Chociaż w 2020 r. liczba ataków terrorystycznych w UE utrzymywała się na stałym poziomie, ekstremiści wykorzystali pandemię do szerzenia propagandy.

Według raportu Europolu z 2021 r. na temat sytuacji terrorystycznej w UE, w 2020 r. w UE miało miejsce 57 prób zamachów terrorystycznych (w tym zamachy przeprowadzone skutecznie, nieudane i udaremnione), w porównaniu z 55 w 2019 roku. 10 z nich przypisuje się terroryzmowi dżihadystycznemu w Austrii, Francji i Niemczech.

Chociaż stali tylko za jedną szóstą wszystkich ataków w UE, terroryści dżihadystyczni byli odpowiedzialni za ponad połowę zgonów (12) i prawie wszystkich rannych (47). Całkowita liczba ofiar śmiertelnych i rannych w UE podwoiła się - z 10 zgonów i 27 rannych w 2019 r. do 21 zgonów i 54 rannych w 2020 roku.

Łącznie we Francji i Hiszpanii miało miejsce 14 etniczno-nacjonalistycznych i separatystycznych ataków terrorystycznych; 24 ataki zostały przeprowadzone przez lewicowe lub anarchistyczne organizacje terrorystyczne lub osoby we Włoszech. W większości przypadków ataki te były wymierzone w mienie prywatne i publiczne, takie jak instytucje finansowe i budynki rządowe.

W 2020 r. w trzech krajach UE - Niemczech, Belgii i Francji - miały miejsce cztery próby zamachów terrorystycznych motywowanych prawicowym ekstremizmem, z czego tylko jeden został przeprowadzony skutecznie.

Dwa razy więcej przeprowadzonych skutecznie dżihadystycznych ataków niż udaremnionych

Terroryzm dżihadystyczny pozostaje największym zagrożeniem w UE. W 2020 r. liczba przeprowadzonych skutecznie dżihadystycznych ataków terrorystycznych była ponad dwukrotnie większa niż udaremnionych.

Według Europolu, za wszystkimi atakami dżihadystów stali terroryści działający w pojedynkę, a cztery z dziesięciu skutecznych ataków zostało przeprowadzonych przez obywateli UE. W przypadku niektórych terrorystów działających w pojedynkę miała miejsce kombinacja skrajnych ideologii i problemów ze zdrowiem psychicznym; podejrzewa się, że izolacja społeczna i zwiększony stres z powodu pandemii odegrały rolę w niektórych przypadkach.

Znaczący spadek aresztowań terrorystów

W 2020 r. do Europolu zgłoszono łącznie 449 aresztowań pod zarzutem popełnienia przestępstw terrorystycznych. Liczba ta była znacznie niższa niż w 2019 r. (kiedy zgłoszono 1004 aresztowań) - nie jest jasne, czy ten spadek wynika ze zmniejszonej aktywności terrorystycznej, czy też jest wynikiem zmniejszonych zdolności operacyjnych organów ścigania w związku z pandemią koronawirusa.

Zwiększone użycie prostej broni

Wydaje się, że lockdowny związane z pandemią i ograniczenie masowych zgromadzeń, w takich miejscach jak centra handlowe i stadiony, doprowadziły do zmniejszenia użycia materiałów wybuchowych w atakach terrorystycznych. W 2020 r. terroryści uciekali się głównie do ataków nożem, taranowania pojazdami i podpaleń. Broń palna została użyta tylko podczas prawicowego ataku terrorystycznego w Hanau w Niemczech w lutym i ataku dżihadystycznego w Wiedniu w listopadzie.

Radykalizacja w internecie: rosnące zagrożenie

Wraz ze wzrostem korzystania z internetu podczas pandemii społeczności internetowe odegrały ważną rolę w rozpowszechnianiu brutalnego ekstremizmu. Po wysiłkach firm stojących za komunikatorami internetowymi takimi jak Telegram w kierunku blokowania grup terrorystycznych, propaganda dżihadystyczna bardziej rozproszyła się na wielu, często mniejszych platformach internetowych, a prawicowi ekstremiści, zwłaszcza młodzi, coraz częściej wykorzystywali gry wideo i platformy dla graczy do rozprzestrzeniania swojej ideologii.

Zarówno dżihadyści, jak i prawicowi ekstremiści, próbowali wykorzystać pandemię koronawirusa do celów propagandowych, podczas gdy lewicowi i anarchistyczni ekstremiści włączyli do swoich narracji krytykę środków wprowadzanych przez rządy w celu zwalczanie pandemii.

Potrzeba skoordynowanych wysiłków na szczeblu UE

„Dokładna ocena zagrożenia i skoordynowane wysiłki mają ogromne znaczenie dla zidentyfikowania słabych punktów i dla ograniczenia przemocy terrorystycznej i ekstremistycznej zarówno w internecie, jak i poza nim” powiedział Claudio Galzerano, szef centrum ds. zwalczania terroryzmu Europolu, przedstawiając wyniki corocznego raportu Europolu członkom parlamentarnej Komisji Wolności Obywatelskich w czerwcu 2021 roku.