Komisja rozpoczyna dziś pierwszy etap konsultacji z europejskimi partnerami społecznymi dotyczących ewentualnej zmiany dyrektywy w sprawie europejskich rad zakładowych. 

Konsultacje te są następstwem rezolucji ustawodawczej z własnej inicjatywy Parlamentu Europejskiego z lutego 2023 r., w której wezwano do zmiany dyrektywy. Zgodnie z wytycznymi politycznymi przewodniczącej Ursuli von der Leyen Komisja jest zdecydowana podjąć działania następcze w związku z takimi rezolucjami zawierającymi wniosek ustawodawczy, przy pełnym poszanowaniu zasad proporcjonalności, pomocniczości i lepszego stanowienia prawa.  

Europejskie rady zakładowe promują wspólne zrozumienie wyzwań ponadnarodowych, przed którymi stoją duże przedsiębiorstwa wielonarodowe, oraz zaangażowanie pracowników w proces decyzyjny, w celu wymiany informacji na temat możliwych rozwiązań, ułatwienia ich wdrażania i zwiększenia wpływu strategicznych wyborów dokonywanych przez pracodawcę.  Dyrektywa w sprawie europejskich rad zakładowych przewiduje procedurę ustanawiania organów informacyjnych i konsultacyjnych między kierownictwem a przedstawicielami pracowników w przedsiębiorstwach zatrudniających ponad 1000 pracowników, działających w co najmniej dwóch państwach członkowskich.

W przeprowadzonej przez Komisję w 2018 r. ocenie dyrektywy stwierdzono, że europejskie rady zakładowe są nadal istotne dla zapewnienia i organizacji ponadnarodowego dialogu społecznego w przedsiębiorstwach wielonarodowych, przy jednoczesnym zapewnieniu państwom członkowskim elastyczności w dostosowywaniu go do ich systemów krajowych. W ocenie stwierdzono jednak również niedociągnięcia, m.in. w odniesieniu do procesu konsultacji z europejskimi radami zakładowymi oraz środków umożliwiających przedstawicielom egzekwowanie ich praw. Parlament Europejski wezwał również Komisję do dokonania zmiany dyrektywy w celu wzmocnienia europejskich rad zakładowych i ich zdolności do działania oraz zwiększenia ich liczby, przy jednoczesnym uwzględnieniu różnych systemów stosunków pracy w państwach członkowskich.

W związku z tym na pierwszym etapie rozpoczętych dziś konsultacji z partnerami społecznymi zostaną zebrane opinie europejskich partnerów społecznych na temat potrzeby i ogólnego kierunku ewentualnych działań UE na rzecz poprawy dyrektywy w sprawie europejskich rad zakładowych. Konsultacje będą trwały sześć tygodni.

Kontekst

Zasada 8 Europejskiego filaru praw socjalnych podkreśla znaczenie dialogu społecznego i zaangażowania pracowników. Europejskie rady zakładowe są kluczowym narzędziem angażowania pracowników w ponadnarodowe decyzje przedsiębiorstw wielonarodowych, które ich dotyczą. Są one ustanawiane na wniosek pracowników i mogą wydawać niewiążące opinie dla kierownictwa w odpowiednich sprawach ponadnarodowych.

Dyrektywa w sprawie europejskich rad zakładowych zobowiązuje państwa członkowskie do wprowadzenia odpowiednich procedur administracyjnych i sądowych w celu ustanowienia i funkcjonowania europejskich rad zakładowych. Każdego roku ustanawia się około 20 nowych europejskich rad zakładowych. Aktywne europejskie rady zakładowe istnieją w około 1000 przedsiębiorstw, co stanowi około połowy wszystkich kwalifikujących się przedsiębiorstw.

Komisja zwraca się do partnerów społecznych o opinię zgodnie z art. 154 ust. 2 TFUE. Przewidziano w nim dwuetapowe konsultacje z europejskimi partnerami społecznymi w sprawie wniosków w obszarze polityki społecznej opartych na art. 153 TFUE. Partnerzy społeczni mogą podjąć decyzję o przystąpieniu do negocjacji między sobą po pierwszym lub drugim etapie konsultacji.