Unia Europejska wypłaciła 2,967 mld euro za pośrednictwem funduszu modernizacyjnego, aby wesprzeć 39 projektów energetycznych w 10 państwach członkowskich UE.

Inwestycje te będą wspierać modernizację systemów energetycznych, redukcję emisji gazów cieplarnianych w sektorach energii, przemysłu i transportu oraz poprawę efektywności energetycznej. Jest to największa dotychczas wypłata za pośrednictwem funduszu modernizacyjnego, dzięki czemu łączne wydatki od stycznia 2021 r. wyniosą 12,65 mld EUR. Inwestycje te pomagają państwom członkowskim w osiągnięciu ich celów w zakresie klimatu i energii oraz przyczyniają się do osiągnięcia długoterminowego celu UE, jakim jest osiągnięcie neutralności klimatycznej do 2050 r.

Państwa członkowskie korzystające z pierwszej wypłaty w 2024 r. to Bułgaria (65,2 mln EUR), Chorwacja (52 mln EUR), Czechy (835,2 mln EUR), Estonia (24,1 mln EUR), Węgry (76,8 mln EUR), Łotwa (26,8 mln EUR), Litwa (59 mln EUR), Polska (697,5 mln EUR), Rumunia (1095 mld EUR) i Słowacja (35 mln EUR). Wspierane obecnie projekty koncentrują się na wytwarzaniu energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych, wykorzystaniu i wykorzystaniu odnawialnych źródeł energii, modernizacji sieci energetycznych i efektywności energetycznej.

Przykładowe projekty, które otrzymały finansowanie:

• wzmocnienie sieci przesyłowej energii elektrycznej w celu wsparcia integracji odnawialnych źródeł energii w Bułgarii;  
• wdrożenie zdolności w zakresie energii fotowoltaicznej i magazynowania energii dla dostawców publicznych usług wodnych w Chorwacji; 
• wsparcie dla gospodarstw domowych na zakup i instalację nowych systemów fotowoltaicznych w Czechach; 
• poprawa efektywności energetycznej i promowanie wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych w budynkach sektora publicznego w Estonii; 
• modernizacja i rozwój systemów ciepłowniczych opartych na energii odnawialnej na Węgrzech; 
• wykorzystanie odnawialnych źródeł energii w budynkach wielomieszkaniowych, budynkach publicznych i społecznościach energetycznych na Łotwie; 
• rozwój zdolności magazynowania w celu zrównoważenia systemów energetycznych na Litwie; 
• modernizacja infrastruktury ładowania pojazdów ciężkich w Polsce; 
• systemy wsparcia na transakcje różnicowe dotyczące produkcji energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych w Rumunii;  
• produkcja wodoru odnawialnego i wysoce wydajna kogeneracja na Słowacji.

Kolejne terminy składania przez państwa członkowskie wniosków inwestycyjnych dotyczących potencjalnego wsparcia z funduszu modernizacyjnego to 13 sierpnia 2024 r. w przypadku wniosków niepriorytetowych oraz 10 września 2024 r. w przypadku wniosków priorytetowych.

Kontekst ogólny

Fundusz modernizacyjny, finansowany z dochodów ze sprzedaży na aukcji uprawnień do emisji w ramach unijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji, ma na celu wspieranie trzynastu państw członkowskich o niższych dochodach w przechodzeniu na neutralność klimatyczną. Państwa członkowskie korzystające z pomocy to Bułgaria, Chorwacja, Czechy, Estonia, Węgry, Łotwa, Litwa, Polska, Rumunia i Słowacja, a także Grecja, Portugalia i Słowenia, które od stycznia 2024 r. kwalifikowały się do wsparcia z funduszu modernizacyjnego w ramach zmienionego unijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji (EU ETS).

Fundusz modernizacyjny wspiera inwestycje w wytwarzanie i wykorzystywanie energii ze źródeł odnawialnych, efektywność energetyczną, magazynowanie energii, modernizację sieci energetycznych, w tym systemów ciepłowniczych, rurociągów i sieci, oraz sprawiedliwą transformację w regionach zależnych od węgla. Przegląd wcześniejszych wypłat można znaleźć tutaj.

Fundusz uzupełnia inne instrumenty UE, takie jak polityka spójności i Fundusz na rzecz Sprawiedliwej Transformacji. Mobilizuje on znaczne zasoby, które mogą pomóc kwalifikującym się państwom we wspieraniu inwestycji zgodnie z planem REPowerEU i pakietem „Gotowi na 55”. Działa w ramach odpowiedzialności krajów beneficjentów w ścisłej współpracy z Komisją Europejską i Europejskim Bankiem Inwestycyjnym (EBI).