Komisja opublikowała trzecie sprawozdanie półroczne na temat wdrożenia i wpływu SURE – instrumentu o wartości 100 mld euro, służącego ochronie miejsc pracy i dochodów przed skutkami pandemii COVID-19.

Potwierdza ono wyniki dwóch poprzednich sprawozdań półrocznych – SURE skutecznie łagodził skutki pandemii i wspierał odbudowę w 2021 r. W 2020 r. krajowe instrumenty rynku pracy wspierane przez SURE ochroniły niemal 1,5 mln osób przed bezrobociem. Utrzymanie zatrudnienia miało kluczowe znaczenie dla silnego odbicia gospodarczego w 2021 r. SURE wniósł wkład w to wspólne osiągnięcie poprzez finansowanie programów pozwalających przedsiębiorstwom utrzymać pracowników i posiadane przez nich umiejętności, a osobom samozatrudnionym – gotowość do natychmiastowego wznowienia działalności.

SURE to kluczowy element kompleksowej strategii UE na rzecz ochrony obywateli i łagodzenia dotkliwych skutków społeczno-gospodarczych pandemii COVID-19. Instrument zapewnia wsparcie finansowe w formie pożyczek udzielanych państwom członkowskim przez UE na korzystnych warunkach. Pieniądze z tych pożyczek są przeznaczane na finansowanie krajowych mechanizmów zmniejszonego wymiaru czasu pracy oraz innych podobnych środków służących utrzymaniu zatrudnienia i wspieraniu dochodów, zwłaszcza dla osób samozatrudnionych, a także pewnych działań w zakresie zdrowia.

Do tej pory Komisja zaproponowała, a Rada przyznała pomoc finansową dla 19 państw członkowskich, w łącznej wysokości 94,4 mld euro, z czego wypłacono prawie 90 mld euro. Kwota ta obejmuje dodatkowe wsparcie, które przyznano siedmiu państwom członkowskim. SURE może jeszcze udzielić państwom członkowskim pomocy w wysokości 5,6 mld euro.

Główne ustalenia

W 2020 r. w ramach SURE udzielono wsparcia około 31 mln osób i 2,5 mln przedsiębiorstw. Oznacza to, że pomoc otrzymało blisko 30 proc. wszystkich pracowników i jedna czwarta wszystkich przedsiębiorstw w 19 państwach członkowskich korzystających z tego instrumentu. Głównymi beneficjentami wsparcia w ramach SURE były małe przedsiębiorstwa. Największą pomoc otrzymały następujące sektory: handel hurtowy i detaliczny, zakwaterowanie i usługi gastronomiczne oraz przemysł wytwórczy. SURE chronił zatrudnienie również podczas ożywienia gospodarczego, które pojawiło się w 2021 r. Wsparcia udzielono wówczas około 3 mln osób i ponad 400 000 przedsiębiorstw.

Niemal wszystkie zaplanowane wydatki publiczne w ramach SURE zostały już zrealizowane w całości. Ponad połowę tych wydatków przeznaczono na mechanizmy zmniejszonego wymiaru czasu pracy. Szacuje się, że dzięki wysokiemu ratingowi kredytowemu UE państwa członkowskie korzystające z SURE zaoszczędziły około 8,2 mld euro na kosztach odsetek. 

W sprawozdaniu przeanalizowano krajowe systemy kontroli i audytu zgłoszone przez państwa członkowskie. Stwierdzono, że wszystkie państwa członkowskie przeprowadziły kontrole, aby zapobiec niewłaściwemu wykorzystaniu pomocy finansowej z SURE. Kontrole i audyty były w stanie wykryć i skorygować przypadki nieprawidłowości i nadużyć finansowych.

Wypowiedzi członków kolegium komisarzy:

Valdis Dombrovskis, wiceprzewodniczący wykonawczy do spraw gospodarki służącej ludziom, oświadczył: Stworzyliśmy program SURE w czasie, gdy cała Europa przeżywała ogromne problemy, które pojawiły się zupełnie niespodziewanie. SURE wykazał swoją wartość dla naszych gospodarek i społeczeństw. W 2020 r., czyli w szczytowym momencie pandemii, umożliwił on ochronę miejsc pracy blisko 30 proc. wszystkich unijnych pracowników i podtrzymanie działalność jednej czwartej unijnych przedsiębiorstw, głównie małych. W 2021 r. program kontynuował skuteczną pomoc dla obywateli i przedsiębiorstw na całym terytorium UE. SURE pozostaje wzorcowym przykładem europejskiej solidarności w czasie, gdy była ona najbardziej potrzebna.

Johannes Hahn, komisarz do spraw budżetu i administracji, stwierdził: SURE był jednym z pierwszych programów wspierających odbudowę gospodarczą Europy po pandemii. Przyniósł on również Komisji pierwszy duży sukces na rynkach kapitałowych UE. Doświadczenie to przygotowało grunt pod bardzo udaną inaugurację programu NextGenerationEU. Obserwujemy z radością, że SURE nadal przynosi korzyści państwom i obywatelom UE, sprawiając, że życie milionów osób zmienia się na lepsze.

Nicolas Schmit, komisarz do spraw miejsc pracy i praw socjalnych, powiedział: SURE pomógł przetrwać 2020 i 2021 r. przedsiębiorstwom, zwłaszcza małym firmom, którym trudno byłoby utrzymać działalność bez wsparcia finansowego. UE będzie dalej podejmować szybkie i solidarne działania w odpowiedzi na pojawiające się kryzysy.

Paolo Gentiloni, komisarz do spraw gospodarki, oznajmił: Jestem dumny z ważnej roli, jaką SURE odegrał podczas pandemii, chroniąc pracowników i osoby samozatrudnione. Opublikowane dzisiaj sprawozdanie pokazuje, że SURE dalej chronił zatrudnienie również podczas nierównego ożywienia gospodarczego w 2021 r. Wsparcia udzielono wówczas niemal trzem milionom osób i ponad 400 000 przedsiębiorstw. Rok wcześniej, w 2020 r., z programu skorzystało 31 mln osób i prawie 2,5 mln przedsiębiorstw. SURE doskonale ilustruje wartość, jaką reprezentują dla naszych obywateli wspólne działania UE w czasach kryzysu.