duży projekt, jako pierwszy tego rodzaju w Portugalii, stanowi podstawę ukończenia transeuropejskiej sieci transportowej (TEN-T) wzdłuż korytarza atlantyckiego. Wspierany kwotą 813 mln euro z instrumentu „Łącząc Europę” i realizowany w ramach ścisłej współpracy między władzami portugalskimi, EBI i Komisją Europejską, pokazuje, w jaki sposób dostosowane polityki i finansowanie mogą przyspieszyć realizację TEN-T. Odzwierciedla to rodzaj inwestycji, które chcemy skalować w całej Europie. Dlatego jeszcze w tym roku Komisja przedstawi nowy plan przyspieszenia rozwoju kolei dużych prędkości w całej UE, dzięki któremu szybkie, czyste i wydajne podróże staną się rzeczywistością dla większej liczby Europejczyków.

Jest to inwestycja transformacyjna dla Portugalii i kamień milowy w naszej trwającej dziesięciolecia współpracy z tym krajem. Nowa linia dużych prędkości będzie wspierać zrównoważoną mobilność, wzmocni spójność terytorialną i przyczyni się do transformacji klimatycznej” – powiedział dyrektor generalny EBI ds. operacji finansowych i doradczych w Unii Europejskiej Jean-Christophe Laloux. „Jesteśmy bardzo dumni, że możemy wnieść wkład finansowy i wiedzę fachową w projekt, który zwiększa konkurencyjność i zbliża ludzi w zrównoważony sposób”.

„To nie tylko historyczny moment, ale także zobowiązanie na rzecz przyszłości. Podpisanie koncesji i finansowanie pierwszego odcinka linii dużych prędkości Lizbona–Porto stanowi decydujący krok w kierunku budowy nowoczesnej, wydajnej i zrównoważonej sieci kolejowej. Projekt ten zbliży ludzi i regiony, zwiększy ekologiczną mobilność i sprawi, że Portugalia stanie się bardziej spójnym i konkurencyjnym krajem. Infraestruturas de Portugal z dumą prowadzi tę transformację we współpracy z podmiotami, których wsparcie miało zasadnicze znaczenie dla urzeczywistnienia tych krajowych ambicji” – podkreślił Miguel Cruz, prezes Infraestruturas de Portugal.

„Dla Avana Norte udział w największej inwestycji publicznej stulecia w Portugalii i wkład w prawdziwie transformacyjny projekt na rzecz rozwoju kraju jest powodem do dumy. Projekt promuje spójność terytorialną, zrównoważoną mobilność i inicjuje przyszłe połączenie z europejską siecią dużych prędkości. Jest to uznanie dla konsorcjum złożonego wyłącznie z portugalskich firm budowlanych, które zdobyły zaufanie szerokiej grupy międzynarodowych instytucji finansowych, odzwierciedlając jakość i międzynarodowe znaczenie projektu oraz zaufanie do jego wykonawców - powiedział Carlos Mota Santos, prezes i dyrektor generalny Mota-Engil Group, który reprezentował Avan Norte podczas podpisywania umowy z IP.

Etap 1 wdrażania i finansowania linii dużych prędkości Lizbona-Porto

Faza 1 kolei dużych prędkości Lizbona-Porto pokonuje łącznie 143 km, łącząc Porto-Campanhã z Soure (dzielnica Coimbra). Pierwszy odcinek tej fazy połączy Porto-Campanhã i Oiã, w dzielnicy Aveiro (71 km).

W 2024 r. Europejski Bank Inwestycyjny (EBI) zatwierdził pakiet finansowy o wartości 3 mld euro w celu wsparcia budowy tej strategicznej infrastruktury. Ogłoszona dziś pierwsza transza w wysokości 875 mln euro przyczyni się do budowy 71-kilometrowego odcinka między Porto-Campanhã a Oiã.

Projektem, budową i konserwacją odcinka Porto-Oiã zajmie się Avan Norte. Projekt będzie realizowany jako partnerstwo publiczno-prywatne na okres koncesji 30 lat.

