Komisja Europejska przedtawiła znaczne wsparcie unijne dla osób uciekających przed wojną w Ukrainie oraz dla przyjmujących je państw UE.

W związku z nieuzasadnioną i niesprowokowaną inwazją wojskową Rosji na Ukrainę europejska solidarność wyraża się w praktyce bezpośrednią pomocą humanitarną, nadzwyczajną pomocą w zakresie ochrony ludności, wsparciem na granicy, a także wprowadzeniem jasnego statusu prawnego, który umożliwia objęcie osób uciekających przed wojną natychmiastową ochroną w UE.

Dostępna pomoc obejmuje:

• Pomoc humanitarną: jak ogłosiła przewodnicząca Ursula von der Leyen, co najmniej 500 mln euro z unijnego budżetu przeznaczono na radzenie sobie z tragicznymi humanitarnymi skutkami wojny, zarówno w Ukrainie, jak i poza jej granicami. 90 mln euro z tej kwoty już wykorzystano na pomoc humanitarną dla Ukrainy (85 mln euro) i dla Mołdawii (5 mln euro), w celu zapewnienia żywności, wody, opieki zdrowotnej, schronienia i pomocy w zaspokojeniu podstawowych potrzeb osób w najtrudniejszej sytuacji. W odpowiedzi na sytuację wyjątkową nastąpiło uruchomienie Unijnego Mechanizmu Ochrony Ludności na największa skalę w historii, dzięki czemu do potrzebujących w Ukrainie dotarły już miliony przedmiotów, w tym pojazdy, apteczki, namioty, koce i śpiwory, a dalsza pomoc przekazywana jest do krajów sąsiednich – Mołdawii, Polski i Słowacji – w celu wsparcia wszystkich, którzy uciekają przed wojną.
• Wsparcie zarządzania granicami: Komisja przedstawiła wytyczne operacyjne, aby pomóc funkcjonariuszom straży granicznej państw członkowskich w efektywnym zarządzaniu napływem osób i skrócić czas oczekiwania na granicach z Ukrainą przy jednoczesnym utrzymaniu wysokiego poziomu bezpieczeństwa. Także agencje UE wspierają państwa członkowskie dodatkowym personelem i wiedzą fachową – na przykład 49 pracowników Fronteksu zostało rozmieszczonych na granicach UE–Ukraina i Mołdawia–Ukraina, a kolejnych 162 pracowników trafi do Rumunii. Mołdawia otrzyma również dodatkowe 15 mln euro na pomoc w zarządzaniu tą sytuacją.
• Ochrona osób uciekających i wsparcie zdolności ich przyjmowania: w rekordowym czasie UE jednomyślnie zdecydowała się uruchomić dyrektywę w sprawie tymczasowej ochrony, aby zapewnić potrzebującym przejrzystość i bezpieczeństwo, nadając im prawo do wsparcia socjalnego, dostępu do rynku pracy i edukacji. Centralnym elementem tego podejścia jest solidarność między państwami członkowskimi. „Platforma solidarności”, na której państwa członkowskie mogą wymieniać się informacjami o zdolności przyjmowania, będzie koordynowana przez Komisję. W ramach funduszy w obszarze spraw wewnętrznych na lata 2021–2027 państwa członkowskie otrzymają również znaczne dodatkowe zasoby, pozwalające zapewnić odpowiednie ośrodki dla cudzoziemców i skuteczne procedury azylowe. Dodatkowo Komisja proponuje przedłużenie okresu wdrażania środków finansowych dostępnych dla państw członkowskich w ramach funduszy w obszarze spraw wewnętrznych na lata 2014–2020, co pozwoli przeznaczyć około 420 mln euro na dodatkowe wsparcie. Komisja opublikuje również na portalu Europa informacje, które pomogą obywatelom i sektorowi prywatnemu upewnić się, że przekazane przez nich wsparcie dla osób uciekających przed wojną jest udzielane za pośrednictwem zaufanych organizacji i dostosowane do potrzeb.
• Działania w ramach polityki spójności na rzecz uchodźców w Europie: Komisja przyjmuje również wniosek ustawodawczy w sprawie „Działania w ramach polityki spójności na rzecz uchodźców w Europie” (CARE), które zapewni dodatkową elastyczność w zakresie finansowania różnorakich środków wsparcia dla osób uciekających z Ukrainy w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR), Europejskiego Funduszu Społecznego (EFS) i Europejskiego Funduszu Pomocy Najbardziej Potrzebującym (FEAD). Środki z tych funduszy spójności mogą zostać przeznaczone na przykład na inwestycje w edukację, zatrudnienie, mieszkalnictwo, opiekę zdrowotną i opiekę nad dziećmi, a w przypadku FEAD – na podstawowe wsparcie materialne, takie jak żywność i odzież. W celu dalszego wspierania państw członkowskich nadzwyczajna stuprocentowa stopa współfinansowania wprowadzona w odpowiedzi na pandemię zostanie przedłużona o rok. Ponadto około 10 mld euro z funduszy „Wsparcia na rzecz odbudowy służącej spójności oraz terytoriom Europy” (REACT–EU) na 2022 r. jest łatwo dostępne i może zostać wykorzystane na finansowanie działań wspierających osoby uciekające z Ukrainy.