UE wraz z Królestwem Norwegii podpisała protokół ustaleń inicjujący partnerstwo strategiczne na rzecz rozwoju zrównoważonych łańcuchów wartości surowców lądowych i baterii.

Jest to ważny blok budowlany i kolejny wymierny rezultat Zielonego Sojuszu UE-Norwegia, ogłoszonego przez przewodniczącą Komisji Ursulę von der Leyen i premier Norwegii Jonasa Gahra Støre'a w kwietniu 2023 r.

Protokół ustaleń został podpisany przez Maroša Šefčoviča, wiceprzewodniczącego wykonawczego do spraw Europejskiego Zielonego Ładu, stosunków międzyinstytucjonalnych i prognozowania Komisji Europejskiej, oraz JanChristian Vestre, ministra handlu i przemysłu Królestwa Norwegii.

Nowe partnerstwo zapewnia kompleksowe ramy przyszłościowej i długoterminowej współpracy między UE a Norwegią w obszarze dwóch łańcuchów wartości o znaczeniu strategicznym. Dzięki bliskości geograficznej ich ściślejsza integracja może przyczynić się do zmniejszenia ryzyka zakłóceń w handlu, jednocześnie zwiększając ogólną konkurencyjność naszych gospodarek i tworząc wysokiej jakości miejsca pracy.

Podpisanie umowy zbiega się z^30. rocznicą zawarcia porozumienia o Europejskim Obszarze Gospodarczym, które zapewnia udział Norwegii w jednolitym rynku i stanowi podstawę naszych stosunków. Ponadto pokazuje to ich potencjał. 

Pięć obszarów współpracy

Protokół ustaleń ustanawia ścisłą współpracę między UE a Norwegią w następujących pięciu obszarach:

• Integracja łańcuchów wartości surowców i baterii poprzez ułatwianie wspólnych projektów inwestycyjnych za pośrednictwem wspólnych przedsięwzięć, konsorcjów, spółek celowych i innych form współpracy podmiotów przemysłowych, w tym łączenia użytkowników końcowych z dostawcami surowców.
• Współpraca w zakresie badań naukowych i innowacji, podczas gdy wyniki wspólnych projektów zapewnią dobrą podstawę dla potencjalnej absorpcji i wdrożenia przez przemysł. Norwegia bardzo aktywnie uczestniczyła w unijnym programie ramowym w zakresie badań naukowych i innowacji – „Horyzont 2020” i nadal czyni to w ramach obecnego programu „Horyzont Europa”.
• Stosowanie wysokich norm i praktyk w zakresie ochrony środowiska, polityki społecznej i ładu korporacyjnego zostanie ułatwione poprzez wzajemne konsultacje i wymianę informacji na temat odpowiednich polityk i inicjatyw w całym łańcuchu wartości, w tym w zakresie recyklingu i gospodarowania odpadami.
• Uruchomienie instrumentów finansowych i inwestycyjnych w celu wspierania projektów inwestycyjnych w ramach partnerstwa, w szczególności za pośrednictwem InvestEU, europejskiego sojuszu na rzecz surowców i europejskiego sojuszu na rzecz baterii.
• Rozwijanie umiejętności niezbędnych do tworzenia wysokiej jakości miejsc pracy w sektorach surowców i baterii. Obejmuje to mobilizowanie zainteresowanych stron i wsparcie finansowe na rzecz rozwoju i wdrażania odpowiednich inicjatyw oraz wdrażanie istniejących inicjatyw, takich jak Europejska Akademia Baterii.

Kolejne kroki

Po podpisaniu protokołu ustaleń UE i Norwegia będą współpracować z zainteresowanymi stronami nad wdrożeniem planu działania dotyczącego partnerstwa. Pierwszym działaniem jest wydarzenie służące nawiązywaniu kontaktów biznesowych w Hanowerze Messe w dniu 22 kwietnia.

Kontekst ogólny

Partnerstwo na rzecz surowców i baterii jest jednym z elementów składowych Zielonego Sojuszu UE-Norwegia podpisanego w kwietniu 2023 r., którego celem jest wzmocnienie wspólnych działań w dziedzinie klimatu, wysiłków na rzecz ochrony środowiska oraz współpracy w zakresie czystej energii i transformacji przemysłowej.  

Jest to korzystne dla obu stron, pomagając w osiągnięciu transformacji ekologicznej i cyfrowej. W praktyce będzie wspierać rozwój zrównoważonych łańcuchów dostaw między obiema stronami i umożliwi propagowanie norm środowiskowych, społecznych i w zakresie zarządzania, a także wymianę wiedzy na temat surowców.  

Norwegia jest krajem bogatym w minerały ziem rzadkich, magnezu, tytanu, wanadu, fosforytu i innych rozpatrywanych zasobów. Dysponuje również dużymi zdolnościami przetwórczymi w odniesieniu do wielu surowców. W ostatnich latach sektor baterii znacznie się rozwijał, a wiele nowych przedsięwzięć w całym łańcuchu wartości.

UE posiada dobrze ugruntowany i rosnący rynek zielonych technologii, takich jak baterie, o szacunkowym zapotrzebowaniu na 175 GWh w 2023 r., który oferuje wiele możliwości w zakresie umów odbioru, wspólnych przedsięwzięć i wspólnych projektów w zakresie badań naukowych i innowacji. Unijny przemysł baterii jest drugim co do wielkości na świecie, a istniejące zakłady mają do 220 GWh zwiększenie mocy, a kolejne 1 TWh projektów produkcji baterii zostało zapowiedzianych lub jest w trakcie budowy. Ponadto UE rozwija swój potencjał w zakresie surowców krytycznych i strategicznych, oferując możliwości współpracy z partnerami norweskimi.

Ponieważ surowce krytyczne są niezbędnym warunkiem osiągnięcia celów w zakresie zielonej i czystej energii, Komisja – w ramach planu działania w sprawie surowców krytycznych – rozpoczęła budowanie szeregu partnerstw w dziedzinie surowców z Kanadą i Ukrainą w 2021 r., Kazachstanem i Namibią w 2022 r., Argentyną, Chile, Zambią, Demokratyczną Republiką Konga i Grenlandią w 2023 r. oraz Rwandą w 2024 r.

Partnerstwa te umożliwiają obu stronom przyspieszenie handlu i inwestycji w bezpieczny, zrównoważony i odporny łańcuch wartości surowców, który ma kluczowe znaczenie dla przejścia na gospodarkę neutralną dla klimatu i cyfrową. Partnerstwa te są zgodne ze strategią Global Gateway, kluczową inicjatywą UE na rzecz inwestycji na rzecz zrównoważonych projektów wysokiej jakości na świecie, uwzględniającą potrzeby krajów partnerskich i zapewniając trwałe korzyści społecznościom lokalnym, i dzięki której UE zmobilizuje do 300 mld EUR.