Promowana przez Infraestruturas de Portugal (IP) część projektu Porto-Campanhã- Oiã będzie obejmować:

• 71 km nowej infrastruktury kolei dużych prędkości
• Nowa stacja metra w Santo Ovídio (Vila Nova de Gaia)
• Adaptacja stacji Campanhã w Porto w celu dostosowania do szybkich usług
• Nowy most nad rzeką Douro
• Połączenie z istniejącą linią północną, w pobliżu Canelas
• Nowa podstacja trakcyjna w rejonie Estarreja

Oprócz pożyczki EBI, częściowo gwarantowanej w ramach Programu InvestEU, projekt będzie korzystał z:

• 900 mln euro dodatkowego finansowania zapewnionego przez szereg krajowych i międzynarodowych instytucji finansowych
• 480 mln euro europejskiego wsparcia w formie dotacji w ramach instrumentu „Łącząc Europę”
• 150 mln euro współfinansowania z Infraestruturas de Portugal (IP)

Infraestruturas de Portugal będzie nadzorować realizację całego projektu, zapewniając jakość techniczną, zgodność z przepisami i zgodność z krajowymi i europejskimi celami w zakresie mobilności.

Informacje ogólne

EBI

Europejski Bank Inwestycyjny (ElB) jest instytucją Unii Europejskiej udzielającą pożyczek długoterminowych, należącą do jej państw członkowskich. Opierając się na ośmiu głównych priorytetach, finansujemy inwestycje, które przyczyniają się do realizacji celów polityki UE poprzez wspieranie działań w dziedzinie klimatu i środowiska, cyfryzacji i innowacji technologicznych, bezpieczeństwa i obrony, spójności, rolnictwa i biogospodarki, infrastruktury społecznej, unii rynków kapitałowych oraz silniejszej Europy w bardziej pokojowym i dostatnim świecie.

Grupa EBI, która obejmuje również Europejski Fundusz Inwestycyjny, podpisała w 2024 r. nowe finansowanie w wysokości prawie 89 mld euro na ponad 900  projektów o dużym wpływie, co zwiększy konkurencyjność i bezpieczeństwo Europy.

Wszystkie projekty finansowane przez grupę EBI są zgodne z porozumieniem klimatycznym z Paryża, jak zobowiązaliśmy się w planie działania banku klimatycznego. Prawie 60% rocznego finansowania grupy EBI wspiera projekty bezpośrednio przyczyniające się do łagodzenia zmiany klimatu, przystosowania się do niej i zdrowszego środowiska.

W Portugalii w 2024 r. grupa EBI podpisała nowe finansowanie o wartości 2,1 mld euro na projekty o dużym wpływie przyczyniające się do transformacji ekologicznej i cyfrowej kraju, wzrostu gospodarczego, konkurencyjności i lepszych usług dla obywateli.

Wysokiej jakości, aktualne zdjęcia naszej siedziby do użytku medialnego są dostępne tutaj.

InvestEU

Program InvestEU zapewnia Unii Europejskiej kluczowe długoterminowe finansowanie poprzez uruchomienie znacznych funduszy prywatnych i publicznych w celu wsparcia trwałej odbudowy. Pomaga również zmobilizować inwestycje prywatne na rzecz priorytetów polityki UE, takich jak Europejski Zielony Ład i transformacja cyfrowa. InvestEU łączy pod jednym dachem wiele unijnych instrumentów finansowych dostępnych w celu wspierania inwestycji w Unii Europejskiej, dzięki czemu finansowanie projektów inwestycyjnych w Europie staje się prostsze, wydajniejsze i bardziej elastyczne. Program składa się z trzech komponentów: Fundusz InvestEU, Centrum Doradztwa InvestEU i portal InvestEU. Fundusz InvestEU jest wdrażany za pośrednictwem partnerów finansowych, którzy inwestują w projekty, wykorzystując gwarancję budżetową UE w wysokości 26,2 mld euro. Cała gwarancja budżetowa wesprze projekty inwestycyjne partnerów wykonawczych, zwiększając ich zdolność do ponoszenia ryzyka i uruchamiając dodatkowe inwestycje o wartości co najmniej 372 mld euro. 

Infraestruturas de Portugal

Infraestruturas de Portugal odpowiada za projektowanie, planowanie, budowę, finansowanie, utrzymanie, eksploatację, modernizację, rozbudowę i modernizację krajowych sieci drogowych i kolejowych, w tym za kontrolę ruchu i zarządzanie nim. IP jest również odpowiedzialna za projektowanie, budowę, eksploatację i utrzymanie, na podstawie umowy koncesyjnej, z możliwością podkoncesji, podmorskiego systemu kabli łączności elektronicznej między Portugalią kontynentalną a archipelagami Azorów i Madery. Jej działalność jest ukierunkowana na zrównoważony rozwój gospodarczy, społeczny i środowiskowy.