Wysoki Przedstawiciel wraz z Komisją przedstawili dziś swoje podejście do kwestii silniejszego zaangażowania UE na rzecz pokojowej, zrównoważonej i dobrze prosperującej Arktyki. Region Arktyki ma kluczowe znaczenie strategiczne dla Unii Europejskiej w kontekście zmiany klimatu, surowców oraz wpływu geostrategicznego. Przedmiotowy komunikat stanowi odpowiedź na wyzwania i możliwości geopolityczne, środowiskowe, gospodarcze, społeczne i w zakresie bezpieczeństwa. Zakłada też wzmocnienie współpracy z innymi partnerami w ramach zrównoważonego podejścia do tych kwestii.

UE utworzy biuro Komisji Europejskiej na Grenlandii, które podniesie znaczenie kwestii związanych z Arktyką w stosunkach zewnętrznych UE. Środki UE zostaną również ukierunkowane na wspieranie zielonej transformacji w Arktyce z korzyścią dla jej mieszkańców

Przed konferencją klimatyczną ONZ (COP 26) oraz w ramach wsparcia globalnych działań na rzecz klimatu, komunikat wzywa do zaprzestania wydobycia ropy, węgla i gazu.

Josep Borrell, wysoki przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, a zarazem wiceprzewodniczący Komisji, stwierdził: Arktyka szybko się zmienia pod wpływem globalnego ocieplenia, zwiększonej konkurencji o zasoby naturalne i rywalizacji geopolitycznej. Sytuacja ta pokazuje, że Europa musi szeroko zdefiniować swoje interesy geopolityczne, aby promować stabilność, bezpieczeństwo i pokojową współpracę w Arktyce.

Virginijus Sinkevičius, komisarz do spraw środowiska, gospodarki morskiej i rybołówstwa, powiedział: Region Arktyki ulega ociepleniu trzy razy szybciej niż reszta planety. Topnienie lodu i wiecznej zmarzliny w Arktyce jeszcze bardziej przyspiesza zmianę klimatu i wywołuje kolosalny efekt domina. UE jest zdecydowana zapewnić regionowi bezpieczeństwo, stabilność, zrównoważony rozwój oraz dobrobyt. Bezpieczeństwo i stabilność dzięki zacieśnionej współpracy międzynarodowej; zrównoważony rozwój i dobrobyt poprzez zagwarantowanie silnej koordynacji działań UE w Arktyce z naszą polityką przeciwdziałania zmianie klimatu, Europejskim Zielonym Ładem i wymiarem niebieskiej gospodarki.

Bezpieczna, stabilna, zrównoważona, pokojowa i dobrze prosperująca Arktyka

Jako ważny podmiot gospodarczy UE dzieli odpowiedzialność za zrównoważony rozwój na świecie, w tym regionu Arktyki, oraz za zapewnienie odpowiednich warunków jej mieszkańcom, w tym ludności rdzennej. UE znacząco wpływa na Arktykę ze względu na swój ślad środowiskowy oraz popyt na zasoby i produkty.

Zmiana klimatu stanowi największe zagrożenie, przed którym stoi Arktyka. Osiągnęła ona bezprecedensowy punkt kryzysowy. UE jest światowym liderem w zmaganiu się z tym zagrożeniem. Jest ona gotowa odegrać w pełni swoją rolę poprzez wzięcie na siebie globalnej odpowiedzialności w ramach ambitnych założeń osiągnięcia neutralności klimatycznej do 2050 r. i ograniczenia emisji gazów cieplarnianych o 55 proc. do 2030 r. Cele te określono w nowym prawie o klimacie i pakiecie wniosków związanych Europejskiego Zielonego Ładu, przed konferencją klimatyczną ONZ COP26 . Ocieplenie Arktyki wywiera ogromny wpływ na resztę świata i wymaga pilnej reakcji w postaci działań na rzecz klimatu.

Europejski Zielony Ład wraz z szeregiem wniosków ustawodawczych i wspieranym przez naukę, innowacje i inwestycje regionalnym nowym podejściem UE do zrównoważonej niebieskiej gospodarki będzie stanowił centralny element zaangażowania UE w Arktykę.

UE będzie nadal wzmacniać zaangażowanie w Arktykę dążąc do realizacji celów:
- przyczynienie się do pokojowego i konstruktywnego dialogu oraz współpracy międzynarodowej, aby zapewnić bezpieczeństwo i stabilność Arktyki, poprzez podnoszenie kwestii związanych z Arktyką w kontaktach zewnętrznych, zacieśnianie współpracy regionalnej oraz śledzenie i przewidywanie pojawiających się wyzwań w zakresie bezpieczeństwa;
- podjęcie zdecydowanych działań w celu przeciwdziałania ekologicznym, społecznym, gospodarczym i politycznym skutkom zmiany klimatu i degradacji środowiska. Uczynienie Arktyki bardziej odporną dzięki prawodawstwu w zakresie ochrony środowiska, wspólnym działaniom przeciwko sadzy i topnieniu wiecznej zmarzliny, a także poprzez dążenie do zaprzestania wydobycia ropy naftowej, węgla i gazu, również w regionach arktycznych;
- wspieranie kompleksowego, sprzyjającego włączeniu społecznemu i zrównoważonego rozwoju regionów arktycznych z korzyścią dla jej obecnych mieszkańców i przyszłych pokoleń, ze szczególnym uwzględnieniem potrzeb ludności tubylczej, kobiet i młodzieży, oraz inwestowanie w przyszłościowe miejsca pracy, w tym w niebieską gospodarkę.

Wspieranie współpracy wielostronnej w Arktyce leży w podstawowym interesie UE. W oparciu o swoje wartości i zasady UE będzie współpracować ze wszystkimi kluczowymi partnerami i zainteresowanymi stronami w Arktyce i poza nią, biorąc pod uwagę wspólną odpowiedzialność za działania na rzecz bezpiecznego, zrównoważonego, dostatniego i pokojowego regionu. Współpraca ta leży we wspólnym interesie całego świata.

Kontekst

Niniejszy komunikat zastąpi wspólny komunikat „Zintegrowana polityka Unii Europejskiej w sprawie Arktyki”,, przyjęty w dniu 27 kwietnia 2016 r. Polityka UE wobec Arktyki została opracowana w 2008 r. i od tego czasu była regularnie aktualizowana. W grudniu 2019 r. państwa członkowskie zostały wezwane w konkluzjach Rady przez Komisję i wysokiego przedstawiciela do dalszego wdrażania polityki UE wobec Arktyki oraz do rozpoczęcia procesu aktualizowania polityka UE wobec Arktyki.