Przejście na neutralność klimatyczną: zalecenia grupy ekspertów stanowiące pomoc dla energochłonnych sektorów przemysłu w zakresie udziału w realizacji celu UE dotyczącego neutralności klimatycznej na 2050 r.

W październiku 2015 r. Komisja utworzyła grupę ekspertów wysokiego szczebla ds. sektorów energochłonnych, w skład której wchodzą przedstawiciele państw członkowskich, przemysłu i społeczeństwa obywatelskiego, w celu zapewnienia doradztwa w zakresie polityk istotnych dla energochłonnych sektorów przemysłu. Już we wrześniu 2018 r. sektory przemysłu uczestniczące w grupie wysokiego szczebla przedstawiły sprawozdanie stanowiące ich wspólny wkład w strategię Komisji Czysta planeta dla wszystkich.

Takie gałęzie przemysłu stanowią kluczowy element wielu łańcuchów wartości i mają pierwszorzędne znaczenie dla naszej gospodarki i miejsc pracy. Sektory te podzielają ambitne dążenie zawarte w porozumieniu paryskim w sprawie zmiany klimatu i uznają wielkość wyzwań stawianych przez transformację, a także możliwości z nią związane. Mają one poważne osiągnięcia w zakresie ograniczania emisji gazów cieplarnianych – w latach 1990–2015 zdołały zmniejszyć emisje o 36 proc. Ze względu na długie cykle inwestycyjne dla tych sektorów osiągnięcie celu na rok 2050 wymaga podjęcia szybkich działań.

Komisja publikuje dzisiaj zalecenia grupy ekspertów w sprawie sposobów transformacji energochłonnych sektorów przemysłu UE, tak aby wniosły one wkład w osiągnięcie do 2050 r. ogólnounijnych celów w zakresie neutralnej dla klimatu gospodarki o obiegu zamkniętym. Cele te zostały przedstawione w listopadzie 2018 r. w przygotowanej przez Komisję strategii Czysta planeta dla wszystkich.

Grupa ekspertów skupia przedstawicieli 11 sektorów przemysłu, które odpowiadają za ponad połowę zużycia energii przez przemysł UE, np. sektorów produkcji aluminium, stali i cementu. Opracowali oni ramy polityki mające na celu osiągnięcie właściwej równowagi między ambitnymi europejskimi założeniami odnośnie do klimatu a koniecznością utrzymania konkurencyjności naszego przemysłu. Wyniki ich prac będą stanowić wkład w przyszły Europejski Zielony ład i strategię przemysłową UE opracowywane przez Komisję.

Komisarz Elżbieta Bieńkowska odpowiedzialna za sprawy rynku wewnętrznego, przemysłu, przedsiębiorczości i MŚP, powiedziała: Przemysł unijny jest naszym partnerem w realizacji celów w zakresie klimatu i gospodarki o obiegu zamkniętym i gratuluję mu zaangażowania w te kwestie. Gospodarka neutralna dla klimatu jest nie tylko niezbędna dla przyszłych pokoleń. Daje ona również ogromne możliwości w zakresie innowacji, wzrostu gospodarczego i tworzenia miejsc pracy.

Zalecenia obejmują działania, które mogą skutkować właściwymi sygnałami rynkowymi zmierzającymi do przyciągnięcia nowych inwestycji, i które mogą pomóc przedsiębiorstwom we wdrażaniu racjonalnych pod względem kosztów rozwiązań mających na celu osiągnięcie neutralności klimatycznej. Koncentrują się one również na potrzebie zagwarantowania sprawiedliwej transformacji, podkreślają znaczenie wyposażenia pracowników w odpowiednie umiejętności na przyszłość i wspierania społeczności, które są zależne od tych sektorów przemysłu, w celu zarządzania transformacją.

W zaleceniach kładzie się szczególny nacisk na kluczowe czynniki sukcesu w ramach trzech głównych priorytetów:

• Tworzenie rynków dla neutralnych dla klimatu produktów w obiegu zamkniętym, na przykład poprzez bardziej strategiczne wykorzystanie zamówień publicznych w celu wyboru zrównoważonych produktów i usług. Zostało to uwzględnione w przeglądzie przepisów z 2014 r., dzięki czemu przekazano organom publicznym uprawnienia do korzystania z zamówień publicznych, aby osiągać cele w zakresie ochrony środowiska, polityki społecznej lub innowacji przy zakupie towarów i usług. Eksperci podkreślają również konieczność pomocy konsumentom w dokonywaniu bardziej świadomych wyborów.

• Rozwój wielkoskalowych projektów pilotażowych dotyczących czystych technologii w celu wprowadzenia takich technologii na rynek. Należy je wspierać ze środków UE oraz ułatwiać dostęp do finansowania ze środków prywatnych.

• Przechodzenie na alternatywne źródła energii i surowców neutralne dla klimatu. Wymagałoby to, na przykład, zapewnienia dostępu do takich źródeł oraz ich dostępności po konkurencyjnych cenach w skali światowej, wykonania zestawienia infrastruktury energetycznej i możliwości dostaw oraz promowania zasady „efektywność energetyczna przede wszystkim”.

Grupa ekspertów zaleca również utworzenie obserwatorium transformacji przemysłowej w celu monitorowania postępów przemysłu w zakresie neutralności klimatycznej i ukierunkowania działań.