Komisja przedstawiła natychmiastowe środki krótkoterminowe mające na celu zwiększenie gotowości UE w dziedzinie zdrowia na wypadek występowania ognisk COVID-19. Wśród niezbędnych do podjęcia działań mowa jest m.in. o zwiększeniu liczby testów i zapewnieniu sprawnych dostaw leków i środków medycznych, jak również wspieranie szczególnie wrażliwych grup społecznych.

Komisja od początku koordynowała wymianę informacji i zaleceń dotyczących transgranicznych działań i środków zdrowotnych. Ciągła czujność i szybkie reagowanie ze strony Komisji i państw członkowskich mają zasadnicze znaczenie, jeżeli chodzi o możliwość ograniczenia rozprzestrzeniania się wirusa i uniknięcia nowych, powszechnie wprowadzonych zasad izolacji.

Komisja skupia się na wszelkich niezbędnych działaniach mających na celu zwiększenie gotowości, takich jak: testowanie i ustalanie kontaktów zakaźnych, poprawa nadzoru zdrowia publicznego oraz szerszy dostęp do medycznych środków przeciwdziałania, takich jak środki ochrony osobistej, leki i wyroby medyczne. Działania te obejmują również środki w zakresie zwiększania zdolności opieki zdrowotnej na wypadek skoków w zachorowaniach, pozafarmaceutycznych środków przeciwdziałania, wsparcia dla mniejszości i osób z grup ryzyka, a także działania w celu zmniejszenia obciążenia związanego z grypą sezonową.

W komunikacie przedstawiono szereg działań skierowanych do organów krajowych, Komisji Europejskiej oraz agencji UE:

• Zwiększenie ilości testów, ustalanie kontaktów zakaźnych i nadzór ze strony organów służby zdrowia publicznego w celu stworzenia mapy skupisk w celu ograniczenia rozprzestrzeniania się wirusa. Oprócz komunikatu Komisja przyjęła dziś decyzję wykonawczą, której celem jest wspieranie transgranicznej interoperacyjności między aplikacjami mobilnymi służącymi do ustalania kontaktów i do ostrzegania ponad granicami krajowymi w obrębie UE.
• Zapewnienie sprawnych dostaw środków ochrony indywidualnej, leków i wyrobów medycznych za pomocą takich mechanizmów jak wspólne zamówienia publiczne i strategiczne zapasy UE.
• Utrzymanie szybkiego dostępu do dodatkowych zdolności w zakresie zdrowia publicznego bez zaniedbywania innych obszarów opieki zdrowotnej, m.in. w ramach wsparcia finansowego na rzecz transportu personelu medycznego i pacjentów między państwami członkowskimi, a także koordynacji rozmieszczania zespołów i sprzętu ratownictwa medycznego w państwach wnioskujących o to za pośrednictwem Unijnego Mechanizmu Ochrony Ludności.
• Dostarczanie ukierunkowanych i lokalnych środków pozafarmaceutycznych w oparciu o badania i dowody, jak również terminowa wymiana informacji na temat skuteczności ponownie wprowadzonych środków.
• Wspieranie szczególnie wrażliwych grup społecznych, takich jak osoby starsze, osoby mające określone schorzenia oraz osoby zmarginalizowane poprzez dzielenie się najlepszymi praktykami w zakresie testowania, opieki i leczenia, a także zdrowia psychicznego i wsparcia psychospołecznego.
• Zmniejszenie obciążenia związanego z grypą sezonową w celu uniknięcia dodatkowej presji na już napięte systemy opieki zdrowotnej poprzez zwiększenie wyszczepialności i innych środków, takich jak realizacja dodatkowych krajowych zamówień na szczepionki przeciwko grypie.

Wypowiedzi członków kolegium komisarzy:

Margaritis Schinas, wiceprzewodniczący odpowiedzialny za promowanie naszego europejskiego stylu życia, stwierdził: Obecnie wiemy o wirusie więcej niż wcześniej, ale naszym obowiązkiem jest zachować czujność i stosować prewencję. Przedstawiony dziś zestaw środków ma na celu przeciwdziałanie ewentualnym ogniskom COVID-19 w przyszłości. W oparciu o doświadczenia zdobyte w ostatnich miesiącach zamierzamy unikać improwizacji, zwiększyć gotowość na wszystkich frontach, zachować jednolity rynek i podstawowe swobody oraz ułatwić odbudowę gospodarczą i społeczną w całej UE.

Komisarz do spraw zdrowia i bezpieczeństwa żywności Stella Kyriakides skomentowała: Przebyliśmy już długą drogę od szczytu pandemii COVID-19, ale wirus wciąż krąży. Nadzór, gotowość i koordynacja są niezbędne, aby zapobiec powszechnemu występowaniu ognisk choroby. Wzywamy dziś do podjęcia zdecydowanych i wspólnych działań na rzecz ochrony naszych obywateli i będziemy wspierać państwa członkowskie w tym procesie. Naszym obowiązkiem jest dopilnowanie, abyśmy byli w pełni przygotowani. Jeszcze nie nadszedł czas na opuszczenie gardy.

Kontekst

Pandemia koronawirusa odcisnęła piętno nie tylko na UE, ale i na całym świecie. Wiele krajów musiało stawić czoła rozległemu rozprzestrzenianiu się wirusa w społeczeństwie. W celu złagodzenia skutków społecznych i gospodarczych UE i jej państwa członkowskie wprowadziły środki, takie jak utrzymanie funkcjonowania rynku wewnętrznego, wspieranie sektorów transportu i turystyki, ochrona miejsc pracy i wspieranie opieki medycznej dla grup wysokiego ryzyka. Komisja wydała również zalecenia dotyczące podróży i środków stosowanych na granicach niezbędnych do ochrony zdrowia naszych obywateli przy jednoczesnym utrzymaniu rynku wewnętrznego. 

Państwa członkowskie coraz częściej koordynują swoje działania, co jest absolutnie niezbędne, jeżeli sytuacja epidemiologiczna ma pozostawać na niskim poziomie w całej UE. Środki wprowadzone przez państwa w dziedzinie zdrowia publicznego przyczyniły się do zmniejszenia liczby nowych zakażeń do poziomu możliwego do opanowania przez systemy opieki zdrowotnej. To z kolei umożliwiło stopniowe zniesienie różnych ograniczeń i wznowienie większości rodzajów działalności zgodnie z europejskim planem działania prowadzącym do zniesienia środków powstrzymujących rozprzestrzenianie się koronawirusa.

Wirus nie zatrzymuje się jednak na granicach UE. Komisja będzie nadal koordynować działania z innymi globalnymi podmiotami, w tym z ONZ i WHO, w celu zapewnienia niezbędnej międzynarodowej reakcji na globalne zagrożenie dla zdrowia, w tym sprawiedliwego dostępu do szczepionki przeciwko COVID-19.