Zielony Ład: Zrównoważone baterie krokiem w kierunku gospodarki o obiegu zamkniętym i gospodarki neutralnej dla klimatu.

Komisja Europejska proponuje  modernizację przepisów UE dotyczących baterii. W związku z tym angażuje się w realizację inicjatywy będącej pierwszym spośród działań zapowiedzianych w planie działania dotyczącym gospodarki o obiegu zamkniętym. Baterie, które są bardziej zrównoważone przez cały cykl ich życia, mają kluczowe znaczenie dla realizacji celów Europejskiego Zielonego Ładu oraz zawartej w nim strategii „zero zanieczyszczeń”. Stosowanie takich baterii sprzyja konkurencyjnemu zrównoważonemu rozwojowi. Są one również niezbędne dla ekologicznego transportu, czystej energii i osiągnięcia neutralności klimatycznej do 2050 r. Wniosek Komisji dotyczy kwestii społecznych, gospodarczych i środowiskowych związanych ze wszystkimi rodzajami baterii.

Baterie wprowadzane do obrotu w UE powinny być bardziej zrównoważone, wysoce wydajne i bezpieczne przez cały cykl ich życia. Chodzi tu więc o baterie produkowane przy możliwie najmniejszym wpływie na środowisko, z wykorzystaniem materiałów uzyskanych przy pełnym poszanowaniu praw człowieka oraz norm społecznych i ekologicznych. Baterie muszą być długotrwałe i bezpieczne, a po zakończeniu ich cyklu życia należy je ponownie wykorzystać, przetworzyć lub poddać recyklingowi, zapewniając w ten sposób ponowne wprowadzenie cennych materiałów do gospodarki.

Promowanie konkurencyjnego zrównoważonego rozwoju w Europie

Komisja proponuje obowiązkowe wymogi dla wszystkich baterii (tj. przemysłowych, przenośnych, akumulatorów samochodowych i akumulatorów pojazdów elektrycznych) wprowadzanych na rynek UE. Następujące założenia mają zasadnicze znaczenie dla bardziej zrównoważonego rozwoju i konkurencyjnego przemysłu baterii w Europie i na całym świecie: stosowanie materiałów pozyskanych w sposób odpowiedzialny i o ograniczonym użyciu substancji niebezpiecznych, minimalna zawartość materiałów pochodzących z recyklingu, ślad węglowy, wydajność i trwałość oraz etykietowanie, a także realizacja celów dotyczących zbierania i recyklingu.

Odpowiadając na potrzeby szybko rozwijającego się rynku, zapewnienie pewności prawa przyczyni się dodatkowo do uruchomienia inwestycji na dużą skalę i zwiększenia zdolności produkcyjnych w zakresie innowacyjnych i zrównoważonych baterii w Europie i poza nią.

Minimalizacja wpływu baterii na środowisko

Środki zaproponowane przez Komisję ułatwią osiągnięcie neutralności klimatycznej do 2050 r. Lepsze i bardziej wydajne baterie będą miały kluczowe znaczenie w elektryfikacji transportu drogowego, która znacznie zmniejszy emisje oraz zwiększy zarówno upowszechnienie pojazdów elektrycznych, jak i udział odnawialnych źródeł energii w koszyku energetycznym UE.

Za pomocą tego wniosku Komisja dąży również do pobudzenia gospodarki o obiegu zamkniętym w łańcuchach wartości baterii, a także do promowania bardziej efektywnego wykorzystania zasobów w celu zminimalizowania wpływu baterii na środowisko. Od dnia 1 lipca 2024 r. do obrotu będzie można wprowadzać wyłącznie przemysłowe baterie wielokrotnego ładowania oraz akumulatory pojazdów elektrycznych, dla których sporządzono deklarację śladu węglowego.

Aby zamknąć obieg i utrzymać cenne materiały wykorzystywane w bateriach tak długo, jak to możliwe w gospodarce europejskiej, Komisja proponuje ustanowienie nowych wymogów i celów dotyczących zawartości materiałów pochodzących z recyklingu oraz zbierania, przetwarzania i recyklingu baterii po wycofaniu ich z eksploatacji. Zagwarantowałoby to, że baterie przemysłowe, akumulatory samochodowe i akumulatory pojazdów elektrycznych pozostaną przydatne dla gospodarki nawet po upływie ich okresu użytkowania.

Aby znacznie poprawić zbieranie i recykling baterii przenośnych, wskaźnik zbierania baterii powinien wzrosnąć z obecnego poziomu 45 proc. do 65 proc. w 2025 r., a w 2030 r. do 70 proc. Dzięki temu materiały stosowane do produkcji baterii, z których korzystamy w domu, pozostaną przydatne dla gospodarki. W przypadku innych baterii (baterii przemysłowych, akumulatorów samochodowych lub akumulatorów pojazdów elektrycznych) wskaźnik ten musi wynosić 100 proc. Wszystkie zebrane baterie muszą zostać poddane recyklingowi. Należy także osiągnąć wysoki poziom odzysku, w szczególności cennych materiałów, takich jak kobalt, lit, nikiel i ołów.

