Na konferencji prasowej inaugurującej 19. Europejski Tydzień Regionów i Miast 2021 Komisja przedstawiła podsumowanie pomocy udzielonej w ramach Wsparcia na rzecz odbudowy służącej spójności oraz terytoriom (REACT-EU). REACT-EU jest pierwszym instrumentem NextGenerationEU na rzecz odbudowy w państwach członkowskich, w ramach którego zatwierdzono już 34,1 mld euro wsparcia i wypłacono 3,5 mld euro w ciągu zaledwie czterech miesięcy.

Komisarz ds. spójności i reform Elisa Ferreira powiedziała: Polityka spójności odgrywała ważną rolę od początku pandemii i nadal jest jedną z głównych strategii politycznych podczas odbudowy UE. Instrumenty polityki spójności zapewniły obywatelom niezbędny sprzęt medyczny, pomogły małym przedsiębiorstwom, a także wniosły istotny wkład w cyfrową i ekologiczną transformację całej UE. Cieszę się, że osiągnięcia te są również coraz bardziej doceniane przez Europejczyków. Terytorium i ludzie muszą nadal pozostać w centrum działań państw członkowskich na rzecz odbudowy.

Komisarz do spraw miejsc pracy i praw socjalnych Nicolas Schmit stwierdził: Każde euro wydane w ramach EFS to inwestycje w ludzi. Unijne fundusze strukturalne i fundusze spójności, a zwłaszcza program REACT-EU, pobudzają odbudowę po pandemii. Dzięki wsparciu ze strony UE przedsiębiorstwa mogły utrzymać miejsca pracy, a osobom najbardziej potrzebującym przekazywano pomoc żywnościową. Tak wygląda solidarność UE w praktyce. Cieszę się, że inwestycje w ludzi i w ożywienie gospodarcze przynoszą efekty.

W ciągu zaledwie 4 miesięcy zatwierdzono 86 proc. zasobów REACT-EU dostępnych na ten rok. 21,7 mld euro zostanie wykorzystanych przez Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego, 12 mld euro za pośrednictwem Europejskiego Funduszu Społecznego, a 410 mln euro przez Europejski Fundusz Pomocy Najbardziej Potrzebującym.

Finansowanie w ramach REACT-UE stanowi uzupełnienie pakietu inicjatywy inwestycyjnej w odpowiedzi na koronawirusa (CRII), w ramach którego uruchomiono ponad 21 mld euro w odpowiedzi na pilne potrzeby gospodarcze i społeczne sektorów najbardziej dotkniętych pandemią koronawirusa.

Konkretne przykłady solidarności UE

Oto konkretne przykłady wsparcia dla obywateli i przedsiębiorstw za pośrednictwem REACT-EU:
- Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego (EFRR): W Portugalii z EFRR sfinansowano zakup szczepionek dla ponad połowy ludności kraju. W Słowenii z EFRR sfinansowano instalację nowych systemów informatycznych w sektorze opieki zdrowotnej. W Czechach z EFRR finansowany jest zakup nowego sprzętu medycznego, który pomoże regionom zwiększyć odporność na przyszłe kryzysy zdrowotne. W Szwecji EFRR wspiera małe przedsiębiorstwa w zarządzaniu transformacją cyfrową.
- Europejski Fundusz Społeczny (EFS): W państwach członkowskich oferowane są szkolenia, coaching i poradnictwo zawodowe, aby zwiększyć szanse pracowników na utrzymanie pracy i znalezienie nowej. We Włoszech przedsiębiorstwa otrzymywały dotacje na zatrudnienie, które mają wesprzeć zatrudnienie kobiet i ludzi młodych. Z EFS wspierane były również usługi doradztwa finansowego oraz zakwaterowanie dla osób bezdomnych.
- Europejski Fundusz Pomocy Najbardziej Potrzebującym (FEAD): W Austrii i Rumunii dzieci potrzebujące wsparcia otrzymały artykuły szkolne. W Estonii, Francji, Luksemburgu i innych państwach członkowskich osobom najbardziej potrzebującym zapewniono pomoc żywnościową, np. ciepłe posiłki, oraz podstawową pomoc materialną, np. artykuły higieny osobistej.

Coraz więcej osób wie o projektach finansowanych przez UE

Wyniki nowego badania Eurobarometr świadczą o tym, że wsparcie ożywienia gospodarczego w ramach polityki spójności jest dostrzegane przez obywateli – 69 proc. respondentów wie o inicjatywach w ramach polityki spójności, które mają zniwelować negatywne skutki pandemii.

Z badania wynika również, że coraz więcej osób słyszało o projektach finansowanych przez UE. Średnia w UE wynosi obecnie 41 proc. To wzrost o 7 punktów procentowych w porównaniu z badaniem sprzed 10 lat. 80 proc. osób, które wiedzą o unijnym finansowaniu projektów, uważa, że projekty te mają pozytywny wpływ na regiony.

Kontekst

NextGenerationEU to tymczasowy instrument odbudowy o wartości około 800 mld euro w cenach bieżących, który ma wesprzeć odbudowę Europy po pandemii koronawirusa i pomóc zbudować bardziej ekologiczną, cyfrową i odporną Europę.

REACT-EU jest częścią NextGenerationEU. W ramach tego instrumentu przeznaczone zostanie w ciągu 2021 r. i 2022 r. dodatkowo 50,6 mld euro środków (w cenach bieżących) na programy polityki spójności. Środki zostaną przeznaczone przede wszystkim na wsparcie odporności rynku pracy, miejsca pracy, MŚP i rodziny o niskich dochodach, a także na tworzenie przyszłościowych fundamentów transformacji ekologicznej i cyfrowej oraz trwałego ożywienia społeczno-gospodarczego. Aby państwa członkowskie mogły jak najlepiej skorzystać z pomocy, warunki wdrożenia dodatkowych zasobów finansowych są otwarte i elastyczne. Przykładowo w tym przypadku nie jest wymagane współfinansowanie krajowe, co oznacza, że UE może zapewnić 100 proc. wsparcie, jeżeli państwa członkowskie sobie tego życzą. Wydatki w ramach REACT-EU można finansować z mocą wsteczną od 1 lutego 2020 r. do 31 grudnia 2023 r.

Po przyjęciu przez Komisję nowej decyzji w sprawie zasobów własnych, która umożliwiła jej zaciąganie pożyczek na rynkach finansowych, 28 czerwca dokonano pierwszej płatności z REACT-EU w ramach instrumentu NextGenerationEU.