Proponowane rozporządzenie określa ramy, które ułatwią ponowne wykorzystanie akumulatorów z pojazdów elektrycznych, np. jako stacjonarne systemy magazynowania energii lub po włączeniu do sieci elektroenergetycznej jako źródła energii.

Wykorzystanie nowych technologii informatycznych, w szczególności paszportu akumulatorów i połączonej przestrzeni danych, będzie miało kluczowe znaczenie dla bezpiecznej wymiany danych, zwiększenia przejrzystości rynku baterii i identyfikowalności dużych baterii w całym cyklu ich życia. Umożliwi to producentom opracowywanie innowacyjnych produktów i usług w ramach dwojakiej transformacji – ekologicznej i cyfrowej.

Dzięki nowym normom zrównoważonego rozwoju baterii Komisja będzie również promować na całym świecie zieloną transformację i opracuje plan działania dla dalszych inicjatyw w ramach polityki zrównoważonych produktów.

Wypowiedzi członków Kolegium:

Wiceprzewodniczący wykonawczy do spraw Europejskiego Zielonego Ładu Frans Timmermans powiedział: Czysta energia jest kluczowym punktem Europejskiego Zielonego Ładu, ale nasza coraz większa zależność od baterii, na przykład w transporcie, nie powinna wyrządzać szkód w środowisku. Nowe rozporządzenie w sprawie baterii przyczyni się do zmniejszenia wpływu na środowisko i społeczeństwo wszystkich baterii w całym cyklu ich życia. Dzisiejszy wniosek umożliwia UE zwiększenie wykorzystania i produkcji baterii w bezpieczny, zgodny z zasadami obiegu zamkniętego i zdrowy sposób. 

Maroš Šefčovič, wiceprzewodniczący odpowiedzialny za stosunki międzyinstytucjonalne, powiedział: Komisja przedstawia nowe ramy regulacyjne dotyczące baterii, dostosowane do przyszłych wyzwań. W ten sposób możliwe jest zagwarantowanie, że na rynek UE będą trafiały tylko najbardziej ekologiczne, najwydajniejsze i najbezpieczniejsze baterie. Ambitne ramy dotyczące przejrzystego i etycznego pozyskiwania surowców, śladu węglowego baterii i recyklingu stanowią zasadniczy krok ku osiągnięciu otwartej strategicznej autonomii w tym krytycznym sektorze i dla przyspieszenia prac w ramach europejskiego sojuszu na rzecz baterii.

Komisarz ds. środowiska, oceanów i rybołówstwa Virginijus Sinkevičius powiedział: Ten innowacyjny wniosek UE w sprawie zrównoważonych baterii jest pierwszym silnym impulsem dla gospodarki o obiegu zamkniętym w ramach naszego nowego planu działania dotyczącego gospodarki o obiegu zamkniętym. Baterie odgrywają strategiczną rolę w kluczowych sektorach naszej gospodarki i naszego społeczeństwa, takich jak mobilność, magazynowanie energii i komunikacja. Ten zorientowany na przyszłość zestaw narzędzi legislacyjnych przyczyni się do poprawy zrównoważonego charakteru baterii na każdym etapie ich cyklu życia. Baterie zawierają wiele cennych materiałów i chcemy zadbać o to, by nie dochodziło ich utraty. Zrównoważony charakter baterii musi rozwijać się wraz z ich rosnącą liczbą na rynku UE.

Komisarz ds. rynku wewnętrznego Thierry Breton dodał: Europa musi zwiększyć swój strategiczny potencjał w zakresie nowych i prorozwojowych technologii, takich jak baterie, które mają zasadnicze znaczenie dla konkurencyjności przemysłu i realizacji naszych ambicji ekologicznych. Dzięki inwestycjom i odpowiednim zachętom politycznym – w tym dzisiejszemu wnioskowi dotyczącemu nowych ram regulacyjnych – pomagamy w ustanowieniu pełnego łańcucha wartości baterii w UE: od surowców i chemikaliów, poprzez elektromobilność, aż po recykling.  

Kontekst

Od 2006 r. baterie i zużyte baterie są regulowane na szczeblu UE na mocy dyrektywy w sprawie baterii i akumulatorów (2006/66/WE). Modernizacja tych ram jest konieczna ze względu na zmianę warunków społeczno-ekonomicznych, zmiany na rynkach i zmiany w wykorzystaniu baterii oraz rozwój technologiczny.

Popyt na baterie szybko rośnie – przewiduje się, że do 2030 r. wzrośnie on czternastokrotnie. Wynika to głównie ze wzrostu użycia transportu elektrycznego, co sprawia, że rynek ten staje się coraz bardziej strategiczny na poziomie globalnym. Taki gwałtowny wzrost popytu na baterie na świecie doprowadzi do równoważnego wzrostu popytu na surowce, w związku z czym konieczne będzie zminimalizowanie ich wpływu na środowisko.